بررسی ارتباط اقدام به خودکشی و دوره های مختلف سیکل ماهیانه در زنان
1 متخصص روان پزشکی، مرکز تحقیقات اعتیاد، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
2 متخصص سم شناسی بالینی، مرکز تحقیقات اعتیاد، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
3 پزشک عمومی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
4 پزشک عمومی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
5 کارشناس مامایی، مرکز تحقیقات سلامت زنان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
مقدمه: اقدام به خودکشی عملی است آگاهانه و هدفمند که به منظور آسیب رساندن به خود انجام می شود. از جمله عوامل اقدام به خودکشی می توان به اختلالات روانپزشکی، عوامل اجتماعی، روانشناختی و عوامل بیولوژیک اشاره کرد. به علت ارتباط بین تغییرات هورمونی و رفتارهای پرخاشگرانه، توجه به متغیرهایی نظیر سیکل ماهیانه با اقدام به خودکشی اهمیت دارد. وجود نتایج متناقض در این زمینه و با توجه به قابل پیش بینی بودن آن، مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین دوره های مختلف سیکل ماهیانه و اقدام به خودکشی انجام شد.
روشکار: این مطالعه توصیفی - تحلیلی از اردیبهشت ماه 1389 تا اردیبهشت ماه 1390 بر روی 714 زن و دختر بستری شده به علت اقدام به خودکشی در بخش مسمومین بیمارستان امام رضا (ع) در مدت یکسال انجام شد، روش نمونه گیری به صورت در دسترس بود و مدت مطالعه 12 ماه و روش گردآوری داده ها از طریق مصاحبه بالینی با بیماران و تکمیل فرم حاوی پرسشنامه مشخصات فردی و پرسشنامه در مورد سیکل ماهیانه بود. داده بررسی حالت های مختلف سیکل ها با استفاده نرم افزار آماری SPSS (نسخه 5/11) و آزمون کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.
یافتهها: در مطالعه حاضر میزان اقدام به خودکشی در طی مرحله لوتئال به طور معنی داری بیشتر از مرحله فولیکولار بود، همچنین بین وقوع سندرم پیش از قاعدگی و اقدام به خودکشی ارتباط معنی داری مشاهده شد (08/0=p).
91/6% موارد اقدام به خودکشی به وسیله دارو بود که از بین داروها، بنزودیازپین ها شایع ترین دسته دارویی مورد استفاده بود.
نتیجهگیری: اقدام به خودکشی در فاز لوتئال سیکل ماهیانه شیوع بیشتری داشت، همچنین اقدام به خودکشی با وقوع سندرم پیش از قاعدگی ارتباط معنی داری داشت.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The Relationship between Suicide Attempts and Different Phases of Menstrual Cycle in Women
نویسندگان [English]
- Mahdi Talebi 1
- Reza Afshari 2
- Reza Talebi Deloee 3
- Elham Arqami 4
- Samira Tavasoli 5
1 Psychiatrist, Addiction Research Center, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
2 Associate Professor of Toxicology, Addiction Research Center, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
5 B.Sc. of Midwifery, Women's Health Research Center, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
Introduction: Suicide attempts are conscious and purposeful actions which are intended to harm self. The risk factors for suicide attempt are mental disorders, social, psychological, and biological factors. Due to the relationship between hormonal changes and aggressive behavior, considering variables such as menstrual cycle has great importance. Therefore, because of the contradictory results in this field and its predictable results, this study aimed to evaluate the different phases of the menstrual cycle and suicide attempts.
Methods: This descriptive-analytical study was held on 714 women who were admitted to the toxicology ward due to suicide attempts at Imam Reza hospital in Mashhad, Iran, 2010 -2011. During 12 month study period, data were collected by using a researcher-made questionnaire, clinical interviews with patients, and filling the demographic information form about menstrual cycle. The obtained data were analyzed by using SPSS software version 11 and chi square test. P value less than 0.05 was considered statistically significant.
Results: The number of patients who had committed suicide during the luteal phase was significantly higher than follicular phase. So there was significant correlation between premenstrual syndrome and committing suicide (p=0.018). Of patients, 91.6% had taken drugs in order to suicide and Benzodiazepines most commonly were used.
Conclusion: Committing suicide was more common in the luteal phase and significantly associated with the occurrence of premenstrual syndrome.
ضخامت آندومتر نرمال چقدره و آن را چگونه اندازه گیری می کنند؟
اندومتر درونی ترین لایه از جدار سه لایه رحم است که ضخامت ان در روزهای مختلف از سیکل ماهانه دستخوش تغییرات بسیار زیادی می شود. این تغییرات که تحت تاثیر افت و خیز مقدار هورمون های استروزن و پروژسترون تولید شده توسط تخمدان ها رخ می دهد، بر روی توان باروری افراد تاثیر بسیار زیادی می گذارد. باتوجه به اهمیت ضخامت این لایه برای لانه گزینی جنین در این مطلب قصد داریم ضمن ارائه جدول ضخامت طبیعی اندومتر در روزهای مختلف سیکل، برایتان شرح دهیم که ضخامت آندومتر نرمال چقدره؟
در مورد ضخامت آندومتر چه می دانید
آندومتر پوشش دیواره رحم و یکی از معدود اندامهای بدن انسان است که در طول سالهای باروری یک خانم، هر ماه از نظر اندازه تغییر می کند. به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی، هر ماه بدن آندومتر را برای میزبانی از جنین آماده می کند. به همین ترتیب ضخامت آندومتر در طی فرایند تغییرات هورمونی افزایش و کاهش می یابد. اگر بارداری رخ ندهد، دو هورمون استروژن و پروژسترون، چرخه های رشد آندومتر و دفع آن را از طریق قاعدگی کنترل می کنند. در این مقاله به بررسی محدوده طبیعی ضخامت آندومتر می پردازیم و به شما می گوییم که ضخامت اندومتر طبیعی چقدره.
ضخامت آندومتر نرمال چقدره
پزشک ضخامت اندومتر را با استفاده از سونوگرافی اندازه گیری می کند. ضخامت طبیعی آندومتر در طول زندگی فرد، از کودکی تا بلوغ جنسی، سالهای باروری و بعد از یائسگی تغییر خواهد کرد.
