قرارداد سلف موازی

سلف و اوراق بورس

اوراق سلف نفتی چیست؟ برسی محدودیت ها و خرید و فروش اوراق سلف

در این مقاله می خواهیم به اوراق سلف که یک نوع قرارداد است بپردازیم برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مطالب همراه ایران بورس باشید.

اوراق سلف نفتی

اوراق سلف یک نوع قرارداد است، این روز ها خبر های مختلفی در بازار کار از این قرارداد می شنویم باید بگوییم که این یک نوع قرارداد است که در آن عرضه کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای مبلغ نقد مطابق با قرار داد سلف به فروش می رساند.

این نوع قرارداد به تازگی بسیار مورد استقبال و توجه مردم در ایران قرار گرفته است، به این گونه است که دولت برای تامین مالی و جبران کسری بودجه از روش های مختلفی استفاده می کند که اوراق سلف یکی از این روش ها است که در میان مردم بازاری و سرمایه داران بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

چند وقت قبل پایگاه خبری بیان کرده است که دولت قصد دارد سهام خود را در برخی از شرکت‌ های بزرگ و معبر به ‌فروش برساند تا از این طریق دولت بتواند کسری بودجه خود را تامین کند اما نکته جالب بین این خبر این است که چند وقت قبل پایگاه خبری بیان کرده است که دولت قصد دارد سهام خود را در برخی از شرکت‌ های بزرگ و معبر به ‌فروش برساند تا از این طریق دولت بتواند کسری بودجه خود را تامین کند اما نکته جالب بین این اخبار این است که خبر هایی حاکی از این که در رابطه با اوراق سلف نفتی که دولت قصد عرضه آن را دارد شنیده می شود.

اگر بخواهیم اوراق سلف را به زبانی ساده تر بیان کنیم به این صورت است که با استفاده از این قرارداد سلف شما وجه مورد نیاز برای تکمیل کالای خود را از مشتری می‌ گیرید و در آینده کالای تکمیل شده را در تاریخ قرارداد به او تحویل می‌دهید. به این گونه که کالا با قیمتی پایین‌ تر از قیمت نقدی به خریدار فروخته می شود که در این کار سود بسیار زیادی وجود دارد.

فروشنده و تولید کننده

فروشنده و یا حتی تولید کننده قرارداد سلف برای این که بتواند برای فروش و تولید خود برنامه‌ ریزی کند به این قرارداد روی می‌آورد، این قرارداد برای کسی که می خواهد با برنامه ریزی کارش را به جلو ببرد بسیار مهم است. با عقد قرارداد سلف خیال فروشنده راحت می شود که بعد از تولید محصول، خریداری برای آن وجود دارد و محصولش به فروش می رسد و از طرف دیگر مطمئن می‌ شود که با کسری بودجه مواجه نخواهد شد که این باعث ضرر به او نمی شود.

خریدار این قرارداد می‌تواند با خرید مواد مورد نیاز خود برای تولید و فروش آینده شرکت برنامه‌ریزی کافی را انجام دهد که این کار باعث می شود که در هزینه ها صرفه جویی شود. دیگر نگرانی بابت افزایش قیمت مواد مورد نظر خود را نخواهد داشت چرا که این مواد را خریداری کرده است و گران شدن مواد برای او ضرری نخواهد داشت، چرا که امروزه قیمت ها بسیار در نوسان است.

مخالفان عرضه اوراق سلف نفتی

در مورد عرضه اوراق سلف نفتی عده کثیری مخالفت خود را اعلام کردند و همین موضوع باعث شد که عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در این رابطه واکنش نشان دهد. وی در شبکه های اجتماعی منتشر کرد که مجوز فروش اوراق سلف نفت اصلا وجود ندارد و با بررسی های انجام شده این جانب، می توانم قطع به یقین بگویم که چنین چیزی در بودجه سال جاری نیامده است و به دنبال ان هم در برنامه ششم توسعه از این موضوع حرفی به میان نیامده است.

با توجه به این موارد فروش اوراق سلف نفت کاری غیر قانونی به شمار می رود و کسانی که می خواهند این کار را انجام دهند باید عواقب ان را نیز بر عهده بگیرند. وی معتقد است که برای تامین کسری بودجه اقدامات دیگری نیز می توان انجام داد که یکی از ان ها این است که مجلس با قانون به این حوزه وارد شود.

در همین باب عضوی دیگر از کمیسیون اقتصادی مجلس به نام سید کاظم دلخوش اعلام داشت که روند کار بدین شکل کاری اشتباه است و اگر ما نفت را به قیمت حال حاضر پیش فروش کنیم و در دو سال اینده ان را بخواهیم به صورت ارزی ان را بخریم، چیزی جز ضرر و زیان نصیب ما نمی شود و دولت از حال حاضر نیز مقروض تر خواهد شد.

حمید رضا حاجی‌ بابایی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی هم در این باره واکنش خود و در پی ان مخالفت شدید خود را اعلام کرد و افزود: جلسات متعددی در این باره در حالی برگزاری است اما به دلیل این که هنوز به نتیجه نهایی نرسیده ایم، نمی توانیم ان را علنی کنیم و به محض این که به یک راه حل جامع برسیم، ان را با مردم در میان خواهیم گذاشت.

عضوی دیگر از کمیسیون اقتصادی مجلس به نام مجتبی رضا خواه اذعان داشت که هر چه زود تر با لوایح مربوط به گشایش های اقتصادی تقدیم شود و مجلس نیز تمام تلاش خود را می کند که در این راستا مثبت عمل کند. او در ادامه گفت با فروش اوراق سلف نفتی ما به آیندگان خود خیانت کرده ایم و این از گشایشی برای ما به همراه نخواهد اورد و فقط بدهی دولت را افزایش خواهد داد و این کار نیازمند حجم بالایی از ارز است که در شرایط فعلی کشور در رابطه با تحریم ها، اصلا به صلاح مملکت نیست.

رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس هم مراتب مخالف خود را در رابطه با این طرح اعلام کرد و توئیتی این موضوع را منتشر کرد و در ان گفت که این کار به منظور بی توجهی به زیر ساخت های کشور است و در صورت اجرایی شدن، ضرر و زیان های بسیاری را به همراه خواهد داشت. او گفت که برای این که کسری بودجه را رفع کنیم، نباید دست به چنین اقدامی بزنیم زیرا این کار مصداق بارز از چاله در امدن و افتادن در چاه است. زیرا اگر این کار انجام شود، دولت مجبور است از بانک مرکزی قرض بگیرد و با این وضع کشور به قهقرا خواهد رفت.

در همین راستا عضوی دیگر نیز کمیسیون اصل 90 مجلس تاکید داشت که نباید فروش اوراق سلف نفتی صورت بگیرد و این کار گشایشی در روند اقتصادی کشور ایجاد نخواهد کرد و ما فقط با این کار دولت بعدی را در بدهی فرو خواهیم برد که کاری نا جوانمردانه است. اما جالب است بدانید که تنها نمایندگان مجلس با این طرح مخالف نیستند و عده کثیری از سهام داران و فعالان حوزه بازار و سرمایه هم از این کار نا خوشنود هستند.

معاون سابق بورس تهران نیز با توجه به مهم خواندن تحریم ها و هم چنین بدهی بالای فعلی دولت، شدیدا با این اقدام مخالفت کرد و اظهار داشت که مردم اگر بدانند این کار چه بلایی بر سر کشور خواهد اورد، هرگز با ان همراه نخواهند شد و عملا اجرایی شدن ان امری غیر منطقی و محال است. یکی دیگر از مخالفین این طرح نیز سر پرست سابق وزارت اقتصاد است که دلایل مخالفت خود را اعلام کرده است و می گوید که این کار قطعا به صلاح اقتصاد کشور نبوده و نیست.

در این زمینه نیز بعضی از کارشناسان فعال در حوزه فقه هم با ان مخالفت هایی را داشته اند که حجت ‌الاسلام والمسلمین غلامعلی معصومی‌ نیا که عضو هیأت ‌علمی دانشگاه خوارزمی می باشد، در این باره می گوید که: از قدیم تا به اکنون به این گونه از معاملات سَلَف گفته می شده است که احکام و قوانین خاص و مربوط به خود را نیز دارد. در این رابطه امده است که اگر معامله ای می خواهد که به صورت پیش فروش یا پیش خرید باشد باید تمامی مبلغ مربوط به ان در زمانی که قرارداد بسته می شود پرداخت شود و اگر در غیر این صورت باشد، معامله باطل خواهد بود.

با توجه به این گفته می توان متوجه شد که اکثریت قریب به اتفاق با ان مخالف بوده و دولت را مقصر دانسته و می گویند این کار به منطله دزدی از سرمایه های کشور است که دولت می خواهد کار های اشتباه خود را که منجر به کسری بودجه شده است را جبران کند. در حقیقت انان با این کار می خواهند فقط مشکل پیش روی خود را حل کنند و از پیش امد های ان کاملا بی اطلاع هستند و یا اگر هم اطلاع دارند، به ان توجهی نمی کنند.

محدودیت های قرارداد سلف

قرارداد سلف محدودیت هایی نیز دارد یکی از این محدودیت ها این است که قرارداد سلف غیر قابل انتقال است، به این معنی که خریدار که می خواهد کالایی را خریداری کند باید تا زمان تعیین شده ی کالا منتظر بماند.

یکی از مشکلات این قرارداد این است که مشکل نقدشوندگی مواجه می شوند و نمی ‌توانند نسبت به تغییرات قیمت واکنش نشان دهند مخصوصا در این اوضاع که قیمت ها نوسان زیادی دارند. هم چنین هیچ بازار ثانویه‌ ای برای معامله اوراق سلف وجود ندارد که این موضوع برای برخی ها یک نوع مشکل به حساب می آید. البته برای این مشکل یک راه حلی به وجود آمده است و آن این است که قراردادی طراحی شده که قبل از سررسید می‌ توانید آن را به شخص دیگری انتقال بدهید، به این قرارداد، قرارداد سلف موازی استاندارد گفته می شود که بسیار کارآمد است.

اوراق سلف نفتی چیست؟

مدتی قبل خبر هایی مبنی بر عرضه اوراق سلف نفت در رسانه های داخلی و هم چنین رسانه های خارجی منتشر شده است. به گزارش یک منبع معتبر گفته شده است که بعد از حدود یک سال از وعده عرضه اوراق سلف نفتی توسط وزارت نفت، با تلاش های مسئولین و هم چنین با وعده مسئولان نفتی و بورسی قرار شد این اوراق در دی ماه امسال توسط بانک سپه منتشر شود اما هنوز ابهامات زیادی پیرامون انتشار این اوراق وجود دارد که مانع از عرضه در دی ماه شد.

خیلی ها کنجکاو هستند چرا باید بعد از گذشت مدت زمان زیاد هنوز مشکلاتی برای اجرای این کار وجود داشته باشد اما در جلسه ی دوم هیات پذیرش بورس انرژی اوراق سلف نفتی مورد پذیرش قرار گرفت و ابهامات را برطرف کرد و فروش دلاری و ریالی نفت به مردم یک گام به گام های آخر خود نزدیک کرد.

اوراق سلف موازی استاندارد

برای خیلی از مردم سوال به وجود می آید که اوراق سلف یعنی چه؟ باید بگوییم که یک نوع قرارداد است که در آن عرضه کننده بخشی از دارایی به بهای نقد و هم چنین طبق قرارداد سلف به فروش می رساند تا در زمان تحویل به خریدار تسلیم کند.
اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام را با مثالی عنوان می کنیم مثلا خریدار می تواند معادل دارایی خریداری شده را در یک قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش برساندکه از این طریق می تواند سود خوبی بکند که به آن نیز قرارداد اختصار سلف می گویند.

