خزلی خرازی: قیمت ها در بازار سهام جذاب شده / نرخ ها به سرعت مثل گذشته می شود
یک کارشناس بازار سرمایه با تشریح دلایل عدم تأثیرگذاری اوراق جدید بانک مرکزی بر بورس، گفت: قیمت ها در بازار سهام جذاب شده و قیمت ها به سرعت به روال گذشته باز می گردد .
حسین خزلی خرازی در گفت و گو با فارس، با اشاره به اقدام اخیر بانک مرکزی برای افزایش نرخ اوراق مشارکت، اظهار داشت: دولت ها معمولا در پایان سال برای جذب نقدینگی جامعه چنین اقدامی انجام می دهند .
وی با بیان اینکه قرار بود جذب نقدینگی از طریق بازار سرمایه و با شیوه انتشار اوراق خزانه اسلامی در بازار ثانویه انجام شود، افزود: در شرایطی که بیش از یک ماه است، بورس رونق ندارد، انتشار اوراق مشارکت، کار موازی با بازار سرمایه است .
خرازی گفت: اکنون شرکت های تامین سرمایه صکوک یا اوراق مشارکت را پیش از این با نرخ‌های 23 و 24 درصد به راحتی پرداخت می‌کردند و اوراق جدیدی که بانک مرکزی رونمایی کرده، جذابیتی ندارد چرا که نرخ مؤثر بهره آن به نسبت اوراق قبلی، چندان بالا نیست .
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه اکنون بورس متأثر از دیگر اخبار منفی شده است، گفت: خبر انتشار اوراق مشارکت به شیوه جدید نمی‌تواند تاثیری بر بازار داشته باشد .
وی ادامه داد: اکنون سرمایه گذاران سهام خود را با 30 تا 40 درصد پائین تر حاضر نیستند، فروخته و با اوراق جدید بانک مرکزی معاوضه کنند .
خرازی با تاکید بر اینکه بازار بزودی افت شدید را با سرعت جبران خواهد کرد، گفت: فعالان بازار به خوبی می دانند که سهم هایی که با سرعت تنزل قیمت داشته باشند، به همان شکل جبران خواهد شد .
این مدیرعامل کارگزاری درباره شرایط فعلی بازار برای خرید سهام خاطرنشان کرد: اکنون با توجه به افت قیمت ها، فرصت بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری است و برخی که کف بازار را تشخیص نمی دهند، در این قیمت ها به صورت خرد خریداری می کنند .
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه نرخ مؤثر سود واقعی این اوراق در 6 ماه گذشته 10 درصد است، گفت: سرمایه گذاران بورسی در مدت 3 روز می توانند این بازدهی را به دست آورند، بنابراین انتشار این اوراق برای فعالان بازار سهام جذابیتی ندارد .
جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع
نیما میرزایی کارشناس بازار سهام تقسیم سود بالا در مجامع همواره مورد توجه سهامداران قرار داشته و آن‌گونه که تجربه نشان می‌دهد، بزرگان پتروپالایشی و برخی از دیگر شرکت‌های دلاری همچون فولادی‌ها و معدنی‌ها، همیشه سهامداران خود را با بیشترین درصد تقسیم سود بدرقه می‌کنند. فلزی‌های محبوب بازار سهام اما برای پیشبرد طرحهای توسعهای خود سود کمتری میان سهامداران تقسیم می‌کنند.
در آستانه فصل مجامع قرار گرفته‌‌‌ایم؛ دوره‌‌‌ای که دماسنج اتفاقات و اخبار بورسی به‌صورت سنتی بالا می‌رود و شرکت‌های بورسی عمدتا در حوالی ابتدای تابستان مجامع سالانه خود را برگزار می‌کنند. همواره یکی از سوالات سهامداران این بوده است که با سهام مورد نظرشان به مجمع بروند یا پیش از آن اقدام به فروش سهام کنند. با توجه به اینکه شرکت‌های بورسی غالبا سودساز هستند، عمدتا در مجامع شرکت‌های بورسی شاهد این امر هستیم که سود شناسایی شده و طبق قانون و تصمیم سهامداران بخشی از آن توزیع میشود، به همین دلیل و با توجه به اینکه سود تقسیمی از قیمت تابلو پس از مجامع کسر میشود، قیمت‌های شرکت‌های بورسی پس از مجامع کاهش داشته و در نتیجه، نسبت P/ E آنها جذاب‌‌‌تر میشود.
