مزایای اوراق اختیار فروش

حسابداری

مفاهیم و مقدمات بازارهای آتی و اوراق خرید معامله

قراردادهاي آتي futures contract : قرارداد آتي توافقنامه اي مبتني بر خريد يا فروش دارايي در زمان معين در آينده و با قيمت مشخص است.

يك سرمايه گذار ممكن است، در ماه مارس به كارگزار خود خريد5000 بوشل ذرت را به تحويل در ماه ژوئيه سفارش دهد. اين دستور باید فوراً به يك معامله گر منتقل شود. امکان دارد، همزمان سرمايه گذار ديگري در كنزاس به كارگزار خود، فروش 5000 بوشل ذرت را به تحويل ماه ژوئيه سفارش دهد. اين سفارشات نيز بايد به معامله گر بورس شيكاگو منتقل شود. با ملاقات حضوري دو معامله گر و توافق بر سر قيمت معين، اين معامله انجام ميشود.

در اين حالت گفته میشود، سرمايه گذار نيويوركي كه توافق كرده است، تا غلات تحويل ماه ژوئيه را بخرد، به اصطلاح موقعيت يا موضع معاملاتي خريد را و سرمايه گذار ديگر كه توافق كرده است، تا غلات تحويل ماه ژوئيه را بفروشد، اصطلاحاً موضع معاملاتي فروش اتخاذ كرده است. قيمت مورد توافق طرفين را قيمت قرارداد آتي میگويند.

موضع معاملاتي خريد مزایای اوراق اختیار فروش long Position : در بازار آتي، افرادي كه مبادرت به خريد قرارداد آتي كنند، به گونه ا ي كه متعهد شوند، در تاريخ انقضا دارايي پايه را تحويل بگيرند، اصطلاحاً میگوییم در موضع معاملاتي خريد قرار گرفته اند.

موضع معاملاتي فروش Short Position : به موقعيت فردي كه قرارداد فروش اوراق بهادر، كالا، ارز و مانند اين ها را منعقد كرده، در حالي كه فاقد آن است، اصطلاحاً short مي گويند.

بازار فرابورس over–the–counter market (OTC ): در كنار بازارهاي سازمان يافته بورس، مجموعه ای از بازارهاي فرابورس وجود دارند؛ كه برخلاف بورسها كه از نظر فيزيكي مكان معيني دارند، اين بازارها، به صورت شبكهاي مبتني بر ارتباطات تلفني و رايانه اي هستند كه معامله گراني را به همديگر مرتبط ميسازند كه نميتوانند به طور حضوري با هم ارتباط برقرار كنند. معمولاً، مكالمات تلفني در بازارهاي فرابورس ضبط مي شوند و در دعاوي حقوقي يا در موارد اختلاف برانگيز بين معامله كنندگان، مورد استناد قرار ميگيرند.

پيمانهاي آتي Forward Contracts : پيمان آتي از آن جهت كه توافقي است مبتني بر خريد يا فروش يك دارايي در زماني معين در آينده و با قيمت مشخص، شبيه قرارداد آتي است. اما وجه تمايز اين دو درآن است، كه قراردادهاي آتي در بورس معامله ميشوند و پيمان هاي آتي در بازارهاي فرابورس. مورد معامله، در پيمانهاي آتي اغلب، ارزهاي خارجي هستند.

قراردادهاي اختيار معامله Option : به طور كلي، ميتوان حق اختيار معامله را به دو دسته تقسيم كرد اختيار خريد و اختيار فروش. يك اختيار خريد Call Option در واقع اين حق (و نه الزام) را به دارنده آن ميدهد، كه دارايي موضوع قرارداد را با قيمت معين و در تاريخ مشخص يا قبل از آن، بخرد.به همين ترتيب، يك اختيار فروش Put Option به دارنده آن این حق را ميدهد، كه دارايي موضوع قرارداد را با قيمت معين و در تاريخ مشخصي و يا قبل از آن بفروشد. قيمتي را كه درقرارداد ذكر ميشود، قيمت توافقی يا قيمت اعمال exercise price (strike price ) گويند. و تاريخ ذكر شده در قرارداد را، اصطلاحاً تاريخ انقضا يا سررسيد اختيار معامله Exercise date or expiration date or maturity مي گويند.

اختيار خريد يا فروش، هر كدام به دو حالت اروپايي و آمريكايي تقسيم ميشود. قرارداد اختيار اروپايي European option فقط در تاريخ سررسيد قابليت اعمال دارد. در حالي كه قرارداد اختيار آمريكايي American option در هر زماني قبل از تاريخ سررسيد يا در تاريخ سررسيد قابل اعمال است.

يك ورقه اختيار معامله به دارنده آن حق يا اختيار انجام كاري را مزایای اوراق اختیار فروش ميدهد؛ نه اينكه او را ملزم به انجام كاري كند. اين ويژگي، وجه تمايز ورقه اختیار معامله از قراردادهای آتي است.

انواع معامله گران: سه گروه مهم معامله گران در بازارهاي قراردادهاي آتي، پيمانهاي آتي و قراردادهاي اختيار معامله عبارتند از: پوشش دهندگان ريسك، سفته بازان و آربيتراژگران.

پوشش دهندگان ريسك Hedgers : پوشش دهندگان ريسك در موقعيتي هستند كه در معرض ريسك مرتبط با تغيير قيمت دارايي اند. آنها از قراردادهاي فوق براي كاهش يا حذف اين ريسك استفاده مي كنند. در پوشش ريسك هزينه يا قيمت دريافتي بابت دارايي پايه، تضمين مي شود ولي اينكه نتيجه ناشي از پوشش ريسك بهتر از حالت، عدم پوشش ريسك باشد، هيچ اطميناني وجود ندارد.