مدیر عامل بورس انرژی ایران که از شروع عرضه 2500 میلیارد تومان اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام خبر داده است و این خبر باعث امیدواری برای خیلی ها شده است. هم چنین گفته شده است که ارزش 12 هزار میلیارد ریال در بازار مشتقه بورس انرژی ایران در نمادهای (سنفت 992)، (سنفت 994) و (سنفت 996) عرضه خواهد شد، که این با وجود تحریم های ایران بسیار پیشرفت خوبی به شمار می رود.

فروش اوراق سلف نفتی

گفته شده است که زمان عرضه اوراق سلف نفتی تغییرکرده و به تاخیر افتاده است و به تاریخ دیگری موکول شده است. مسئولین بیان کرده اند که زمان بندی قرارداد سلف موازی جدید را بعد از تایید شدن نهایی به همگان اعلام خواهند کرد.

روش خرید اوراق سلف نفتی به این صورت است که حداقل خرید برای یک نفر در این عرضه اولیه یک بشکه و حداکثر 20 هزار بشکه بوده است، که این خبر بسیار برای مردم و کسانی که می خواهند بخرند و سرمایه گذاری کنند خوب است. هم چنین برای این افراد سود 19 درصدی در نظر گرفته شده است که این سود بدون پرداخت دوره ای است.

برخی از متقاضیان امروزه می خواهند بدانند که نحوه خرید اوراق سلف نفت چگونه است؟ در ابتدا باید بگوییم که هر فردی که دارای کد بورسی است می توانند اوراق سلف را خریداری کند، هم چنین بدانید که اوراق سلف نفتی از طریق بورس انرژی عرضه می شود و افراد می توانند آن را خریداری کنند.

• همچنین توجه داشته باشید مقاله امیدنامه چیست نیز می تواند اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار دهد.

سوال دیگری که برای متقاضیان به وجود می آید این است که از کجا می توان نسبت به خرید اوراق اقدام کرد؟ در ابتدا باید بگوییم که اوراق را می توانید از کارگزاری ها خریداری کنید و قرارداد سلف موازی نکته حائز اهمیت این است که تنها از کارگزاری هایی می توانید این اوراق را خریداری کنید که دارای مجوز بورس انرژی باشند، چرا که به تازگی شنیده شده است که کلاهبردارنی هستند که با فروش تقلبی اوراق به مردم پول زیادی به دست آوردند، پس از جایی خریداری کنید که دارای مجوز بورس انرژی هستند. برای این که بدانید چه کارگزاری هایی مجوز بورس انرژی دارند نیاز است که جستجو کنید و قبل از خریداری تحقیق های لازم در جهت معتبر بودن آن ها بکنید.

اما خیلی ها هستند که کد بورسی ندارند باید بگوییم که اصلا جای نگرانی نیست چرا که این روز ها که سود یک ساله بانکی به 20 درصد کاهش یافته است که این خبر خیلی وقت است که تایید شده است، قرارداد سلف موازی قطعا سرمایه گذاری در محلی که به شما روز شمار 23 درصد سود پرداخت کند و در سررسید با ضمانت شرکت ملی نفت حداقل سود 25 درصدی دریافت کنید می تواند قابل تامل و بررسی باشد. پس اگر خواستید که در این اوراق سرمایه گذاری کنید کافی است که با یکی از کارگزاری های بورسی تماس بگیری، آن ها تمام اطلاعات کافی را برای سرمایه گذاری به شما می گونید و بعد از آن شما باید به گرفتن کد بورسی اقدام کنید.

سوالات متداول درباره ی اوراق سلف

1. خریدار چرا از قرارداد سلف استفاده می کند؟

خریدار این قرارداد می‌تواند با خرید مواد مورد نیاز خود برای تولید و فروش آینده شرکت برنامه‌ریزی کافی را انجام دهد که این کار باعث می شود که در هزینه ها صرفه جویی شود.

باید بگوییم که یک نوع قرارداد است که در آن عرضه کننده بخشی از دارایی به بهای نقد و هم چنین طبق قرارداد سلف به فروش می رساند تا در زمان تحویل به خریدار تسلیم کند.

متقاضیان اوراق را می توانند از کارگزاری ها خریداری کنند و نکته حائز اهمیت این است که تنها از کارگزاری هایی می توانید این اوراق را خریداری کنید که دارای مجوز بورس انرژی باشند.

ابزارهای معاملاتی بورس کالا را بهتر بشناسیم / مزایای استفاده از قراردادهای سلف موازی استاندارد

هرچند بورس کالای ایران در مقایسه با بسیاری از بورس‌های معتبر کالایی بین‌المللی، بورس جوانی به حساب می‌آید، اما عملکرد درخشان و تلاش‌های به عمل آمده موجب شد این بورس مراحل تکاملی بورس‌های کالایی معتبر را در فاصله کوتاهی پشت سر گذارد. البته وضعیت اقتصادی کشور و نیازهای آن در اتخاذ رویکرد و استراتژی بورس کالا نیز بی‌تاثیر نبوده که به نظر می‌رسد در حال حاضر یکی از این موارد راه‌اندازی، به‌کارگیری و توسعه ابزارهای نوین معاملاتی باشد. شاید یکی از مهم‌ترین این ابزارها، معاملات سلف موازی استاندارد بوده که در دوره جدید مدیریت بورس کالای ایران به طور جدی‌تر مورد توجه قرار گرفته است.