در آزمایشات تصویربرداری از دختران جوان که هنوز قاعدگی در آنها آغاز نشده است، آندومتر وجود دارد اما ضخامت آن نسبت به مراحل بعدی زندگی کمتر است.
آندومتر در هنگام قاعدگی نازک ترین حد ممکن است و معمولاً بین 2-4 میلی متر ضخامت دارد.
نیمه اول مرحله تکثیر تقریباً از روز 6 تا 14 چرخه قاعدگی یعنی فاصله زمانی بین پایان یک قاعدگی، هنگام قطع خونریزی و قبل از تخمک گذاری بعدی، آغاز می شود. در این مرحله، آندومتر شروع به ضخیم شدن می کند و ممکن است بین 5-7 میلی متر اندازه گیری شود.
با پیشرفت چرخه و حرکت به سمت تخمک گذاری، آندومتر ضخیم تر شده و به حدود 11 میلی متر می رسد.
تقریباً روز 14 قاعدگی، هورمون ها باعث آزاد شدن تخمک می شوند. طی این مرحله یعنی فاز ترشحی، ضخامت آندومتر در بیشترین حد خود و حدود 16 میلی متر است.
اهمیت ضخامت اندومتر برای بارداری
ضخامت آندومتر در بارداری اهمیت دارد. متخصصان بهترین شرایط برای یک بارداری سالم و کامل را مربوط به آندومتری می دانند که نه خیلی نازک و نه خیلی ضخیم باشد. به این ترتیب جنین می تواند به خوبی در دیواره رحم لانه گزینی کرده و تغذیه نماید. با گذشت سن بارداری، اندومتر ضخیم تر خواهد شد. ضخامت آندومتر در هفته های اول بارداری در اثر واکنش دسیدوایی رو به افزایش می گذارد تا بستر مناسبی برای رشد جنین فراهم کند.
ضخامت اندومتر را چگونه اندازه گیری می کنند؟
رایج ترین روش برای اندازه گیری ضخامت آندومتر، سونوگرافی است. به خصوص اگر در فرد خونریزی غیرطبیعی واژینال گزارش شده باشد، از این روش استفاده می شود. اگر به دلیل موقعیت رحم یا سایر شرایط امکان استفاده از سونوگرافی وجود نداشته باشد، می توان به کمک ام ار آی ضخامت آندومتر را اندازه گیری کرد.
جدول ضخامت اندومتر
اگر می خواهید بدانید که ضخامت آندومتر نرمال چقدره، خلاصه این مطلب را در قالب جدولی ساده برای شما گردآوری کرده ایم.
ضخامت آندومتر نرمال چقدره؟
سوال مخاطب نینیبان: سلام. من متولد ۷۴ هستم و حدودا ۷ ماهه که عروسی کردم. پایین شکمم درد می کرد. سونوگرافی دادم همه موارد و طبیعی اعلام کرد اما ضخامت آندومتر رحم رو زده ۸ میلی متر. خواستم بدونم این اندازه طبیعه یا نیاز به مصرف قرص های هورمونیه؟ برای بارداری مشکلی ایجاد نمی کنه؟
دوست عزیز، ما نمی دانیم که مشکل شما چیست. اما به طور کلی اندازه نرمال ضخامت آندومتر در روزهای مختلف سیکل، متفاوت است. اندازه ضخامت آندومتر در روزهای اول قاعدگی باید به اندازه ۴ میلی متر، وسط سیکل ۸ میلی متر و بعد از آن حدود ۱۲ میلی متر باشد. بدون این که بگویید در چه روزی از سیکلتان هستید نمی توان در این مورد قضاوتی کرد. اما سونوگرافیست با توجه به اطلاعاتی که در مورد شما دارد می تواند به شما بگوید که ضخامت آندومترتان نرمال است یا خیر. همچنین برای اقدام به بارداری با توجه به سنتان یک سال برای باردار شدن فرصت دارید. با انتخاب روزهای مناسب برای نزدیکی و به حالت پهلو به پهلو، احتمال باردار شدنتان را بالا ببرید. در صورت عدم موفقیت بعد از یک سال تلاش، اقدامات درمانی را شروع کنید.
سمت سمت داخلی دیواره رحم پوششی دارد که از غشاءهای موکوسی تشکیل شده است. اینها با هم آندومتر را تشکیل میدهند. آندومتر دو لایه دارد. لایه اول، لایه کارکردی است که در هر چرخه قاعدگی کنده میشود. لایه دیگر بنیادین است که همیشه روی رحم وجود دارد. بسته به چرخه قاعدگی، ضخامت آندومتر تغییر میکند.
خوب است بدانید که ضخامت آندومتر در دوره های مختلف سیکل قاعدگی تفاوت دارد و در زمان خونریزی، اندومتر کمترین ضخامت را داراست. برای اندازه گیری ضخامت آندومتر، سونوگرافی یکی از رایجترین روشها به شمار می رود.
ضخامت آندومتر
رحم قسمت ضخیمی از مجاری تناسلی زن بوده که بین لوله رحم و واژن قرار دارد . عضوی گلابی شکل و مختصری از عقب به جلو پهن بوده . طول آن حدود 7 ، عرض آن 5 ( در پهنترین قسمت ) و ضخامت آن 2 تا 3 سانتیمتر است. دو قسمت اصلی در آن میتوان تشخیص داد که عبارتند از : قسمت پهن بالا به نام جسم رحم و دیگر قسمت استوانه ای شکل پایینی به نام دهانه رحم که قسمتی از آن به نام بخش واژینال به داخل واژن برجسته میشود . فوندوس رحم انتهای فوقانی و گرد جسم رحم است که لولههای رحم از آن به خارج می روند. ناحیه باریکی که بین جسم و دهانه رحم قرار دارد ایسموس ( تنگه ) نامیده میشود. جدار رحم شامل سه لایه است که از خارج به داخل به ترتیب عبارتند از : سروزیا پریمتریوم ، طبقه عضلانی یا میومتریوم و مخاط یا اندومتریوم.
پریمتریوم: یک لایه سروزی است شامل یک ردیف سلولهای مزوتلیال که با لایه نازکی از بافت همبند پشتیبانی میشود. این لایه در طرفین رحم با پریتوان رباط پهن ادامه یافته اما در نیمه تحتانی ، سطح قدامی رحم که مجاور مثانه است وجود ندارد .