مثالی در مورد پوشش ريسك با استفاده از پيمان هاي آتي: شركت اول باید در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۰ بابت خرید کالا از شرکت انگلیسی مبلغ ۱۰ میلیون پوند پرداخت نماید. شركت دوم در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۰ مبلغ ۳۰ میلیون پوند از مشتری انگلیسی خود دریافت خواهد نمود. نرخ هاي بازار نشان می دهد که استرلینگ سه ماهه آینده را میتوان به ازای هر پوند انگلیس، 5144/1 دلار فروخت و به ازای هر پوند انگلیس، 5149/1 دلار خریداری نمود.

راهبرد پوشش ريسك شركت اول: خرید مبلغ ۱۰ میلیون پوند در بازار پیمان آتی سه ماهه، به منظور تثبیت نرخ مبادله ارزها در نرخ 5149/1 دلار برای مبلغ استرلینگی که خواهد پرداخت.

راهبرد پوشش ريسك شركت دوم: فروش مبلغ 30 میلیون پوند مزایای اوراق اختیار فروش در بازار پیمان آتی سه ماهه، به منظور تثبیت نرخ مبادله ارزها در نرخ 5144/1 دلار برای مبلغ استرلینگی که دريافت خواهد نمود.

مثالی در خصوص پوشش ريسك با استفاده از اختيار معاملات: یک سرمایه گذار1000 سهم مایکروسافت را در اختیار دارد و میخواهد خود را در برابر کاهش احتمالی قیمت سهام در طی دو ماه آینده پوشش دهد. قیمت فعلی سهام مایکروسافت 73 دلار و قیمت اختیار فروش با سررسید در جولای و قیمت توافقی، 65 دلار، معادل 5/2 دلار مي باشد. این شخص ۱۰ قرارداد اختیار فروش (هر قرارداد براي 100 سهم) با هزینه 2500 دلار خریداری مینماید. سرمایه گذار این حق را دارد که در طول دو ماه آینده1000 سهم را حداقل به قیمت 65000 دلار بفروشد.با اينكه انتخاب اين استراتژی2500 دلار هزينه در بردارد، ولي در عوض تضمين ميكند، كه حداقل قيمت فروش سهام براي هر سهم تا زمان سررسيد اختيار، ۶۵ دلار باشد. اگر قيمت بازار سهام کاهش يابد، شخص ميتواند اختيار فروش را اعمال كند و 65000 دلار بابت فروش سهام دريافت كند، كه با كسر هزينه 2500 دلار برای خريداختيار معامله، درآمد خالص وي، مبلغ62500 دلار مي شود. اگر قيمت بازار بیش از۶۵ دلار شود، اختيار فروش اعمال نميشود و منقضي ميگردد.

با اين دو مثال تفاوت بين پيمانهاي آتي و اختيار معاملات براي پوشش ريسك، آشكار ميشود. پيمان هاي آتي براي ايجاد حالت بي تفاوتي نسبت به ريسك طراحي شده ا ند؛ يعني قيمتي را كه پوشش دهنده ريسك برای دارايي پايه دريافت مي كند يا مي پردازد، تثبيت مي كنند. در مقابل، قراردادهاي اختيار معامله تضمين ايجاد ميكنند. این قراردادها براي سرمايه گذاران اين امكان را فراهم ميکنند، که تا خود را در مقابل حركت نامطلوب قيمت، محافظت كنند و در عين حال، از حركت مطلوب قيمتها منتفع شوند. برخلاف پيمانهاي آتي، برای ورود در قراردادهاي اختيار معاملات هزينه هايی جهت قيمت اختيار معامله پرداخت میشود.

سفته بازان Speculate : سفته بازان تمايل دارند كه حركت آتي قيمت دارايي را پيش بيني كنند. قراردادها و پيمانهاي آتی و اختيار معاملات نوعي اهرم ايجاد ميكند. بنابراین سود يا زيان بالقوه آنها افزايش مي يابد.

مثالی در مورد سفته بازي با استفاده از قراردادهاي آتي: سرمایه گذار بر این باور است که پوند انگلیس در برابر دلار آمریکا در طول دو ماه بعد تقویت خواهد شد و براساس همین پیش بینی میخواهد دست به سفته بازی بزند.

1- 250000 پوند با قيمت 411750 دلار بخرد و در حسابی که به آن بهره تعلق میگیرد، سپرده گذاری نماید، به این امید که بعد از دو ماه میتواند آن را به مبلغ گرانتری بفروشد و سود خود را بردارد.

2- در ۴ قرارداد آتی آوریل (هر قرارداد 62500 پوند)، موضع معاملاتی خرید اتخاذ نماید. این کار باعث ایجاد تعهد سرمایه گذار نسبت به خريد 250000 پوند با قيمت 410250 دلار در ماه آوريل می شود. چنانچه نرخ مبادله ارزها در ماه آوریل بیشتر از 641/1 باشد سرمایه گذار سود خواهد برد.

1- اگر نرخ مبادله ارزها در طول دو ماه به 7/1 برسد، سرمایه گذار با اتخاذ راهبرد اول 13250 دلار و با اتخاذ راهبرد دوم 14750 ذلار سود مي برد.

2- اگر نرخ مبادله ارزها در طول دو ماه به 6/1 برسد، سرمایه گذار با اتخاذ راهبرد اول 11750 دلار و با اتخاذ راهبرد مزایای اوراق اختیار فروش دوم 10250 دلار زيان مي كند.

اين دو گزينه اختلاف كمي را در مقدار سود يا زيان در دو حالت مبادله، در بازار نقدي يا بازار آتي، نشان مي دهد. ولي با احتساب بهره در محاسبات باعث مي شود كه سود يا زيان در دو حالت فوق، يكسان باشند. با اين حساب، تفاوت دو گزينه فوق در چيست؟ گزينه اول به يك سرمايه گذاري و پيش پرداخت مبلغ 411750 دلار نیاز دارد. در حالی كه در گزينه دوم، فقط كمي نقدينگي يعني 25000 دلار لازم است.