استفاده از این ابزار کاربردها و مزایای متعددی دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

1-‌ تامین نقدینگی واحدهای تولیدی

2-‌ کمک به شفافیت و کشف منصفانه قیمت‌ها از طریق معاملات متعدد و مداوم روزانه

3-‌ امکان معاملات متعدد در بازار ثانویه

4-‌ تضمین سودآوری سرمایه‌گذاری از این طریق برای خریداران

در ادامه مختصری در مورد تاریخچه و سازوکارهای سلف موازی استاندارد و در نهایت ارکان اصلی آن توضیح داده می‌شود.

تاریخچه قراردادهای سلف‌موازی استاندارد

قراردادهای سلف یکی از قراردادهای اصلی در بازارهای سنتی و مدرن بوده که مطابق با آن، کل ثمن خرید توسط خریدار در ابتدا پرداخت و کالا در سررسید معین از فروشنده تحویل می‌شود. به این ترتیب فروشنده قبل از اینکه محصول مورد انتظار خریدار را تولید کند، کل وجه آن را دریافت کرده قرارداد سلف موازی و نه‌تنها از وجود خریدار برای محموله‌های تولیدی خود اطمینان می‌یابد، بلکه منابع مالی مورد نیاز نیز تامین می‌شود. این روش تامین مالی به دلیل نداشتن محدودیت‌ها و شرایط دشوار تامین مالی از روش‌هایی مانند استقراض از بانک‌ها، انتشار اوراق و. . . همواره مورد نظر بسیاری از فعالان اقتصادی بوده به‌طوری‌که بررسی آمار معاملات فیزیکی شش ماهه ابتدایی سال 94 در بورس کالای ایران نشان می‌دهد 9/38درصد از ارزش معاملات فیزیکی، مربوط به معاملات سلف بود.

البته در این نوع از قراردادها نکول طرفین (به‌خصوص فروشنده) بزرگ‌ترین ریسک محسوب شده، لذا اعتبار و تضامین دو طرف از اهمیت بالایی برخوردار است. البته این روش تامین مالی همواره بیشترین سود را نصیب طرفین نکرده و باتوجه به اینکه فروشنده کالای خود را در سررسید آینده تحویل می‌دهد، احتمال دارد قرارداد سلف موازی قیمت‌ها رشد زیادی داشته و چه بسا می‌توانست با قیمت‌های بالاتری به فروش برساند که ریسک قیمت برای طرف خریدار نیز وجود دارد. اما یکی از ویژگی‌های قراردادهای سلف در مبانی نظام مالی اسلامی، عدم امکان فروش کالای خریداری شده قبل از زمان سررسیدسلف است. به این ترتیب این قرارداد قابلیت معامله در بازار ثانویه را ندارد.

اهمیت استفاده از مزایای قراردادهای سلف و نیز انطباق الزامات معاملاتی با قوانین شرع مقدس موجب شد اقتصاددانان و فقهای اسلامی با استفاده از ترکیب ابزارهای متنوع معاملاتی (نظیر اختیار خرید و اختیار فروش)در نهایت قراردادهای سلف موازی را ابداع و معرفی کنند. این قرارداد در اساس مانند قرارداد سلف بوده با این تفاوت که خریدار این اختیار را دارد که قبل از سررسید قرارداد را به شخص ثالث واگذار کند. به عبارتی در یک قرارداد سلف‌موازی، مقدار معینی از کالا توسط فروشنده با سررسید و قیمت مشخص به خریدار فروخته می‌شود که خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی به فروش رساند. در این نوع قرارداد در ابتدا دارایی پایه به‌صورت فیزیکی (در بازار اولیه) عرضه و معامله شده و پس از تسویه، خریداران می‌توانند دارایی پایه را به‌صورت سلف موازی در بازار ثانویه عرضه کنند. در نهایت نیز با یکسری شرایط خریدار و فروشنده به ترتیب حق خرید و حق فروش را داشته و بر این اساس نسبت به تسویه قرارداد سلف‌موازی استاندارد اقدام می‌کنند.

نخستین تجربه انتشار اوراق سلف مربوط به دولت بحرین بود که براساس اوراق سلف، گواهی‌‌هایی به‌ ارزش یکسان را برای دریافت آلومینیوم به‌وسیله بانک اسلامی بحرین (BIB) به مشتریان فروخت. بانک اسلامی بحرین در جایگاه امین و به نمایندگی از طرف دیگر بانک‌های اسلامی که مایل به شرکت در این قرارداد سلف (خریداران اوراق) بودند، معرفی شد. براساس قرارداد سلف، دولت بحرین به تحویل مقدار مشخصی آلومینیوم به خریداران اوراق در آینده متعهد شد به‌طوری‌که خریداران اوراق، دولت بحرین را در جایگاه نماینده فروش (آن مقدار مشخص آلومینیوم در زمان تحویل از راه شبکه توزیع دولت)منصوب کردند. دولت بحرین تعهد دیگری نیز به بانک اسلامی بحرین داد مبنی بر اینکه آلومینیوم‌ها را به قیمتی بفروشد که برای صاحبان اوراق سلف، بازدهی برابر بازده دیگر ابزارهای کوتاه‌مدت بازار پولی متعارف داشته باشد. لذا اوراق بهادار سلف مشخصاتی شبیه اسناد خزانه دولتی کوتاه‌مدت دارند. در مرحله دوم، دولت براساس وکالتی که از طرف صاحبان اوراق دارد، آلومینیوم را به‌صورت نقد به خریداران آلومینیوم فروخته و پول آن را دریافت می‌کند، سپس با پرداخت آن به‌صورت اصل سرمایه و سود قرارداد سلف، اوراق سلف را از صاحبان اوراق پس گرفت.