میومتریوم: لایه ضخیمی از عضله صاف به ضخامت حدود 12 تا 15 میلیمتر است . الیاف عضلانی به صورت دستههای مجزا بوده و بین انها بافت همبند قرار دارد .سلولهای عضلانی درشت هستند و طول آنها بین 40 تا 90 میکرون متغیر است . در موقع حاملگی اندازه سلولها بزرگتر شده و طول انها ممکن است به 600 میکرون یا بیشتر برسد .
در میومتریوم سه لایه عضلانی ممکن است بتوان تشخیص داد گرچه که به علت وجود الیاف رابط حد آنها کاملا مشخص نیست . این سه لایه عبارتند از یک لایه طولی در داخل ، یک لایه ضخیم حلقوی و مایل با رگهای خونی فراوان در وسط و یک لایه طولی نازک در خارج که بلافاصله زیر پریمتریوم قرار دارد.
اندومتریوم: اندومتریوم یا مخاط که در سونوگرافی اکوژن می باشد، به میومتریوم چسبیده در ارتباط با فعالیت ترشحی تخمدان دچار تغییرات دوره ای میگردد. این تغییرات با نابودی نسبی مخاط که منجر به نکروز و خونریزی شده و قاعدگی نام دارد به اوج میرسد.
قاعدگی معمولا هر 28 روز یکبار و به مدت 3 تا 5 روز ادامه دارد . اولین روز قاعدگی، اولین روز سیکل میباشد اندومتریوم از دو لایۀ فانکشنال و بازال تشکیل شده است. لایۀ فانکشنال ضخامت ثابت نداشته و در طول قاعدگی دستخوش تغییراتی در ضخامت و اکو میگردد. لایۀ بازال که در سونوگرافی اکوژن میباشد، حاوی عروق اسپیرال است که پس از ضخیم شدن لایۀ فانکشنال مسئولیت خونرسانی به این لایه را بر عهده دارند. تشکیل لایۀ فانکشنال تحت اثر استروژن است در حالیکه، پروژسترون مسئول حفظ اندومتریوم و فعالیت ترشحی آن در فاز ترشحی است.
ضخامت اندومتر در دوره های مختلف سیکل قاعدگی در زمان سنین باروری
قاعدگی: این دوره روز اول تا ششم قاعدگی را شامل میشود. در دورۀ خونریزی، اندومتر کمترین ضخامت را دارد و در سونوگرافی از طریق واژن به صورت یک نوار باریک هایپراکو دیده می شود. معمولاً ضخامت اندومتر به 1 تا حداکثر 4 میلی متر میرسد. این نوع سونوگرافی ضخامت اندومتر را دقیق تر اندازه گیری میکند.
فاز پرولیفراتیو: در این فاز همزمان با رشد فولیکول تخمدانی، اندومتر نیز رشد کرده و ضخامت آن افزایش پیدا میکند. از روز 6 قاعدگی شروع میشود و تا روز 14 قاعدگی ادامه دارد. به طوریکه در روز 7-8 چرخۀ قاعدگی ضخامت اندومتر به حد قابل ملاحظهای میرسد. علت این مرحله اثر استروژن بر غدد و سلولهای اندومتر و افزایش جریان خون لایۀ فانکشنال است. در پایان این فاز ضخامت اندومتر ممکن است به 4 تا 8 میلی متر( 2± 8/5) برسد.
فاز حوالی تخمک گذاری: بررسی حالت های مختلف سیکل یک اندومتر سه لایۀ 6 تا 10 میلی متری که احتمالاً در نتیجۀ عدم و فعالیت غدد ترشحی این نما ایجاد میشود.
فاز لوتئال(ترشحی) : 48 ساعت پس از تخمک گذاری نمای چند لایهای اندومتر ناپدید می شود این دوره از روز 14 تا انتهای چرخه ادامه دارد. ضخامت اندومتر در این فاز همانند فاز فولیکولار است و به 8 تا 16 میلی متر (8/2 ±2/7) می رسد. اما ممکن است به 20 میلی متر هم برسد. که این حالت ممکن است با هایپرپلازی اندومتر یا کارسینوم اندومتر اشتباه گرفته شود.
یکی از راههای راه افتراق آن با حالت فیزیولوژیک تغییرات ضخامت اندومتر این است که، اگر در سیکل بعدی مجدداً سونو انجام شود، در صورتیکه ضخامت اندومتر کاهش پیدا کرده و به حالت طبیعی برگردد پاتولوژی مطرح نمیباشد. ارزیابی ضخامت اندومتر در زنان سنین باروری و پس از منوپوز اهمیت ویژهای دارد. این ارزیابی بیشتر در بیمارانی صورت میگیرد که دارای عوامل خطر برای سرطان اندومتر هستند. زنان مبتلا به بیماری پلی کیستیک تخمدان، زنانی که تاموکسیفن مصرف می کنند، زنان در معرض خطر کانسر پستان و زنانی که خونریزی غیر طبیعی رحم دارند، کسانی هستند که کاندیدهای مناسبی برای بررسی ضخامت اندومتر محسوب میشوند.
ضخامت اندومتر در بارداری اهمیت دارد. متخصصان بهداشت و درمان بهترین فرصت برای یک بارداری سالم و کامل را به اندومتری که نه خیلی نازک و نه خیلی ضخیم است، پیوند میدهند. این به جنین اجازه میدهد تا با موفقیت لانه گزینی کرده و تغذیه مورد نیاز خود را دریافت کند. اندومتر با پیشرفت بارداری ضخیمتر میشود.
سونوگرافی یکی از رایجترین روشها برای اندازهگیری ضخامت آندومتر است. این روشی است که ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی ابتدا از آن استفاده میکنند به خصوص اگر فردی خونریزی غیرطبیعی واژن را گزارش کرده باشد.
در شرایطی که به دلیل موقعیت رحم فرد یا سایر شرایط بهداشتی امکان سونوگرافی وجود نداشته باشد، پزشکان از ام آر آی استفاده میکنند.