مثالی از سفته بازي با استفاده از اختیار معاملات: فرض كنيد الان ماه اكتبر است و يك سفته باز پیش بینی ميكند، كه ارزش شرکت آمازون در دو ماه آینده افزايش مزایای اوراق اختیار فروش خواهد يافت. قيمت سهام فوق در حال حاضر، ۴۰ دلار است و يك اختيار خريد دو ماهه با قيمت اعمال ۴۵ دلار، به قيمت ۲ دلار فروخته ميشود. دو راهكار را براي يك سفته باز با سرمايه ۴۰۰۰ دلار وجود دارد: گزينه اول اين است كه ۱۰۰ سهم بخرد. گزينه دوم شامل خريد ۲۰۰۰ اختيار خريد است. فرض كنيد پيش بيني سفته باز درست باشد و قيمت سهم آمازون در ماه دسامبر به 70 دلار برسد. گزينه اول كه خريد سهام بود، 3000 دلار سود ايجاد مي كند اما گزينه دوم بسيار سودآورتر است. يك اختيار خريد بر روي سهام آمازون با قيمت توافقي ۴۵ دلار، درآمدی معادل ۲۵ دلار نصيب سفته باز ميكند، چرا كه ورقه اختيار خريد، او را قادر مي سازد، كه سهام ۷۰ دلاري را با قيمت ۴۵ دلار بخرد. كل سودی كه در روش دوم نصيب سفته باز ميشود 46000 دلار است.

بنابراين سود حاصل از انتخاب استراتژی اختيار خرید، بيشاز ۱۵ برابر سود حاصل در انتخاب استراتژی خريد سهام است. در ضمن، توجه كنيد كه اوراق اختيار خرید، ميزان زيان بالقوه را نيز افزايش مي دهد.

آربيتراژگران: آربيتراژگران از مزاياي تفاوت قيمت بين دو يا چند بازار مختلف استفاده ميكنند. آربيتراژ عبارت است از فرصت دستيابي به سود بدون ريسك،از طریق ورود همزمان در دو يا چند بازار. فرض كنيد، سهامي همزمان در بورس سهام نيويورك و بورس سهام لندن معامله مي شود. همچنين فرض كنيد، قيمت اين سهام در بورس نيويورك ۱۷۲ دلار و در بورس لندن ۱۰۰ پوند است. اگر نرخ مبادله پوند و دلار، برابر 75/1 دلار براي هر پوند باشد، آنگاه آربيتراژگر ميتواند با خريد مثلاً ۱۰۰ سهام از بورس نيويورك و فروش آن سهام در بازار لندن به سود بدون ريسك 300 دلار دست پيدا كند.

اين متن خلاصه اي است از فصل اول كتاب مباني مهندسي مالي و مديريت ريسك نوشته جان هال و ترجمه سجاد سياح و علي صالح آبادي است كه بر خواندن مثالهاي بيشتر و درك بهتر مفاهيم لازم است حتما به كتاب مراجعه گردد.

اوراق اختیار فروش تبعی

رئیس سازمان بورس و اوراق بهاداربا بیان اینکه اختیار فروش در ماه‌های آینده شکل خواهد گرفت، گفت: اختیار خرید و فروش معامله به بزرگتر شدن بازار سرمایه کمک می‌کند.

اختیار فروش تبعی قابلیت رقابت با اوراق مشارکت را دارد

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: ابزار جدیدی که تحت عنوان اختیار فروش تبعی وارد تالار شیشه‌ای شده، دارای مزیت دوگانه در بازار سرمایه است.

مزايا و معايب اوراق اختيار فروش تبعي تشريح شد

سنا- نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: مدیریت و پوشش ریسک مهم‌ترین مزیت ورود اوراق اختیار فروش تبعی به بازار سرمایه است.

دموکراسی از نوع مالی

در هفته‌ای که گذشت، بورس تهران شاهد معرفی ابزار جدیدی به نام اختیار فروش تبعی بود که واکنش‌های متفاوتی را از سوی فعالان بازار در پی داشت. با نگاهی اجمالی به رسانه‌های پوشش‌دهنده…

نقدی بر دستور‌العمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی

دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی سهام در حالی در اواسط مرداد ماه تصویب و ابلاغ شد که اطلاع‌رسانی مطبوعاتی در ماه‌های قبل برای روشن كردن اذهان سرمایه‌گذاران بورس تهران و…

انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، خبری مثبت برای سهامداران خرد

کاهش هزینه سهامداران عمده برای حمایت از سهام مهم ترین مزیت اوراق اختیار فروش تبعی برای سهامداران عمده است که در هفته های آینده برای این دسته از سهامداران مشخص خواهد شد.

ابزار جدید مصون ساز بازار سهام روز چهارشنبه اجرایی می شود

معاون بازار شرکت بورس گفت: اوراق اختیار فروش تبعی سهام به عنوان ابزاری جدید جهت مصون سازی سرمایه های سهام داران، از فردا (چهارشنبه 25 مرداد ماه جاری) راه اندازی می شود.

اختیار معامله آمریکايی، اروپايی و ایرانی!

اخیرا سازمان بورس اوراق بهادار به منظور پوشش ریسک سرمایه‌گذاری سهامداران خرد، اقدام به معرفی ابزار جدیدی تحت عنوان «اوراق اختیار فروش تبعی» كرده است.

• چرا دروغ می‌گوییم؟
• دستورالعمل اصلاحی ماده ۱۲ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان
• جزییات طرح مالیات بر عایدی سرمایه اعلام شد
• نحوه اظهار نظر بازرس در خصوص گزارش فعالیت هیئت مدیره
• از مکاتبه مستقیم با اداره ثبت شرکتها خودداری کنید.
• دستورالعمل بانک مرکزی درخصوص تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری بانکی
• بخشنامه اصلاح میزان افزایش حقوق مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی در سال ۱۴۰۱
• تحریف در ادبیات فساد
• نحوه تشخیص بدهی مالیات بر ارزش افزوده براساس قانون پایانه‌های فروشگاهی
• تاثیر مدیران بر اثربخشی حسابرسی داخلی
• افزایش آستانه روزانه نقل و انتقالات به ۵ میلیارد و ماهانه ۳۰ میلیارد ریال
• از اول مهر ماه امسال باید از شماره اقتصادی‌ جدید استفاده شود
• سوالات آزمون مشاوران رسمی مالیاتی
• مقایسه درآمد سرانه ایران با برخی کشورها
• افزایش سرمایه شرکتهای بورسی با مالیات صفر خواهد شد.