در کشورمان نیز برای نخستین‌بار این اوراق در تیرماه 93 براساس محصول سنگ آهن شرکت صنعتی و معدنی سنگ آهن گل گهر به مبلغ تقریبی 835 میلیاردریال در بورس کالای ایران منتشر، معامله و تسویه شد. امسال نیز شاهد عرضه و معاملات دومین اوراق سلف موازی براساس محصول پلی وینیل کلراید شرکت پتروشیمی آبادان بودیم که در روز دوشنبه مورخ هجدهم آبان‌ماه 93 سومین اوراق براساس سنگ‌آهن شرکت چادرملو منتشر شد که شنیده‌ها حاکی از تداوم این امر و پذیرش کالاهای متنوع در ادامه است. هرچند در ابتدا به دلیل عدم آشنایی فعالان بازار از کاربردها و مزایای این اوراق، استقبال مناسبی از انتشار اوراق منتشره گل‌گهر به عمل نیامد و عرضه اولیه آن تا چند روز به درازا کشید اما در ادامه و با رکود در بازار سرمایه «به‌خصوص بازار اوراق بهادار» استقبال چشمگیری از این انتشار اوراق به عمل آمد به‌طوری‌که دومین و سومین اوراق در چند دقیقه ابتدایی عرضه اولیه مبادله شده و برای خرید آنها تقاضای چندبرابری به ثبت رسید.

لازم به ذکر است براساس تبصره 1 ماده 7 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاست‏های کلی اصل 44 قانون اساسی که اذعان می‌دارد تمامی درآمدهای صندوق سرمایه‏‌گذاری در چارچوب این قانون و تمامی درآمدهای حاصل از سرمایه‏‌گذاری در اوراق بهادار موضوع بند 24 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1384 و درآمدهای حاصل از نقل و انتقال این اوراق یا درآمدهای حاصل از صدور و ابطال آنها از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387/03/02 معاف ‏است و از بابت نقل و انتقال آنها و صدور و ابطال اوراق بهادار یادشده مالیاتی مطالبه نخواهد شد و بنابر بخشنامه سازمان امور مالیاتی کشور براساس این قانون، معاملات اوراق سلف استاندارد از معافیت مالیاتی برخوردار است.

سازوکار قراردادهای سلف‌موازی استاندارد

به طور کلی دوره معاملاتی قرارداد سلف‌موازی را می‌توان به سه مرحله دسته‌بندی کرد که عبارتند از:

1-‌ مرحله عرضه اولیه: در این مرحله دارایی پایه پذیرفته شده (طی شرایط و ضوابط مربوطه) مطابق با قرارداد سلف موازی عرضه می‌شود. قبل از عرضه اولیه (مانند تمام معاملات فیزیکی) مواردی نظیر حداقل خرید، قیمت پایه، سررسیدتحویل، مشخصات دارایی پایه و سایر موارد مربوطه کاملا مشخص می‌شوند. عرضه اولیه می‌تواند به‌صورت حراج حضوری، عرضه گسترده با قیمت ثابت و. . . . انجام پذیرد که در سنوات قبل و در حال حاضر بورس کالا روش عرضه گسترده با قیمت ثابت را برگزیده است. لازم به ذکر است در این بخش هر ورق سلف موازی، حجم معینی از دارایی پایه را براساس قیمت مشخص در بر گرفته (لذا هر برگ از اوراق سلف موازی دارای قیمت معینی است) و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند پس از اخذ کد معاملاتی از بورس کالای ایران، به مقدار درخواستی برگه‌های اوراق سلف موازی استاندارد مبتنی را بر کالا را خریداری کنند.

2-‌ معاملات ثانویه: پس از گذشت مدت زمان معین و تخصیص این اوراق به خریداران عرضه اولیه، خریداران و دارندگان می‌توانند در بازار ثانویه این اوراق را (مانند سایر اوراق بهادار) دادوستد کنند. بدیهی است روش مبادله در بازار ثانویه براساس روش حراج پیوسته است. در پایان آخرین روز معاملاتی، نماد معاملاتی جهت انجام امور تحویل و تسویه نهایی متوقف خواهد شد.

3-‌ تسویه

قراردادهای سلف‌موازی استاندارد پس از آخرین روز معاملاتی وارد فرآیند تحویل شده که این فرآیند براساس اختیار خرید فروشنده و اختیار فروش خریدار به دو روش «تسویه نقدی» و «تسویه فیزیکی» صورت می‌گیرد. به عبارتی، خریدار براساس مواردی مانند قیمت کالا در سررسید، امکان تحویل و. می‌تواند کالا را تحویل گیرد (تسویه فیزیکی) یا اینکه کل مبلغ خرید به همراه حداقل سود تعیین شده را از فروشنده (تسویه نقدی) دریافت کند. فروشنده نیز براساس شرایط تعریف شده می‌تواند کالا را تحویل داده یا مبلغ خرید به همراه حداکثر سود تعیین شده را به خریدار اعطا کند. در هر صورت طرف‌های معامله باید تا ساعت 16 روز بعد از آخرین روز معاملاتی به اتاق پایاپای اعلام آمادگی کنند.

ارکان اجرای اوراق سلف موازی استاندارد

همان‌گونه که عنوان شد یکی از بزرگ‌ترین ریسک‌های انتشار اوراق سلف موازی، ریسک نکول خریدار و فروشنده بوده که به منظور پوشش و کاهش ریسک‌های مربوطه، برای انتشار، عرضه و معامله آن ارکان اجرایی تعریف شده که در ادامه به آنها اشاره می‌شود.

عرضه‌کننده: کلیه اشخاصی که براساس قوانین و مقررات اقدام به عرضه این اوراق در بورس کرده و متعهد به تحویل کالا طبق مفاد دستورالعمل بورس کالای ایران هستند.

مشاور: نهادی که به نمایندگی از عرضه‌کننده تمام مراحل از دریافت موافقت اصولی تامین مالی از طریق انتشار اوراق سلف‌موازی استاندارد تا عرضه نهایی آن را بر عهده می‌گیرد.

متعهد پذیره‌نویس: شخصی ثالث که خرید اوراقی را که ظرف مهلت «پذیره‌نویسی» به فروش نرسیده‌اند را متعهد می‌شود.