ضخامت آندومتر در چرخه قاعدگی فرد تغییر میکند اما سایر عوامل نیز میتوانند باعث تغییراتی شوند. یکی از شایعترین دلایل تغییر ضخامت آندومتر بارداری است. زنانی که بارداری خارج رحمی دارند یا کمتر از 5 هفته از بارداریشان میگذرد، ممکن است علائمی از آندومتر ضخیم نشان دهند.
سرطان رحم یا تخمدان یکی از شدیدترین شرایطی است که میتواند منجر به افزایش ضخامت رحم شود. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، سرطان آندمتر یکی از شایعترین سرطانهایی است که بر سیستم تولید مثل فرد اثر میگذارد. سرطان آندومتر در زنان زیر 45 سال کمتر دیده میشود و میانگین سن ابتلا در آن 60 سالگی است. سایر عوامل موثر بر ضخامت زیاد آندومتر عبارتند از:
هایپرپلازی آندومتر به ضخیم شدن زیاد آندومتر گفته میشود. این اغلب به سطوح بیش از حد استروژن یا ترکیبات شبه استروژن و همچنین پروژسترون ناکافی مربوط است. خود این بیماری سرطان نیست اما میتواند منجر به پیشرفت سرطان شود.
همچنین ممکن است آندومتر خیلی نازک باشد. محققان آندمتر نازک را 7 میلیمتر یا کمتر تعریف میکنند. به طور معمول متخصصان گزارش میدهند که 5 درصد از افراد زیر 40 سال و 25 درصد از افراد بالای 40 سال آندمتر نازک دارند. علل احتمالی آندمتر نازک شامل التهاب و سایر درمانهای پزشکی یا ماهیت خود رحم باشد.
درمان ضخامت بیش از حد آندومتر شامل پروژسترون، هورمون زنانهای است که از تخمک گذاری و هیسترکتومی جلوگیری میکند. مطالعات نشان میدهد زمانی که ضخامت آندومتر زیاد باشد پیشرفت بارداری با دشواری روبهروست.
ضخامت آندومتر نرمال چقدره؟
سوال مخاطب نینیبان: سلام. من متولد ۷۴ هستم و حدودا ۷ ماهه که عروسی کردم. پایین شکمم درد می کرد. سونوگرافی دادم همه موارد و طبیعی اعلام کرد اما ضخامت آندومتر رحم رو زده ۸ میلی متر. خواستم بدونم این اندازه طبیعه یا نیاز به مصرف قرص های هورمونیه؟ برای بارداری مشکلی ایجاد نمی کنه؟
دوست عزیز، ما نمی دانیم که مشکل شما چیست. اما به طور کلی اندازه نرمال ضخامت آندومتر در روزهای مختلف سیکل، متفاوت است. اندازه ضخامت آندومتر در روزهای اول قاعدگی باید به اندازه ۴ میلی متر، وسط سیکل ۸ میلی متر و بعد از آن حدود ۱۲ میلی متر باشد. بدون این که بگویید در چه روزی از سیکلتان هستید نمی توان در این مورد قضاوتی کرد. اما سونوگرافیست با توجه به اطلاعاتی که در مورد شما دارد می تواند به شما بگوید که ضخامت آندومترتان نرمال است یا خیر. همچنین برای اقدام به بارداری با توجه به سنتان یک سال برای باردار شدن فرصت دارید. با انتخاب روزهای مناسب برای نزدیکی و به حالت پهلو به پهلو، احتمال باردار شدنتان را بالا ببرید. در صورت عدم موفقیت بعد از یک سال تلاش، اقدامات درمانی را شروع کنید.
سمت سمت داخلی دیواره رحم پوششی دارد که از غشاءهای موکوسی تشکیل شده است. اینها با هم آندومتر را تشکیل میدهند. آندومتر دو لایه دارد. لایه اول، لایه کارکردی است که در هر چرخه قاعدگی کنده میشود. لایه دیگر بنیادین است که همیشه روی رحم وجود دارد. بسته به چرخه قاعدگی، ضخامت آندومتر تغییر میکند.
خوب است بدانید که ضخامت آندومتر در دوره های مختلف سیکل قاعدگی تفاوت دارد و در زمان خونریزی، اندومتر کمترین ضخامت را داراست. برای اندازه گیری ضخامت آندومتر، سونوگرافی یکی از رایجترین روشها به شمار می رود.
ضخامت آندومتر
رحم قسمت ضخیمی از مجاری تناسلی زن بوده که بین لوله رحم و واژن قرار دارد . عضوی گلابی شکل و مختصری از عقب به جلو پهن بوده . طول آن حدود 7 ، عرض آن 5 ( در پهنترین قسمت ) و ضخامت آن 2 تا 3 سانتیمتر است. دو قسمت اصلی در آن میتوان تشخیص داد که عبارتند از : قسمت پهن بالا به نام جسم رحم و دیگر قسمت استوانه ای شکل پایینی به نام دهانه رحم که قسمتی از آن به نام بخش واژینال به داخل واژن برجسته میشود . فوندوس رحم انتهای فوقانی و گرد جسم رحم است که لولههای رحم از آن به خارج می روند. ناحیه باریکی که بین جسم و دهانه رحم قرار دارد ایسموس ( تنگه ) نامیده میشود. جدار رحم شامل سه لایه است که از خارج به داخل به ترتیب عبارتند از : سروزیا پریمتریوم ، طبقه عضلانی یا میومتریوم و مخاط یا اندومتریوم.
پریمتریوم: یک لایه سروزی است شامل یک ردیف سلولهای مزوتلیال که با لایه نازکی از بافت همبند پشتیبانی میشود. این لایه در طرفین رحم با پریتوان رباط پهن ادامه یافته اما در نیمه تحتانی ، سطح قدامی رحم که مجاور مثانه است وجود ندارد .
میومتریوم: لایه ضخیمی از عضله صاف به ضخامت حدود 12 تا 15 میلیمتر است . الیاف عضلانی به صورت دستههای مجزا بوده و بین انها بافت همبند قرار دارد .سلولهای بررسی حالت های مختلف سیکل عضلانی درشت هستند و طول آنها بین 40 تا 90 میکرون متغیر است . در موقع حاملگی اندازه سلولها بزرگتر شده و طول انها ممکن است به 600 میکرون یا بیشتر برسد .