برای عضویت در خبرنامه سایت بروی تصویر بالا کلیک کنید

-31 شهریورمهلت ارسال ليست حقوق مرداد به سازمان امورمالیاتی

-31 شهریورمهلت ارسال ليست حقوق مرداد به سازمان تامین اجتماعی

– بموجب ماده 137 قانون تجارت : هيات مديره بايد لااقل هر شش ماه يك بار خلاصه صورت دارايي و قروض شركت را تنظيم كرده و به بازرس بدهد.

جزئیات خبر

گاهی شرکت‌ها تمایل دارند به جای به کارگیری منابع مالکان یا شرکای جدید، از طریق استقراض، نیازهای مالی خود را تامین کنند. در این صورت بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند به جای استفاده از واسطه‌های مالی نظیر بانک، با انتشار اوراق بدهی یا سایر ابزارها، مستقیما از بازارهای مالی، منابع مورد نیاز خود را تامین کنند. در این مطلب جزئیات روش تامین مالی مبتنی بر بدهی را بررسی می‌کنیم.

در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:

منظور از تامین مالی مبتنی بر بدهی چیست؟

تامین مالی مبتنی بر بدهی زمانی اتفاق می‌افتد که شرکت، منابع مالی مورد نیاز خود را برای تامین مخارج طرح‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه در گردش، با فروش ابزارهای بدهی به افراد و یا سرمایه‌گذاران نهادی جذب کند. در این روش، افراد یا موسسات نیز به‌ عنوان اعتباردهندگان شناخته می‌شوند.

همان طور که در مطلب «انواع روش‌های تامین مالی» عنوان شد، تامین مالی مبتنی بر بدهی شامل اوراق صکوک، گواهی سپرده خاص، اوراق سلف موازی استاندارد و اوراق اختیار فروش تبعی است.

تامین مالی مبتنی بر بدهی در بازار سرمایه دارای مزایا و معایبی است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

مزایای تامین مالی مبتنی بر بدهی

صاحب طرح مجبور نیست قسمتی از تملک طرح و متعاقبا سود آتی آن را از دست بدهد. در واقع، در این شیوه تامين مالی، تامين‌کننده سرمایه، کنترلی بر نحوه اجرای طرح نخواهد داشت و تنها خواسته وی از صاحب طرح، بازپرداخت به موقع سود و اصل وام اخذ شده است.

استفاده از سرمایه قرض گرفته‌شده برای تامين دارایی‌های طرح، اجازه می‌دهد سود طرح در شرکت باقی ماند یا به صاحبان آن اعطاء شود.

نرخ سود وام اخذشده قبل از محاسبه مالیات پرداخت می‌شود و به عنوان سپر مالیاتی عمل خواهد کرد، لذا میزان مالیات کمتر خواهد شد.

صکوک (اوراق قرضه اسلامی) نقدینگی بانی را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر دارایی‌هایی که نقدینگی پایینی دارند یا غیر نقد هستند از ترازنامه خارج شده و وجوه نقد جایگزین آن می‌شود. همچنین با این که قسمتی از دارایی‌ها از شرکت بانی جدا می‌شود اما با این حال باز هم بانی می‌تواند از دارایی‌ها استفاده کند. (امکان تبدیل دارایی‏‌ها به دارایی‌ها)

از آن جا که صکوک با پشتوانه دارایی یا منفعت آن منتشر می‌شود لذا دارای ریسک کمتر است و هزینه تامین مالی را نیز کاهش می‌دهد.

امکان تامین مالی با حجم بسیار بالا

امکان تامین مالی بلند‌مدت

پرداخت اصل بدهی در سررسید

معافیت مالیاتی سود اوراق برای خریداران

مشارکت سرمایه گذاران خرد در تامین مالی شرکت‌ها

مدیریت نقدینگی برای بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری

ابزار مدیریت حجم نقدینگی برای بانک مرکزی

تنوع ابزارهای تامین مالی متناسب با نیاز بنگاه‌ها

نظارت دقیق سازمان بورس بر انتشار اوراق بهادار

معایب تامین مالی مبتنی بر بدهی

شرکت صاحب طرح باید از نقدینگی کافی برای بازپرداخت وام در سررسیدهای مقرر برخوردار باشد.

در اغلب مواقع، بازپرداخت وام از سود طرح تامين می‌شود. لذا اگر مبلغ وام طرح زیاد باشد، با وجود سودآور بودن طرح، هیچ‌گونه جریان نقدی مثبت جهت نشان دادن سود آن وجود نخواهد داشت.

متقاعد کردن وام‌دهندگان جهت اعطای وام، مستلزم صرف وقت و هزینه زیاد است.

وام اخذشده ممکن است دارای نرخ بهره بالا باشد، که در نرخ بازگشت سرمایه طرح تاثیر خواهد گذاشت.

برای تضمین بازپرداخت بدهی اخذ شده به رهن گذاردن وثیقه‌های مکفی الزامی است.

سهم تامین مالی از بازار سرمایه

در ایالات متحده امریکا سهم انتشار اوراق بدهی از تامین مالی از طریق سیستم بانکی بیشتر است. به طوری که سهم تامین مالی از بازار سرمایه نسبت به بازار پول در آمریکا طی سال‏های اخیر به بیش از ۷۰ درصد رسیده است.