همین موضوع به‌صورت عمومی باعث ایجاد جو مثبت بازار سهام پیش از مجامع میشود و قیمت شرکت‌های سودساز به‌صورت عمومی (و نه قطعی) رشد می‌کند؛ اما اینکه پیش از مجامع ذخیره سود انجام شده است یا شرکت آن‌قدر ارزندگی دارد که حتی پس از مجمع و دریافت سود بتوان با آن سهامداری کرد، اول از همه به ارزندگی آن نماد و در مرحله بعد، به افق دید سرمایهگذار که کوتاه‌مدت است یا بلندمدت، بستگی دارد. تعیین استراتژی شرکت در مجامع به عوامل دیگری نیز بستگی دارد؛ از جمله چشم‌‌‌انداز بازار سرمایه در کوتاه‌مدت، اطلاعات قابل کسب در مجمع و در برخی موارد، جذابیت رأی‌دادن و انتخاب هیات‌مدیره که در سال‌های اخیر نیز بیشتر مورد استقبال سهامداران حقیقی قرار گرفته است.مجمع عمومی عادی سالانه، یکی از مجامع متداول است که شرکت‌های بورسی موظفند، هر سال نهایتا چهارماه پس از پایان سال مالی خود، آن را برگزار کنند. با توجه به اینکه سال مالی بیشتر شرکت‌های بورسی منتهی به 29اسفند است، در خردادماه و تیرماه شاهد ترافیک برگزاری مجامع هستیم؛ هرچند در سایر ایام سال نیز برخی از مجامع شرکت‌هایی که سال مالی متفاوتی دارند یا زودتر اقدام کرده‌‌‌اند، برگزار میشوند. در مجامع سالانه، صورت‌های مالی شرکت مورد بررسی و در نهایت تصویب قرار می‌گیرد و مهم‌ترین بخش آن از نگاه سهامداران، بالاخص حقیقیها و افراد، کوتاه‌بودن زمان سود تقسیمی است (به سود شناسایی‌شده سالانه، EPS و به سود تقسیمی، DPS گفته میشود). البته طبق قانون حداقل 10درصد از سود شناسایی‌شده باید بین سهامداران به‌نسبت درصد سهامشان توزیع شود. دسته دوم مجامع، مجمع فوق‌‌‌العاده است که سهام جذاب میشود؟ طیف متنوعی از مجامع، از جمله افزایش یا کاهش سرمایه (روش‌های مختلفی دارد) یا سایر تغییرات در شرکت را شامل میشود و به‌صورت موردی به درخواست سهامداران عمده تشکیل میشود. در تمام حالات مذکور، تنها سهامدارانی که در زمان مجمع، سهام شرکت را در اختیار داشتند، به‌نسبت سهامشان در تصمیم‌گیری‌‌‌ها حق رأی دارند و از نتایج منتفع میشوند. براین اساس، افرادی که پیش از بسته‌شدن نماد برای مجمع، اقدام به فروش سهامشان کنند، از این موارد منتفع نخواهند شد.
گروههای جذاب فصل مجامع
به صورت عمومی و سنتی، جذابیت مجامع سالانه به سودهایی است که در آن شناسایی و توزیع میشود. بنابراین عموما شرکت‌هایی که وضعیت سودسازی مناسبی در سال مالی قبل داشتهاند، مورد توجه بازار قرار می‌‌‌گیرند. تجربیات سال‌های گذشته نشان داده است که شرکت‌های معدنی، فولادی، پتروشیمی و پالایشی بیشترین سودها را در میان شرکت‌های بورسی توزیع می‌کنند و به‌عنوان شرکت‌های دلاری نیز شناخته میشوند. علاوه بر شرکت‌های دلاری بورسی، سرمایه‌گذاری‌‌‌هایشان نیز عموما سودهای مناسبی کسب می‌کنند. نکته بعدی در خصوص مجامع، همان‌طور که در ابتدا به آن اشاره شد، درصد توزیع سود است که از نگاه سهامداران، کوتاه‌مدت‌بودن تقسیم سود بیشتر جذابیت بالاتری دارد و یکی از معیارهای حضور در مجامع است؛ اما سرمایهگذاران حرفه‌‌‌ای‌‌‌تر بعضا ترجیح می‌دهند که شرکت مورد نظرشان بخش کمتری از سود را تقسیم کند و عمده آن را به‌منظور افزایش سرمایه و اجرای طرحهای توسعهای خود صرف کند. نگاه جامع به صنایع بزرگ نشان می‌دهد که آنها در معرض دو تهدید بزرگ هستند: تامین یوتیلیتی (آب، برق، گاز و. ) خود در بلندمدت و استهلاک بالای ماشین‌‌‌آلات که به‌طور میانگین و استاندارد عمر مفید تجهیزات عموما