در میومتریوم سه لایه عضلانی ممکن است بتوان تشخیص داد گرچه که به علت وجود الیاف رابط حد آنها کاملا مشخص نیست . این سه لایه عبارتند از یک لایه طولی در داخل ، یک لایه ضخیم حلقوی و مایل با رگهای خونی فراوان در وسط و یک لایه طولی نازک در خارج که بلافاصله زیر پریمتریوم قرار دارد.
اندومتریوم: اندومتریوم یا مخاط که در سونوگرافی اکوژن می باشد، به میومتریوم چسبیده در ارتباط با فعالیت ترشحی تخمدان دچار تغییرات دوره ای میگردد. این تغییرات با نابودی نسبی مخاط که منجر به نکروز و خونریزی شده و قاعدگی نام دارد به اوج میرسد.
قاعدگی معمولا هر 28 روز یکبار و به مدت 3 تا 5 روز ادامه دارد . اولین روز قاعدگی، اولین روز سیکل میباشد اندومتریوم از دو لایۀ فانکشنال و بازال تشکیل شده است. لایۀ فانکشنال ضخامت ثابت نداشته و در طول قاعدگی دستخوش تغییراتی در ضخامت و اکو میگردد. لایۀ بازال که در سونوگرافی اکوژن میباشد، حاوی عروق اسپیرال است که پس از ضخیم شدن لایۀ فانکشنال مسئولیت خونرسانی به این لایه را بر عهده دارند. تشکیل لایۀ فانکشنال تحت اثر استروژن است در حالیکه، پروژسترون مسئول حفظ اندومتریوم و فعالیت ترشحی آن در فاز ترشحی است.
ضخامت اندومتر در دوره های مختلف سیکل قاعدگی در زمان سنین باروری
قاعدگی: این دوره روز اول تا ششم قاعدگی را شامل میشود. در دورۀ خونریزی، اندومتر کمترین ضخامت را دارد و در سونوگرافی از طریق واژن به صورت یک نوار باریک هایپراکو دیده می شود. معمولاً ضخامت اندومتر به 1 تا حداکثر 4 میلی متر میرسد. این نوع سونوگرافی ضخامت اندومتر را دقیق تر اندازه گیری میکند.
فاز پرولیفراتیو: در این فاز همزمان با رشد فولیکول تخمدانی، اندومتر نیز رشد کرده و ضخامت آن افزایش پیدا میکند. از روز 6 قاعدگی شروع میشود و تا روز 14 قاعدگی ادامه دارد. به طوریکه در روز 7-8 چرخۀ قاعدگی ضخامت اندومتر به حد قابل ملاحظهای میرسد. علت این مرحله اثر استروژن بر غدد و سلولهای اندومتر و افزایش جریان خون لایۀ فانکشنال است. در پایان این فاز ضخامت اندومتر ممکن است به 4 تا 8 میلی متر( 2± 8/5) برسد.
فاز حوالی تخمک گذاری: یک اندومتر سه لایۀ 6 تا 10 میلی متری که احتمالاً در نتیجۀ عدم و فعالیت غدد ترشحی این نما ایجاد میشود.
فاز لوتئال(ترشحی) : 48 ساعت پس از تخمک گذاری نمای چند لایهای اندومتر ناپدید می شود این دوره از روز 14 تا انتهای چرخه ادامه دارد. ضخامت اندومتر در این فاز همانند فاز فولیکولار است و به 8 تا 16 میلی متر (8/2 ±2/7) می رسد. اما ممکن است به 20 میلی متر هم برسد. که این حالت ممکن است با هایپرپلازی اندومتر یا کارسینوم اندومتر اشتباه گرفته شود.
یکی از راههای راه افتراق آن با حالت فیزیولوژیک تغییرات ضخامت اندومتر این است که، اگر در سیکل بعدی مجدداً سونو انجام شود، در صورتیکه ضخامت اندومتر کاهش پیدا کرده و به حالت طبیعی برگردد پاتولوژی مطرح نمیباشد. ارزیابی ضخامت اندومتر در زنان سنین باروری و پس از منوپوز اهمیت ویژهای دارد. این ارزیابی بیشتر در بیمارانی صورت میگیرد که دارای عوامل خطر برای سرطان اندومتر هستند. زنان مبتلا به بیماری پلی کیستیک تخمدان، زنانی که تاموکسیفن مصرف می کنند، زنان در معرض خطر کانسر پستان و زنانی که خونریزی بررسی حالت های مختلف سیکل غیر طبیعی رحم دارند، کسانی هستند که کاندیدهای مناسبی برای بررسی ضخامت اندومتر محسوب میشوند.
ضخامت اندومتر در بارداری اهمیت دارد. متخصصان بهداشت و درمان بهترین فرصت برای یک بارداری سالم و کامل را به اندومتری که نه خیلی نازک و نه خیلی ضخیم است، پیوند میدهند. این به جنین اجازه میدهد تا با موفقیت لانه گزینی کرده و تغذیه مورد نیاز خود را دریافت کند. اندومتر با پیشرفت بارداری ضخیمتر میشود.
سونوگرافی یکی از رایجترین روشها برای اندازهگیری ضخامت آندومتر است. این روشی است که ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی ابتدا از آن استفاده میکنند به خصوص اگر فردی خونریزی غیرطبیعی واژن را گزارش کرده باشد.
در شرایطی که به دلیل موقعیت رحم فرد یا سایر شرایط بهداشتی امکان سونوگرافی وجود نداشته باشد، پزشکان از ام آر آی استفاده میکنند.
ضخامت آندومتر در چرخه قاعدگی فرد تغییر میکند اما سایر عوامل نیز میتوانند باعث تغییراتی شوند. یکی از شایعترین دلایل تغییر ضخامت آندومتر بارداری است. زنانی که بارداری خارج رحمی دارند یا کمتر از 5 هفته از بارداریشان میگذرد، ممکن است علائمی از آندومتر ضخیم نشان دهند.
سرطان رحم یا تخمدان یکی از شدیدترین شرایطی است که میتواند منجر به افزایش ضخامت رحم شود. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، سرطان آندمتر یکی از شایعترین سرطانهایی است که بر سیستم تولید مثل فرد اثر میگذارد. سرطان آندومتر در زنان زیر 45 سال کمتر دیده میشود و میانگین سن ابتلا در آن 60 سالگی است. سایر عوامل موثر بر ضخامت زیاد آندومتر عبارتند از:
هایپرپلازی آندومتر به ضخیم شدن زیاد آندومتر گفته میشود. این اغلب به سطوح بیش از حد استروژن یا ترکیبات شبه استروژن و همچنین پروژسترون ناکافی مربوط است. خود این بیماری سرطان نیست اما میتواند منجر به پیشرفت سرطان شود.