در ایران سهم تامین مالی از طریق انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه نسبت به سیستم بانکی بسیار اندک است و این نسبت در سال ۱۳۹۸ به ۲۱ درصد رسیده است. از این ۲۱ درصد بیش از ۹۰ درصد تامین مالی از بازار سرمایه متعلق به دولت است و شرکت‌ها سهم اندکی از این تامین مالی دارند و همچنان بخش اعظمی از تامین مالی خود را از بازار پول تامین می‏‌کنند.

در سال ۱۳۹۷ تامین مالی از طریق بازار سرمایه سهم حدود ۱۴ درصدی از مجموع تسهیلات پرداختی بانک‌ها و تامین مالی بازار سرمایه در این سال داشته که این رقم در سال ۱۳۹۸ به ۲۱ درصد، افزایش یافته است. در مقایسه با سال ۱۳۹۷، تامین مالی از طریق بازار سرمایه در سال ۱۳۹۸ با رشد ۱۱۱ درصدی همراه بوده که عامل مسلط در رشد مزبور، افزایش جذب و تجهیز منابع در حوزه سرمایه‌ای، با سهم مشارکت ۷۱.۴ واحد درصدی است.

از حدود ۱۰۱ هزارمیلیاردتومان کل اوراق منتشر شده طی سال ۱۳۹۸، تنها ۷.۱ هزار میلیارد تومان اوراق شرکتی بوده است. که در مقایسه با سال ۱۳۹۷ تامین مالی اوراق شرکتی با کاهش ۳.۵ هزارمیلیارد تومانی معادل با ۳۳ درصد افت، همراه بوده است.

بر اساس آمار ماهانه آخرین وضعیت شاخص‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معاون و کشاورزی تهران انتشار اوراق طی ۱۰ ماه نخست سال ۱۳۹۹، با رشد دو برابری همراه شده و به ۱۶۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. از این مقدار ۲۴ هزار میلیارد تومان (معادل ۱۵ درصد) سهم شرکت‌ها از تامین مالی از بازار سرمایه و ۸۵ درصد سهم دولت بوده است.

سخن آخر

تامین مالی مبتنی بر بدهی و مزایا و معایب آن را بررسی کردیم. همان گونه که قبلا اشاره شد تامین مالی شرکت‌ها از دو طریق بانک و بازار سرمایه انجام شود اما برخی از بنگاه‌ها با روش‌های تامین مالی از طریق بازار سرمایه آشنایی بسیار کمی دارند بنابراین لازم است فرهنگ‌سازی مناسبی در این زمینه انجام شود. همچنین به دلیل این که تامین مالی از طریق بازار پول بسیار روان‌تر انجام می‌شود، بنگاه‌های اقتصادی ترجیح می‌دهند منابع مورد نیاز خود را از این طریق تامین کنند. در صورتی که روش‌های آسان‌تر و کوتاه‌تری توسط بازار سرمایه برای بنگاه‌های اقتصادی ارائه شود، شرکت‌های بیشتری برای تامین مالی از این بازار استقبال خواهند کرد. در حال ‌حاضر تامین مالی از طریق بازار سرمایه در مدت زمان زیادی انجام می‌شود و باید با ایجاد زیرساخت‌های مناسب، این زمان کوتاه‌تر شود.

اوراق‌ تبعی و فرایند اجرایی

اوراق اختیار فروش تبعی به نوعی بیمه کردن سهام است.ابزاری است که در بازارهای نزولی می تواند به کنترل جو هیجانی و بهبود اوضاع کمک کند. هدف از انتشار اوراق اختیار فروش تبعی اطمینان بخشی به سهامداران در خصوص ارزندگی سهم و حفظ منافع آن ها می باشد. این اوراق باعث اطمینان بخشی به سهامداران می شود و می تواند نقش مهمی در جمع آوری صف های فروش داشته باشد.

این اوراق که قابلیت معامله ندارند حداکثر به میزان تعداد سهام پایه سهامدار تخصیص می یابد و نه بیشتر. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش‌ تبعی مازاد، باطل می شود و شرکت عرضه کننده تعهدی در قبال آن ندارد.

همچنین، سقف خرید اوراق اختیار فروش تبعی در اطلاعیه عرضه با عنوان (سقف خرید) ذکر می شود. از سویی، مبلغی که در ازای خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می شود غیرقابل برگشت است.بعد از گذشت “تاریخ اعمال” سهامدارانی که اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی نموده اند قادر به فروش این اوراق نیستند.

اشخاص حقوقی که تعداد ۱ میلیون و یا بیشتر اوراق اختیار فروش تبعی بخرند موظفند اختیار خرید تبعی را در همان روزی که سهام پایه و اوراق اختیار فروش تبعی را خریده اند واگذار کنند.

در بورس ایران الزامی است سرمایه گذار حتماً سهام شرکت مورد نظر را داشته باشد و پس از آن اقدام به خرید این اوراق کند.

این اوراق شبیه اوراق اختیار فروش اروپایی هستند زیرا افرادی که اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی می نمایند تا زمان رسیدن به تاریخ سررسید حق فروش آن را ندارند.

ساعت معامله اوراق اختیار فروش تبعی توسط عرضه کننده ۱۲ تا ۱۲:۳۰ و به صورت حراج پیوسته است.

کارمزد کارگزاران خریدار و فروشنده اوراق اختیار فروش تبعی ۴ /۰ درصد بوده و از حق نظارت سازمان و سایر هزینه های معاملاتی معاف می­باشد.

بازار اختیار فروش تبعی از کم هزینه‌ترین و سریعترین فرآیندهای انتشار در مقایسه با سایر روش‌های تأمین مالی است. این بازار ضمن تضمین حداقل بازدهی برای سرمایه‌گذاران و نیز حمایت از سهام پایه و جلوگیری از فشار فروش منجر به خارج نشدن پول از بازار سهام و افزایش نقدشوندگی سهام پذیرفته شده در بورس می‌شود.