هیأت پذیرش: این هیأت با توجه به مستندات ارائه شده از طرف مشاور، درخواست عرضه اوراق را بررسی و در صورت احراز شرایط تایید می‌کند.

عامل فروش: نهادی که عاملیت فروش محصولات را بر عهده می‌گیرد که در حال حاضر کارگزاری‌ها این مسئولیت را بر عهده دارند.

بازارگردان: نهادی است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به دادوستد این اوراق می‌پردازد.

در خاتمه به نظر می‌رسد بورس کالای ایران در سیر تکاملی خود توجه کافی به گسترش ابزارهای نوین معاملاتی (به‌خصوص قراردادهای سلف موازی استاندارد) داشته و در آینده‌ای نزدیک حجم قابل توجهی از معاملات به ثبت رسیده را به خود اختصاص دهند.

عرضه 2 هزار میلیارد ریال قراردادهای سلف موازی استاندارد نفت کوره

مدیرعامل بورس انرژی ایران گفت: دقایقی پیش، عرضه اولیه قرارداد های سلف موازی استاندارد نفت کوره 380 سانتی استوکس شرکت ملی نفت ایران در نماد سمانک 955 با موفقیت صورت پذیرفته شد و در مجموع 244 هزار و 896 قرارداد به ارزش 2 هزار میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت.

به گزارش ایلنا از پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، سیدعلی حسینی افزود: اوراق سلف موازی استاندارد نفت کوره 380 سانتی استوکس شرکت ملی نفت ایران با هدف کمک به مجموعه وزارت نفت در تأمین منابع مالی و جمع آوری سرمایه های خرد عموم مردم و سوق دادن این سرمایه ها به سمت صنعت نفت که منجر به تعالی صنعت نفت کشور و نهایتاً رشد و توسعه اقتصاد ملی می شود.

وی اظهار داشت: تاکنون در پنج مرحله و جمعاً به ارزش 5 هزار میلیارد ریال اوراق سلف موازی استاندارد نفت کوره از طریق بورس انرژی ایران عرضه شده که طی جلسه معاملاتی امروز بورس انرژی ایران نیز پنجمین مرحله از اوراق مذکور در دو مرحله و در هر مرحله به میزان هزار میلیارد ریال با موفقیت به طور کامل عرضه شد.

حسینی تصریح کرد: بورس انرژی ایران آمادگی دارد در چارچوب قوانین و مقررات تأمین مالی فعالان حوزه های مختلف انرژی از جمله صنایع نفت، گاز، برق را از طریق بازار سرمایه تسهیل کند.

کنترل بازار نقد با انتشار اوراق سلف موازی سکه

در صورت موافقت بانک مرکزی با پیشنهاد انتشار اوراق سلف موازی سکه در بورس کالا، این اوراق جایگزین عرضه نقدی سکه در بورس کالا می شود.

مدیر اداره امور بورس ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار گفت : این سازمان برای انتشار اوراق سلف موازی سکه در بورس کالا آمادگی لازم را دارد .

محمودرضا خواجه نصیری در گفت وگو با پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا) با اشاره به پیشنهاد ارایه شده به بانک مرکزی برای انتشار اوراق سلف موازی سکه در بورس کالا گفت: در صورتی که بانک مرکزی با این پیشنهاد موافقت کند، اوراق سلف موازی سکه جایگزین عرضه نقدی سکه در بورس کالا می شود.

خواجه نصیری با بیان اینکه بانک مرکزی هنوز نظر خود را در این خصوص اعلام نکرده است، تصریح کرد: اوراق سلف موازی سکه با سازوکاری شبیه اوراق سلف نفتی منتشر می شود.

وی با اشاره به اینکه تمام اقدامات اجرایی در بازار سرمایه انجام شده است افزود: از نظر فرایند مقرراتی و عملیاتی تمام مراحل انجام شده و اگر عرضه کننده که بانک مرکزی محسوب می شود با این موضوع موافقت کند، اوراق را منتشر و عرضه می کنیم .

خواجه نصیری با اشاره به اینکه قرارداد سلف موازی دارای سررسید است، تصریح کرد: بر این اساس اوراق سلف موازی برای تحویل در روز مشخص توسط عرضه کننده، منتشر می شود.

مدیر اداره امور بورس ها و بازارهای سازمان بورس با بیان اینکه عرضه کننده باید دارای توانایی تحویل سکه را داشته باشد، خاطرنشان کرد: خریداری که اوراق را خریداری می کند آن را برای دوره مشخص خریداری می کند و باید کل وجه را هم پرداخت کند.

قابلیت معامله در بازار دست دوم

خواجه نصیری با تاکید بر اینکه این اوراق قابل معامله در بازار دست دوم هستند، تصریح کرد: خریدار تا قبل از سررسید می قرارداد سلف موازی تواند اوراق را به شخص دیگری منتقل کند.

وی با بیان اینکه قراردادها بر اساس تعداد مشخصی از سکه طراحی شده است، اظهار داشت: تا زمان سررسید، قراردادها قابل معامله هستند اما بعد از سررسید خریدار با مراجعه به بورس می تواند درخواست تحویل را ارایه کند یا اوراق را تسویه کند.

مدیر اداره امور بورس ها و بازارهای سازمان بورس با بیان اینکه تسویه اوراق به قیمت روز سکه انجام می شود، خاطرنشان کرد: بر این اساس عرضه کننده به قیمت روز پول را پرداخت می کند.

وی با اشاره به اینکه اوراق به صورت سلف منتشر می شود و به همین دلیل با قیمت روز اختلاف دارد، اظهار داشت: زمانی که فروشنده به صورت سلف اقدام به فروش می کند نرخ سودی که به وجه مربوط است از قیمت کسر می شود.

خواجه نصیری خاطرنشان کرد: از آنجاییکه که خریدار می تواند اوراق را قبل از سررسید به فروش برساند قیمت پایین تر از قیمت نقد خواهد بود.