همچنین ممکن است آندومتر خیلی نازک باشد. محققان آندمتر نازک را 7 میلیمتر یا کمتر تعریف میکنند. به طور معمول متخصصان گزارش میدهند که 5 درصد از افراد زیر 40 سال و 25 درصد از افراد بالای 40 سال آندمتر نازک دارند. علل احتمالی آندمتر نازک شامل التهاب و سایر درمانهای پزشکی یا ماهیت خود رحم باشد.
درمان ضخامت بیش از حد آندومتر شامل پروژسترون، هورمون زنانهای است که از تخمک گذاری و هیسترکتومی جلوگیری میکند. مطالعات نشان میدهد زمانی که ضخامت آندومتر زیاد باشد پیشرفت بارداری با دشواری روبهروست.
قاعدگی نامنظم؛ علل، علائم و راه های درمان
آیا میدانید آخرین عادت ماهانه شما چه زمانی بوده و چند روز به طول انجامیده است؟ اگر نمیدانید، شاید زمان آن فرا رسیده که در این مورد دقت و توجه بیشتری به خرج دهید و به دنبال راهی برای برطرف کردن نامنظم بودن چرخه قاعدگی باشید. قاعدگی نامنظم میتواند نشانه بیماریهای مختلف در زنان باشد که خود را به بررسی حالت های مختلف سیکل صورت اختلالات در این سیکل طبیعی جنسی نشان میدهد. قاعدگی ممکن است اختلالات زیادی را در بر بگیرد. بنابراین، توجه به این مسئله فیزیولوژیک از اهمیت بالایی برخوردار است و در صورت نامنظم بودن قاعدگی، باید به متخصص زنان مراجعه کنید.
ما در این مقاله دلیل پریود نامنظم و راههای درمان آن را بررسی میکنیم. در ادامه همراه مجله دکتردکتر باشید.
چرخه قاعدگی چیست؟
چرخه قاعدگی مجموعه تغییراتی را تشکیل میدهد که ماهانه در بدن زنان اتفاق میافتد و بدن را آماده بارداری احتمالی خواهد کرد.
هر ماه یکی از تخمدانها در جریان فرایندی که تخمکگذاری نام دارد، یک تخمک آزاد میکند. در همین زمان تغییرات هورمونی، رحم را برای بارداری احتمالی آماده میکند. اگر تخمکگذاری رخ دهد ولی تخمک بارور نشود، دیواره رحم ضخیم شده، بررسی حالت های مختلف سیکل از بین رفته و از طریق واژن بقایای آن از بدن خارج میشود. این حالت عادت ماهانه یا پریود ماهانه (menstrual period) نام دارد.
چرخه قاعدگی طبیعی و غیر طبیعی هر کدام چه ویژگیهایی دارند؟
چرخه قاعدگی (menstrual cycle) در زنان بیانگر وضعیت سلامتی آنهاست. زنان باید بدانند که چگونه چرخه قاعدگی خود را زیر نظر داشته و چه اقداماتی در صورت نامنظم بودن آن انجام دهند.
زیر نظر داشتن دقیق چرخه قاعدگی، به شناخت شرایط طبیعی بدن، زمان تخمکگذاری و تشخیص تغییرات بزرگی همچون رخ ندادن عادت ماهانه یا خونریزیهای پیشبینی نشده ماهانه کمک بسیار بزرگی میکند. گاهی نامنظم بودن چرخه قاعدگی چندان موضوع مهم و نگرانکنندهای نیست؛ ولی در صورت تکرار این حالت فرد باید بداند که احتمالا عاملی سلامت او را تهدید میکند.
چرخه قاعدگی طبیعی کدام است؟
اولین روز عادت ماهانه به عنوان اولین روز از چرخه قاعدگی در نظر گرفته میشود، این چرخه تا عادت ماهانه بعدی ادامه دارد. مدت زمان چرخه قاعدگی در افراد مختلف با هم متفاوت است. خونریزی ماهانه هر ۲۱ الی ۳۲ روز یک بار رخ داده و ۲ الی ۷ روز به طول خواهد انجامید. در سالهای ابتدایی که زنان عادت ماهانه را تجربه میکنند، چرخه قاعدگی طولانیتر خواهد بود.
هر چهقدر که سن فرد بالاتر رود چرخههای قاعدگی کوتاهتر و منظمتر خواهند شد. میزان خونریزی در این دوران نباید از ۳۰ سیسی کمتر و یا از ۸۰ سیسی بیشتر باشد. رنگ خون نباید خیلی بیش از حد تیره و یا بیش از حد روشن باشد. خونی که طی قاعدگی از بدن فرد خارج میشود نباید حالت قیر مانند داشته باشد.
چرخه قاعدگی فرد میتواند منظم باشد و هر ماه مقدار مشخصی طول بکشد. یا که نه میتواند نامنظم باشد و یا اینکه فرد خونریزی ماهانهای سبک، سنگین، کوتاه، طولانی و یا حتی دردناک و یا بدون درد را تجربه کند. همه این موارد میتوانند یک چرخه قاعدگی طبیعی باشند. این تعریف برای هر فردی یک تعریف مشخص و منحصر به فرد است.
به یاد داشته باشید که مصرف قرصهای ضد بارداری یا وسایل جلوگیری از بارداری مانند آی یو دی (IUD) میتواند چرخه قاعدگی شما را تغییر دهد. اگر از این موارد استفاده میکنید، لازم است که با پزشک خود مشورت کنید.
زمانی که فرد به دوره یائسگی (menopause) نزدیک میشود، فرد نامنظم بودن چرخه قاعدگی بررسی حالت های مختلف سیکل را تجربه خواهد کرد. با افزایش سن شانس ابتلا به سرطان رحم در زنان افزایش مییابد؛ بنابراین در دوران یائسگی فرد در صورت مشاهده هرگونه خونریزی غیر طبیعی باید با پزشک خود مشورت کند.