این اوراق به عنوان یکی از ابزارهای پوشش ریسک، سهام سرمایه‌گذار را در برابر زیان احتمالی بیمه می‌کند و فرآیند استفاده از این ابزار به این شکل است که سهامدار عمده با فروش این اوراق تضمین می‌کند سهام سهامدار (با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن وجود دارد) را در تاریخ مشخص شده در آینده به قیمت مشخص شده خریداری کند، خریدار این اوراق هم از اختیار فروش سهام در سررسید، به قیمت مساوی یا بیشتر از امروز برخوردار است؛ به این معنی که خریدار در تاریخ اعمال، در شرایطی که قیمت سهم پایین‌ تر از نرخ توافقی باشد، زیانش جبران می‌شود.

شرط استفاده

از آنجا که استفاده از این اوراق در آینده توسط خریدار اوراق اختیاری است، خریدار می تواند در صورتی که در سررسید، قیمت سهام از قیمت تضمین شده بالاتر باشد، از اعمال آن خودداری کند و سهم را با قیمت بالاتر در بازار به فروش برساند. شرط استفاده از اختیار فروش تبعی نگهداری سهام تا سررسید است مزایای اوراق اختیار فروش و در صورت فروش سهام موضوع اوراق اختیار تبعی، اختیار مذکور هم منقضی می‌شود.

مزایا

بازار اختیار فروش تبعی از کم هزینه ترین و سریع ترین فرآیندهای انتشار در مقایسه با سایر روش های تأمین مالی برخوردار است. این بازار ضمن تضمین حداقل بازدهی برای سرمایه‌گذاران و نیز حمایت از سهام پایه و جلوگیری از فشار فروش منجر به عدم خروج پول از بازار سهام و افزایش نقدشوندگی سهام پذیرفته شده در بورس می شود.

دیگر مزیت‌های اوراق اختیار فروش تبعی (بیمه کردن سهام) شامل: استفاده اهرمی از نقدینگی حمایتی و منتقل کردن نیازهای نقدینگی حمایتی به آینده، حفظ سرمایه گذاران بلند مدت و ایجاب سرمایه گذاران به نگهداری سهام در صورت تداوم رشد منفی، ایجاد فرصت برای فعالان بازار و افکار عمومی جهت تکمیل اطلاعات و ارزیابی رخدادها و تصمیم‌گیری منطقی در این خصوص، اطمینان‌بخشی میان مدت نسبت به حفظ سرمایه در مقایسه با حمایت مقطعی از بازار، است.

در مجموع می‌توان انتظار داشت که سهامداران با توجه به حداقل سود مورد انتظاری که در آینده نصیبشان خواهد شد، از نوسانات مقطعی بازار سرمایه، هراسی نداشته و با کاهش قیمت سهامشان از بازار خارج نمی‌شوند.

ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر می‌کند و از این طریق ریسک سرمایه‌گذاران خرد را کاهش می‌دهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه می‌شود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط می‌تواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.

فرایند اجرایی انتشار اوراق تبعی در ایران به شکل سه طرفه می باشد که حضور شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به عنوان نهاد واسط جهت توثیق اوراق بهادار طرفین معامله الزامی است که این امر ریسک نکول طرفین قرارداد را تا حد زیادی کاهش داده است. از سوی دیگر با توجه به موافقت کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر “طرح تامین مالی شرکت ها با استفاده از خرید سهام توسط سرمایه‌گذاران همراه با حق اختیار فروش تبعی و خرید حق اختیار خرید توسط دارنده‌ سهام”، انتخاب این مدل از تامین مالی نیز از رونق قابل توجهی برخوردار است.

فرایند اجرایی اوراق تبعی

فرآیند انتشار این اوراق به گونه‌ای است که خریداران اوراق مزبور اقدام به خرید سهم به همراه اختیار فروش تبعی آن می نمایند و همزمان اختیار خرید سهم مزبور را به ناشر اوراق واگذار می نمایند. در این ساختار نرخ بازدهی سرمایه گذاران در طول دوره معاملاتی اوراق در بازه‌ی پیش بینی شده ثابت می‌گردد و از سوی دیگر نرخ تامین مالی ناشر اوراق و مالکیتش در سهام پایه ثابت می ماند.

اطلاعیه اوراق تبعی منتشر می‌شود و پس از بازگشایی تا اتمام حجم عرضه مورد نظر، هر شخص سرمایه‌گذاری می‌تواند ورقه تبعی را خریداری کند.

ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر می‌کند و از این طریق ریسک سرمایه‌گذاران خرد را کاهش می‌دهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه می‌شود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط می‌تواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که این اوراق در بازار ثانویه عرضه نمی‌شوند و بنابراین قابل معامله نیستند.

فرجام این اوراق یکی از دو حالت ذیل است:

۱. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید بزرگ‌تر یا مساوی قیمت اعمال باشد، «اوراق اختیارفروش تبعی» اعمال آن بی‌معنی است چراکه دارنده اختیار می‌تواند سهم خود را با قیمت بالاتر در بازار سهام به فروش برساند.

۲. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال «اوراق اختیار فروش‌تبعی» منوط به ارائه درخواست از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت‌۱۳ آن روز انجام خواهد شد.

لازم به ذکر است کسانی می‌توانند اوراق اختیار تبعی را بخرند که مالک سهام پایه باشند. بدیهی است که تعداد سهم باید به‌اندازه اوراق تبعی یا از آن بیشتر باشد. در صورت خرید اوراق‌تبعی فروش، حتما باید سهم موردنظر تا تاریخ اعمال نگهداری شود و در صورت فروش سهم، برگه‌های اختیار فروش‌تبعی خود به خود ابطال می‌شود.