کنترل بازار نقد

مدیر اداره امور بورس ها و بازارهای سازمان بورس با بیان اینکه اوراق سلف از بازار نقد تبعیت می کند، اظهار داشت: با توجه به اینکه انتشار این اوراق بخشی از نیازها در بازار نقد را پوشش می دهد می تواند تاثیر مثبتی بر کنترل این بازار داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه سرمایه گذاران بازار نقد می توانند به جای خرید سکه به صورت نقدی اوراق سلف موازی را خریداری کنند، تصریح کرد: با توجه به این موضوع نیاز به سکه کم می شود و به دلیل کم بودن سکه در بازار داخل دیگر شاهد اوج گیری قیمت در بازار نقدی نخواهیم بود .

خواجه نصیری افزود: از سوی دیگر نیاز به ضرب سکه هم در بازار کم شده و التهابات موجود در بازار نقدی کاهش می یابد.

اوراق سلف موازی چیست؟

همانطور که در جریان هستید و احتمالا از منابع مختلف شنیده اید، بحثی که این روزها تنور آن خیلی داغ شده و در اخبار و فضای مجازی واکنش های زیادی در بر داشته، بحث طرح اوراق سلف موازی استاندارد است. طرحی که در راستای تامین منابع مالی مورد نیاز دولت، جمع ‌آوری نقدینگی از سطح جامعه و البته کاهش تورم ارائه شده است و اگر همه چیز خوب پیش برود، هم به نفع دولت خواهد بود و هم سود مناسبی نصیب سرمایه‌ گذاران این طرح خواهد شد. طرحی که احتمالا درمورد آن اطلاعات کمی دارید و یا از آن چیزی نمی دانید. در این مقاله به بررسی و شناخت بیشتر این طرح خواهیم پرداخت.

اوراق سلف موازی چیست؟

در دنیای امروز، قراردادهای سلف یکی از قراردادهای پرکاربرد محسوب می‌شوند که هم در بازارهای سنتی و هم در بازارهای مدرن دنیا کاربرد زیادی دارند. در قرارداد اوراق سلف، یک کالا یا دارایی به عنوان پایه و اساس قرارداد در نظر گرفته می‌شود. برای مثال در طرح جدید دولت که طرح پیش فروش بشکه های نفت میباشد، نفت به عنوان پایه و اساس قرارداد در نظر گرفته شده است. خریدار، تمامی بها را در ابتدا می ‌پردازد و در موعد سر رسید، کالا را دریافت می‌کند. همچنین موعد سر رسید این اوراق معمولا بین یک تا دو سال است. بنابراین این اوراق، به عنوان ابزار تامین مالی بلند مدت شناخته می‌شوند.

فرآیند پیش فروش این اوراق چگونه است؟

در این روش، فروشنده قبل از تولید محصول، تمامی بهای آن را دریافت می‌کند. این مسئله از دو جهت به نفع فروشندگان است. اول این که جای نگرانی به جهت نبودن خریدار برای محصول وجود ندارد و دوم این که، منابع مالی مورد نیازشان تامین می‌شود. اوراق سلف موازی، محدودیت‌ها و دشواری‌ های وام‌ های بانکی و اوراق دیگر را ندارد و به همین دلیل، توانسته‌ است تا حدود زیادی توجه فعالان عرصه اقتصاد و تحلیل گران بازارهای مالی را به خود جلب کند.

سود اوراق سلف موازی چگونه پرداخت میشود؟

اوراق سلف موازی، سر رسید یک تا دو ساله دارند. در این مدت به دارندگان اوراق سودی پرداخت نمی‌شود و اصل پول به همراه سود آن در پایان دوره به صورت یک جا پرداخت خواهد شد. این اوراق سود تضمین‌ شده دارند؛ یعنی بدون توجه به رشد یا سقوط قیمت کالای پایه، درصد مشخصی از سود به دارندگان پرداخت می‌شود. با رشد قیمت دارایی پایه، این سود نیز تا سقف مشخصی امکان رشد خواهد داشت. خریداران می ‌توانند تا پایان دوره، اوراق را نزد خود نگه دارند و یا هر زمانی که بخواهند، آن را در بورس به فروش برسانند. این ویژگی قابلیت نقدشوندگی اوراق سلف موازی را بالا می‌برد و ریسک آن را کمتر می‌کند.

اوراق سلف موازی یعنی چه

تامین مالی از طریق اوراق سلف موازی استاندارد چه مزایایی دارد؟

معاملات در این اوراق مزایایی دارد که در ادامه به چند مورد از آن اشاره میشود؛ نخستین مزیت این اوراق، کشف قیمت به صورت لحظه‌ ای و بر اساس خرید و فروش‌ ها انجام میشود و بنابراین شفافیت بیشتری دارد. دومین مزیت این اوراق این است که، این قرارداد ریسک پایینی دارد، زیرا یک درصد سود تضمینی برای آن‌ در نظر گرفته شده است. مزایای دیگر این اوراق این است که، در نام این اوراق واژه موازی قید شده است؛

قید واژه موازی در این نوع اوراق، به معنای امکان فروش آن‌ ها در بازار ثانویه است. خریداری که قبل از موعد سررسید بخواهد پول خود را نقد کند، می‌تواند تغییر وضعیت دهد و اوراق را با قیمت مناسب به فروش برساند. همچنین دیگر مزایای این اوراق میزان نقدشوندگی آن است. قابلیت نقدشوندگی این اوراق بالا است و این مسئله موجب قرارداد سلف موازی می‌شود مردم رغبت بیشتری به سرمایه‌ گذاری در آن نشان دهند.