قاعدگی نامنظم به چه صورت است؟
قاعدگی نامنظم طیف وسیعی از مشکلات را دربرمیگیرد. برخی از این مشکلات ممکن است زمینهساز و یا نشاندهنده یک مشکل جدی باشند. سن شروع قاعدگی در کشورها و اقوام مختلف متفاوت است؛ اما به طور طبیعی سن شروع قاعدگی از ۱۲ تا ۱۳ سالگی است.
در ابتدا احتمال بروز اختلالات و بینظمیها در قاعدگی اعم از دقیق نبودن زمان پریودی و یا حتی فاصله زیاد بین قاعدگیها طبیعی است؛ مخصوصا اگر فرد زمینه ژنتیکی نیز برای این امر داشته باشد. به همین دلیل پیگیری کردن این قبیل اختلالات درسالهای آغازین شروع سیکل جنسی چندان ضروری به نظر نمیرسد.
اما درمورد بزرگسالان که چند سال از آغاز سیکل جنسیشان میگذرد؛ نامنظم شدن زمان قاعدگی (از شروع قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی باید حدودا ۲۸ روز فاصله باشد)، دردهای بسیار شدید در دوران پریودی، زیاد بودن حجم خون قاعدگی و یا غیر طبیعی بودن رنگ آن همگی از جمله اختلالات شایع درباره قاعدگی هستند که درصورت بروز، باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه شود.
چگونه قاعدگی نامنظم را در منزل تشخیص دهیم؟
به فرد توصیه میشود که در تقویم زمان شروع چرخه قاعدگی را علامتگذاری کند، این کار به او کمک میکند تا فرایند طبیعی بدن خود را به راحتی زیر نظر بگیرد. اگر فرد هر ماه زمان شروع عادت ماهانه خود را یادداشت کند و این کار را چند ماه متوالی و پشت سر هم انجام دهد، میتواند منظم بودن یا نامنظم بودن چرخه قاعدگی خود را به راحتی تشخیص دهد.
اگر نگران عادت ماهانه و خونریزی ماهانه هستید، موارد زیر را هم زیر نظر بگیرید:
- زمان پایان خونریزی ماهانه را یادداشت کنید، این مورد به شما کمک میکند تا مدت زمانی که خونریزی ماهانه طول میکشد را بررسی کنید و بدانید که نسبت به ماه قبل این مدت زمان کوتاهتر یا بلندتر بوده است.
- جریان خونریزی ماهانه را به دقت ثبت کنید. شما میتوانید میزان و حجم خونریزی ماهانه خود را به دقت بررسی کنید. خون خارج شده از بدن را برای وجود لخته خون احتمالی بررسی کرده و یادداشت کنید بررسی حالت های مختلف سیکل بررسی حالت های مختلف سیکل که چند وقت یکبار نیاز به تعویض پد بهداشتی وجود دارد.
- خونریزیهای غیرطبیعی را به دقت بررسی کنید. اگر در فاصله زمانی دو عادت ماهانه دچار خونریزی شوید، باید به پزشک مراجعه کنید.
- وجود درد در طی دوران ماهانه طبیعی است ولی با این حال میزان درد را هم باید به دقت زیر نظر داشت.
- تغییرات خلقوخو و رفتاری خود را نیز زیر نظر بگیرید.
علت قاعدگی نامنظم چیست؟
عوامل ایجاد بینظمی در چرخه قاعدگی عبارتند از:
۱. بارداری یا شیردهی
یکی از اولین نشانههای بارداری پریود نشدن است. شیردهی بعد از زایمان هم میتواند چرخه قاعدگی طبیعی را تا حدود زیادی مختل کند.
۲. مشکلات گوارشی، کاهش شدید وزن یا انجام حرکات ورزشی شدید
مشکلات گوارشی همچون بی اشتهایی عصبی (anorexia nervosa)، کاهش شدید وزن و افزایش فعالیت بدنی میتواند چرخهی قاعدگی را مختل کند.
۳. سندروم تخمدان پلی کیستیک ( Polycystic ovary syndrome (PCOS) )
تشخیص سندروم تخمدان پلیکیستیک با انجام سونوگرافی ممکن است. این عارضه یک مشکل در سیستم غدد درونریز است و در آن تخمدانها بزرگتر از حالت عادی بوده و در آنها اجزایی به نام فولیکول مشاهده میشود.
همین موضوع جلوی تخمکگذاری و قاعدگی منظم را میگیرد. نشانههای این مشکل در اغلب افراد به صورت پرمویی (افزایش موهای زائد)، چاقی، آکنه و نازایی است. در این حالت ممکن است فاصله بین قاعدگیها تا ۳۵ روز و حتی بیشتر افزایش یابد.
۴. یائسگی زودرس و پیش از موعد
این عارضه قبل از ۴۰ سالگی اتفاق میافتد و فرد در این سن دیگر قادر به تخمکگذاری نیست. زنان مبتلا به این عارضه هم بینظمی چرخه قاعدگی را تجربه خواهند کرد.
سن طبیعی برای بروز یائسگی ۴۷ تا ۵۱ سالگی است. اگر خونریزی فرد خیلی زودتر از موعد قطع شود و این عدم قاعدگی بیش از ۶ ماه طول بکشد؛ فرد حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کند. یائسگی اگر در بازه سنی مناسب رخ دهد؛ اتفاقی کاملا طبیعی و فیزیولوژیک از بدن است که هیچ جای نگرانی ندارد و علت آن این است که تخمکهای فرد رو به اتمام است و درنتیجه به تدریج تخمکگذاری در فرد متوقف میشود و در نهایت جریان قاعدگی متوقف میشود.
۵. بیماری التهاب لگن ( Pelvic inflammatory disease (PID) )
بیماری التهاب لگن در واقع نوعی عفونت است که باعث بینظمی در چرخه قاعدگی میشود.
۶. فیبر رحمی (Uterine fibroids):
فیبرهای رحمی تودههایی غیر سرطانی هستند که در رحم رشد میکنند. این تودهها منجر به عادتهای ماهانه شدید و طولانی خواهند شد.