فرض کنید که قیمت اعمال برای اختیار تبعی فروش یک سهم در تاریخ سررسید ۱۵۰۰ تومان و قیمت پایانی سهم در آن تاریخ ۱۰۰۰ تومان باشد. دارنده اختیار به دلیل بالاتر بودن قیمت اعمال اختیار خود می‌تواند سهم خود را با قیمت ۱۵۰۰ تومان به ناشر اوراق تبعی بفروشد یا مابه‌التفاوت قیمت سهم و قیمت اختیار را به‌صورت نقدی دریافت کند. چگونگی اعمال آن در اطلاعیه منتشرشده اعلام می‌شود که می‌تواند نقدی یا سهمی باشد.

مزایای اوراق اختیار فروش

اگر به دنبال این هستید که از سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق‌های مشترک یا اوراق بدهی در سبد سهام فراتر برویدف معاملات آپشن یا اختیار معامله یک پیشنهاد جذاب برای کسب سود و معامله با قواعدی جذاب را فراهم میکند.

اگر به دنبال این هستید که از سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق‌های مشترک یا اوراق بدهی در سبد سهام فراتر بروید، معاملات آپشن یا همان اختیار معامله می‌توانند گزینه مناسبی برای شما باشد.

معاملات آپشن گزینه‌های متنوعی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند این در حالی است که سرمایه‌گذاری در اختیار معامله، ریسک بالایی دارد اما در عین حال هم می‌تواند سودآور باشد.

شاید شنیده باشید که می‌گویند، شروع سرمایه‌گذاری با اختیار معامله کاری دشوار است یا فقط برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای است. اما واقعیت این است که معاملات آپشن نوعی سرمایه‌گذاری است که تقریبا هر سرمایه‌گذار با کسب دانش مناسب می‌تواند آن را امتحان کند.

آیا علاقه‌مند هستید که در معاملات خرید و فروش آپشن شرکت کنید؟ در این مقاله از کارگزاری حافظ مروری بر معاملات آپشن خواهیم داشت و به اصل این روش چند منظوره برای سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.

تاریخچه معاملات آپشن یا اختیار معامله در دنیا

گفته می‌شود قرارداد معاملات آپشن از قرن‌ها پیش در یونان بوستان بوده و حتی تاریخ حکایت از این دارد که اولین کسی که از آپشن استفاده کرده، فیلسوف یونانی تالس بوده است.

بورس اختیار معامله شیکاگو که یکی از مهمترین بورس‌های اختیار معامله دنیاست هم در سال ۱۹۷۳ تاسیس شده است.

معاملات آپشن چیست؟

معاملات آپشن می‌تواند پیچیده‌تر از آن‌چه که هست به نظر برسد. اگر به دنبال تعریف معاملات آپشن به زبان ساده هستید، شاید بتوان تعریف ساده معاملات آپشن را چیزی شبیه به این دانست:

معاملات آپشن یا معاملات اختیار معامله ابزاری است که به شما حق خرید یا فروش اوراق بهادار خاص را در یک تاریخ خاص و با قیمت مشخص می‌دهد.

به عبارتی، اختیار معامله قراردادی است که به دارایی زیربنایی دیگری مثل سهام یا اوراق بهادار دیگر وابسته است. قراردادهای اختیار معامله برای یک بازه زمانی مشخص که می‌تواند به اندازه یک روز یا چند ماه باشد، مناسب است.

هنگام خرید یک اختیار معامله، شما حق دارید دارایی پایه را معامله کنید، اما موظف به انجام آن نیستید.

اگر شما سرمایه‌گذاری هستید که خودتان به صورت شخصی در معاملات آپشن دقیق می‌شوید و بر تصمیمات و معاملات تجاری خود کاملا کنترل دارید، دقت داشته باشید در معاملات آپشن این بدان معنا نیست که شما تنها هستید.

در بسیاری از جوامع معامله‌گران را گرد هم می‌آورند تا درباره موضوعاتی مانند چشم‌انداز فعلی بازار و استراتژی‌های معاملات آپشن بحث کنند.

انواع مختلف معاملات آپشن

برای تشکیل پایگاه دانش خود در اختیار معامله، ابتدا باید با انواع مختلف آپشن‌هایی که می‌توانید معامله کنید آشنا شوید. دو دسته اساسی از معاملات آپشن برای مزایای اوراق اختیار فروش انتخاب عبارتند از اختیار خرید و اختیار فروش.

اختیار خرید (Call) چیست؟

اختیار خرید یا Call Option این حق را به شما می‌دهد که در مدت زمان معینی یک اوراق بهادار اساسی را با قیمت تعیین شده خریداری کنید. به قیمتی که پرداخت می‌کنید قیمت اعمال یا Strike Price می‌گویند. در این معاملات، تاریخ پایان اعمال اختیار خرید هم تاریخ انقضا نامیده می‌شود.

اختیار خرید می‌تواند به سبک آمریکایی یا اروپایی باشد. با گزینه‌های سبک آمریکایی می‌توانید دارایی اصلی را در هر زمان تا تاریخ انقضا خریداری کنید. اما گزینه‌های سبک اروپایی فقط به شما امکان می‌دهد دارایی را در تاریخ انقضا خریداری کنید.

اختیار فروش (put) چیست؟

اختیار فروش یا Put Option نقطه مقابل اختیار خرید است. در این معامله به جای داشتن حق خرید اوراق بهادار، یک حق فروش به شما تعقلق می‌گیرید که بتوانید آن را با قیمت اعمال تعیین شده بفروشید.

قراردادهای اختیار فروش نیز تاریخ انقضا دارند. همان قواعد سبک (یعنی آمریکایی یا اروپایی) برای زمانی که می‌توانید آنها را اعمال کنید، در این قراردادها هم اعمال می‌شود.

معاملات آپشن چگونه کار می‌کند؟

معاملات آپشن کاری است که می‌توانید از طریق یک حساب کارگزاری آنلاین انجام دهید. در نحوه معاملات اختیار معامله، در ادامه چند نکته مهم که باید بدانید بیان می‌شود.