اوراق سلف موازی دولتی چه ویژگی‌هایی دارد؟

حتما خبرهای مربوط به اوراق سلف موازی استاندارد دولتی را از منابع مختلف شنیده‌اید. طرحی که با وعده گشایش اقتصادی توسط رئیس جمهور کشور مطرح شد و ظرف گذشت چند روز از اعلام این طرح، واکنش های زیادی را در پی داشته است. مواردی که باید در رابطه با این طرح بدانیم این است که دارایی پایه این اوراق، نفت میباشد و در حقیقت دولت نفت را به مردم پیش‌ فروش می‌کند. موعد سر رسید اوراق سلف موازی دو ساله است و این یعنی دولت پیش ‌بینی کرده است که تا دو سال آینده وضعیت درآمدهای ارزی تغییر می‌کند؛
این تغییر یا از طریق مذاکره و رفع تحریم‌ ها امکان ‌پذیر است و یا از طریق ایجاد کانال ‌های جدید فروش نفت؛ برای مثال ممکن است کشور چین مقدار بیشتری از نفت ایران را خریداری کند که در این صورت، گشایشی در زمینه درآمدهای ارزی پدید خواهد آمد.

سلف و اوراق بورس

این طرح، به نفع مردم است یا به نفع دولت؟

در نتیجه پاراگراف قبل باید گفت که، اوراق سلف موازی که بر پایه نفت عرضه شده بودند نیز سود خواهند کرد و این شرایط، هم به نفع دولت است و هم به نفع سرمایه‌ گذاران؛ با عرضه این اوراق، دولت حجم عظیمی از نقدینگی موجود در جامعه را به خود جذب می‌کند و از آن در راستای تامین منابع مالی و اجرای طرح‌ های توسعه مرتبط با حوزه نفت بهره می‌برد. همچنین دولت ویژگی‌ های مختلفی را جهت جذاب تر کردن این طرح در نظر گرفته است. مهمترین نکته در رابطه با اوراق سلف موازی این است که این اوراق بدون ضرر هستند؛
حتی با کمتر شدن قیمت نفت و دلار نیز یک درصد سود تضمین شده برای خریداران وجود خواهد داشت.

نرخ سود این اوراق چگونه است؟

گفته می‌شود نرخ سود اوراق سلف موازی، معادل نرخ سود سپرده ‌های بلندمدت بانکی در نظر گرفته می‌شود. در این حالت، حتی اگر قیمت نفت افت کند، سرمایه‌گذار نه تنها ضرر نخواهد کرد بلکه در موعد سر رسید سودی معادل سود سپرده‌ های بانکی دریافت می‌ کند. همچنین، در صورت افزایش قیمت نفت، هم از رشد قیمت ‌ها بهره‌مند میشود و هم سود بانکی را دریافت می‌کند. این مسئله به ویژه برای افرادی که قصد سرمایه‌ گذاری های بلندمدت یک ساله و یا دو ساله دارند بسیار جذاب خواهد بود.

همچنین، دارندگان اوراق که قبل از موعد سر رسید و در بازار ثانویه قصد فروش این اوراق را داشته باشند، لازم است به این نکته توجه کنند که قیمت اوراق در بازار، به انتظار سرمایه گذار بستگی دارد. قابلیت نقدشوندگی این اوراق بالا است ولی قیمت آن‌ ها به وضعیت بازار بستگی دارد. البته حتی در صورتی که خریداری وجود نداشته باشد، می‌توانید این اوراق را به فروش برسانید؛ زیرا احتمالا یک بازارگردان برای این اوراق در نظر گرفته می‌شود.

تامین مالی از طریق اوراق سلف موازی استاندارد چه معایبی دارد؟

همچنین این طرح مخالفانی نیز دارد؛ به ویژه برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که معتقدند فروش اوراق سلف موازی ممکن است پر خطر باشد. در صورتی که پیش ‌بینی‌های دولت در زمینه رشد قیمت نفت و حل مشکلات ارزی به وقوع نپیوندد، تامین هزینه و تعهد این طرح، به عهده دولت بعدی خواهد بود و در زمان سررسید اوراق، دولت جدید با چالش تامین حجم زیادی از منابع مالی مواجه میشود. لازم به ذکر است که نرخ فروش نفت در زمان سررسید بر اساس قیمت دلار در همان قرارداد سلف موازی تاریخ در سامانه سنا مشخص خواهد شد.

پس این طرح میتواند تیری در تاریکی باشد؛ زیرا دولت کنونی، در هر صورت از این طرح جان سالم به در می برد؛ چرا که اگر پیش بینی های دولت درست از آب در بیاید و این اوراق سود خوبی را نصیب سهامداران کند، این دولت مردان در آینده ادعا خواهند کرد که این طرح ما بود که این گونه به ثمر نشست. اگر هم که پیش بینی های دولت غلط از آب در بیاید، چون عمر هشت ساله این دولت یکسال دیگر به اتمام می رسد و این طرح دوساله است، این طرح بلای جان دولت بعد خواهد شد.

در رابطه با بازار گاوی و خرسی و ویژگی هاش چیزی نمیدونی؟ » بازار گاوی و خرسی چیست؟

نتیجه گیری و کلام آخر

خب دوستان تا حدودی سعی کردیم که این مطلب را بیاموزیم و امیدواریم این مقاله برای شما تازه و قابل درک بوده باشد. همچنین همیشه در معاملات خود اصول و قواعدی همچون حد سود و حد ضرر و… را رعایت کنید و همواره به دیدگاه و استراتژی خود پایبند باشید؛ چرا که در این صورت حتما برنده خواهید بود. همواره موفق و پر سود باشید.

سوالات متداول در رابطه با اوراق سلف موازی

در قرارداد اوراق سلف، یک کالا یا دارایی به عنوان پایه و اساس قرارداد در نظر گرفته می‌شود که طی شرایط و ضوابطی به فروش خواهد رسید.

موعد سر رسید این اوراق معمولا بین یک تا دو سال است.

نرخ سود اوراق سلف موازی، معادل نرخ سود سپرده ‌های بلندمدت بانکی در نظر گرفته می‌شود.