۷. آندومتریوز:
آندومتریوز حالتی است که بافت رحم در جایی دیگر از بدن تشکیل میشود و میتواند باعث نامنظم شدن قاعدگی شود. علت این موضوع به طور دقیق مشخص نشده است اما محققان احتمال دادهاند که این مشکل اغلب به علت پس زده شدن خون از لولههای رحم به بالا، رخ میدهد. این حالت اغلب در خانمهای جوان در سنین ۲۵ تا ۳۵ سالگی، که از روشهای جلوگیری از بارداری استفاده میکنند بروز میکند.
آندومتریوز خود را با دردهای ثانویه قاعدگی و یا دردهای شدید بعد از نزدیکی نشان میدهد. در صورت حاد و شدید بودن این مشکل، البته در حالتی که فرد تمایل به بارداری در آینده نداشته باشد؛ از طریق جراحی به طور کامل مشکل را برطرف میکنند. در غیر این صورت با استفاده از داروهای مسکن و جلوگیری موقتی از بارداری به درمان بیمار اقدام میکنند. یکی از نشانههای این مشکل بروز لکهبینی در فواصل بین قاعدگیهاست.
۸. اختلالات هورمونی
برخی غدد بدن به طور غیر مستقیم در سیکل جنسی تاثیرگذار هستند؛ برای مثال کمکاری یا پرکاری تیروئید (غدههای درونریز در قسمت جلوی گردن) موجب بروز اختلالات شدیدی در قاعدگیهای فرد میشود. همچنین اختلال ترشح پرولاکتین (هورمونی که از غده هیپوفیز ترشح شده و موجب تحریک ترشح شیر از غدد شیری میشود) نیز میتواند موجب بروز بی نظمیهایی در سیکل پریود فرد شود.
۹. پولیپ
پولیپ به بافتهای کوچک که مانند توده در برخی بافتهای بدن تشکیل میشوند گفته می شود. پولیپها ممکن است پایهدار یا بدون پایه باشند. در این بحث منظور ما از پولیپ، پولیپهای بافت رحم و گردن آن است که میتوانند اختلالات متعدد و متنوعی را در سیکل جنسی فرد از جمله نظم قاعدگیها ایجاد کنند.
راه درمان پریود نامنظم چیست؟
درمان پریودهای نامنظم به علت بروز آن بستگی دارد و برای درمان باید از علت یابی شروع کنیم. مثلا اگر این بی نظمی به دلیل بلوغ و یائسگی باشد، به درمان خاصی نیاز ندارد و پس از گذراندن این مرحله برطرف میشود. اگر به دلیل استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری رخ دهد، ممکن است در ماه اول ایجاد شود و سپس به حالت عادی برگردد.
در رابطه با علل سندرم بررسی حالت های مختلف سیکل تخمدان پلی کیستیک و چاقی، فرد میتواند با ورزش و استفاده از داروهایی که پزشک تجویز میکند، درمان شود. با از بین بردن مشکلات تیروئید و سایر اختلالات و بیماریها، پریودهای نامنظم به طور خودکار درمان می شوند.
آیا درمان قاعدگی نامنظم با طب سنتی امکانپذیر است؟
با اینکه برای درمان این مشکل حتما باید با پزشک صحبت کنید تا علت دقیق را بیابید، اما برخی درمانهای طب سنتی و خانگی نیز کمککننده هستند. برخی گیاهان دارویی مانند کوهوش سیاه، تمشک، ریشه شیرینبیان و زردچوبه میتوانند در درمان پریود نامنظم اثرگذار باشند. همچنین انجام فعالیت ورزشی منظم، کاهش استرس و داشتن رژیم سالم نیز مفید هستند.
راه های جلوگیری از قاعدگی نامنظم کدامند؟
تجویز قرصهای ضد بارداری به منظم شدن چرخه قاعدگی برخی از زنان کمک میکند. درمان برخی مشکلات مانند مشکلات گوارشی هم به حل مشکل عادت ماهانه نامنظم کمک میکند. با این حال برخی بینظمیها در چرخه قاعدگی اجتنابناپذیر هستند.
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- عادت ماهانه به یکباره و برای بیش از ۹۰ روز متوقف شود و فرد باردار نباشد.
- بعد از چندین دوره چرخه قاعدگی منظم به یکباره این چرخه دچار بینظمی شود.
- خونریزی بیش از ۷ روز طول بکشد.
- خونریزی شدید باشد و هر یک یا دو ساعت نیاز به تعویض تامپون و یا پد بهداشتی باشد.
- فاصله بین دو خونریزی ماهانه کمتر از ۲۱ روز و بیشتر از ۳۵ روز باشد.
- خونریزیهای غیر طبیعی بین دو عادت ماهانه مشاهده شود.
- دردهای غیر طبیعی و شدید در هنگام عادت ماهانه
- بعد از استفاده از تامپون فرد احساس ناخوشایندی داشته و یا حتی تب کند.
برای درمان قاعدگی نامنظم، به پزشک مراجعه کنید
قاعدگیهای نامنظم گاهی اوقات بسیار جدی هستند و ممکن است به معنی وجود یک بیماری، حتی سرطان دهانه رحم و دیگر انواع بدخیمیهای دستگاه جنسی باشد؛ بنابراین لازم است این قبیل اختلالات حتما پیگیری و درمان شوند. شما میتوانید با دریافت نوبت دکتر آنلاین، با یک پزشک مشورت کنید و برای درمان آماده شوید.
نامنظم بودن قاعدگی شما چه مدت طبیعی است؟
محدوده پریود طبیعی معمولا بین ۲۱ تا ۳۵ روز است. قاعدگی نامنظم زمانی است که پریودها بیشتر یا کمتر از هر ۲۱ تا ۳۵ روز اتفاق میافتند یا زمانی که یک دوره بسیار متغیر یا غیرقابل پیشبینی است. وقتی فردی پریودهای نامنظم دارد، زمان بین پریود شدن در هر ماه متفاوت است.
آیا داشتن پریود نامنظم به معنای ناباروری است؟
چرخه قاعدگی نامنظم همیشه بر باروری تاثیر نمی گذارد. در واقع، بسیاری از زنان با چرخه های قاعدگی نامنظم باردار میشوند و به بارداری طبیعی ادامه میدهند. بنابراین پاسخ این سوال منفی است، اما شاید باردار شدن را برای شما سختتر کند.
دیدگاه شما