قبل از معامله، چند نکته را باید در نظر بگیرید که عبارتند از:

• چقدر می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید؟
• برای چه بازه زمانی می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید؟
• تغییرات قیمت پیش‌بینی شده برای دارایی پایه چقدر است؟

اگر فکر می‌کنید قیمت دارایی اصلی قبل از تاریخ انقضا کاهش می‌یابد، فروش اختیار خرید می‌تواند منطقی باشد و برعکس. گزینه‌های مبتنی بر سهام، که بیشتر به عنوان «اختیار سهام» شناخته می‌شوند، معمولا یک پیشرو طبیعی برای معامله‌گران تازه وارد در معاملات اختیار است.

نحوه تعیین قیمت آپشن‌ها

قیمت آپشن را می‌توان با استفاده از مدل‌های مختلف محاسبه کرد. اما در اصل، قیمت معاملات آپشن بر دو چیز استوار است: ارزش ذاتی و ارزش زمانی.

ارزش ذاتی یک آپشن نشان‌دهنده پتانسیل سود آن بر اساس تفاوت بین قیمت اعمال و قیمت فعلی دارایی است، از ارزش زمانی برای سنجش چگونگی تاثیر نوسانات بر قیمت دارایی اساسی تا تاریخ انقضا استفاده می‌شود.

قیمت سهام، قیمت اعمال و تاریخ انقضا همه می‌توانند در قیمت‌گذاری آپشن‌ها موثر باشند. قیمت سهام و قیمت اعمال بر ارزش ذاتی تاثیر می‌گذارد، این در حالی است که تاریخ انقضا می‌تواند بر ارزش زمانی تاثیر بگذارد.

مزایا و خطرات معاملات آپشن

مانند سایر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری، معاملات آپشن دارای مزایا و معایبی است و درک این مزایا و خطرات احتمالی برای جلوگیری از اشتباهات پرهزینه بسیار مهم است.

از نظر مزایا، معاملات آپشن می‌تواند انعطاف‌پذیری و نقدشوندگی داشته باشند. در مقایسه با سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری، در اختیار معامله ممکن است بتوانید با مقادیر کمتری هم سرمایه‌گذاری کنید.

از اختیار معامله می‌توان برای ایجاد حفاظت در برابر خطرات منفی و ایجاد تنوع در مجموعه سرمایه‌گذاری خود هم استفاده کنید و یک معامله‌گر گزینه‌های هوشمند می‌تواند بازده قابل توجهی را برای خود ایجاد کند.

از سوی دیگر، اختیار معامله می‌تواند بسیار خطرناک‌تر از خرید سهام، ETF یا اوراق قرضه باشد. پیش‌بینی تغییرات قیمت سهام می‌تواند مشکل باشد و اگر تحلیل شما درباره یک اوراق بهادار خاص اشتباه باشد، معاملات اختیار معامله می‌تواند شما را در معرض ضررهای جدی قرار دهد. به همین دلیل، مهم است که در نظر بگیرید که چگونه اختیار معامله را با اهداف کلی خود و تحمل ریسکتان مطابقت دهید.

نماد اختیار معامله در بورس

نماد اختیار معامله خرید در بورس حرف «ض» و نماد اختیار معامله فروش حرف «ط» می‌باشد که به ابتدای بخشی از نماد شرکت‌هایی که امکان اختیار خرید معامله دارند اضافه می‌شود.

از دی ماه ۱۳۹۵، اختیار معامله خرید صرفا برای شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، ایران خودرو و شرکت صنایع مس ایران در نظر گرفته شد و اکنون امکان خرید اختیار معامله این سه شرکت وجود دارد.

اگر به نماد اختیار معامله خرید این سه شرکت دقت کنید در کنار نام نماد قیمت اعمال و تاریخ اعمال هم قرار دارد. از جمله نکات مهم در معاملات اختیار خرید این است که دامنه نوسان ندارند و اکنون اختیار خرید هر سهام شامل ۱۰ هزار سهم در تاریخ اعمال می‌شود.

امکان انجام معاملات آپشن در کارگزاری حافظ

کارگزاری حافظ در طی سالیان فعالیتش همواره تلاش کرده، سبد خدمات کاملی در اختیار علاقه‌مندان به بازار سرمایه قرار دهد. در حال حاضر امکان انجام معاملات اختیار معامله سهام، شاخص سهام، اختیار معامله کالایی و قراردادهای آتی در کارگزاری حافظ فراهم شده است. برای آغاز معامله‌گری کافی است به یادداشت آموزش دریافت کد معاملات آپشن مراجعه کنید.

نتیجه گیری

معاملات آپشن یا اختیار معامله به صاحبان آنها اجازه می‌دهد تا تعداد مشخصی از سهام یک شرکت اصلی را با قیمت خاصی در تاریخ معینی بخرند یا بفروشند.

همان‌طور که گفته شده مزیت اصلی معاملات آپشن این است که به معامله‌گران حق خرید یا فروش سهام را برای کسری از قیمت بازار خود می‌دهد و این واقعیت که یک اختیار معامله شما را ملزم به معامله دارایی اصلی نمی‌کند بدین معناست که شما می‌توانید تنها در شرایط مطلوب بازار خرید یا فروش داشته باشید.

البته، معاملات آپشن بدون خطر و ریسک نیست به همین دلیل است که صرفا برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران باتجربه‌تر مناسب هستند چون اساسا انجام اختیار معامله معمولا به تحقیق و استفاده دقیق از استراتژی ریسک احتیاج دارند.

با این حال، اگر ملاحظات لازم صورت گیرد، قراردادهای آپشن می‌توانند وسیله‌ای بسیار موثر برای سودآوری از افزایش یا کاهش قیمت دارایی باشند. فقط همیشه آماده باشید تا حرکات سهام اختیاری خود را زیر نظر داشته باشید و در استفاده از آنها منضبط باشید.