بیشتر از 20سال نیست؛ هرچند با اورهال و روش‌های دیگر، صنایع قدیمی کماکان مشغول به فعالیت هستند. البته باید در نظر داشت که اولا، این موضوع نیازمند صرف هزینه روبه رشد برای تعمیرات و نگهداری ماشین‌‌‌آلات است؛ ثانیا، راندمان تولید آنها به‌مرور کاهش خواهد یافت. در مجموع، تامین یوتیلیتی و همچنین اجرای طرحهای توسعهای یا تعمیرات، نیازمند تزریق نقدینگی است که بهتر است بخشی از آن از محل سود شناسایی‌شده شرکت باشد. تجربه نیز نشان داده است که شرکت‌هایی که با درایت و دوراندیشی سهامدارانشان سود کمتری را توزیع کرده و مابقی را صرف امور ضروری فوق کرده‌‌‌اند، در بلندمدت روند باثبات و رو به رشد بهتری نیز داشتهاند و معیارهای مورد نظر سهامداری را بیشتر شامل میشوند. هرچند ممکن است در تمام موارد فوق استثنائاتی نیز وجود داشته باشد. در جدول گزارش نگاهی داریم به درصد سود و نسبت P/ E بیست شرکت بزرگ سهام جذاب میشود؟ بورسی و همان‌طور که می‌بینیم، در گروههای مختلف بازار که با هم مرور کردیم، به‌صورت عمومی شرکت‌های سنگ‌آهنی، سرمایه‌گذاری‌ها و پتروشیمی‌ها بیشترین درصد توزیع سود را دارند و شرکت‌های پالایشی و شرکت‌های فلزات اساسی در جایگاه‌های بعدی قرار دارند (هرچند در برخی موارد، نمادها متفاوت از وضعیت کلی گروهشان تصمیم‌گیری می‌کنند).
واریز سود مجامع
امسال برخلاف سال‌های گذشته با توجه به تصمیم مهم و مثبت سازمان بورس، تمام شرکت‌های بورسی موظف شدهاند که سود سهامدارانشان را به‌صورت الکترونیکی و از طریق سامانه سجام واریز کنند. به نظر می‌رسد این موضوع باعث شود تا جذابیت حضور در مجامع نسبت به قبل افزایش یابد و انگیزه فروشندگان (به‌دلیل راحتی دریافت سود) کاهش یابد و شاهد برگزاری مجامع پرشورتر نسبت به سال‌های گذشته باشیم و در نتیجه، تکانه‌‌‌های بورس، پیش و پس از فصل مجامع کمتر باشد.به‌طور کلی، سهامدارانی که اقدام به خرید نمادهای ارزنده بازار از نظر بنیادی کرده و در بلندمدت سهامداری کرده‌‌‌اند، وضعیت نسبتا بهتری نسبت به عموم سهامداران دارند. همچنین در این استراتژی، سودهای دریافتی در همان شرکت‌های ارزشمند سرمایهگذاری میشود که در طول سال‌های متمادی با اثر مرکب میتواند میزان موفقیت فرد را افزایش دهد. از نگاه دیگر، برخی سهامداران با استفاده از دانش تکنیکال در آستانه فصل مجامع، اقدام به نوسان‌گیری و ورود و خروج‌‌‌های به‌موقع می‌کنند که این موضوع نیز در صورت داشتن تبحر کافی میتواند موجب افزایش ارزش پرتفوی سهامدار شود. در نهایت، تصمیم‌گیری برای حضور یا عدم‌حضور در مجامع کاملا به استراتژی هر فرد و وضعیت نماد خریداری‌شده بستگی دارد و این موضوعی است که به صورت تجربی برای افراد مختلف، متفاوت است؛ هرچند قدیمی‌‌‌های موفق بازار که نگاه بلندمدتی دارند، ترجیح می‌دهند در مجامع شرکت‌های توانمند حضور یابند و اقدام به کسب سود و همچنین دانش در خصوص آخرین وضعیت شرکت از زبان مدیران ارشد کنند.
شرکت‌های سرمایهگذاری سهام جذاب تیرماه
اولین ماه تابستان برای سرمایهگذاران خرد بازار سهام فرابورس با اقبال به نماد شرکت‌های سرمایهگذاری به پایان رسید و این نمادها طی ماهی که گذشت با حدود ۱۷ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال معاملات، بیشترین معاملات خرد را در میان صنایع فرابورس از آن خود کردند.تیرماه با ۱۹ روز کاری و رشد حجم و ارزش معاملات پرونده خود را در بازارهای فرابورس بست.در این مدت سرمایهگذاران بازارهای فرابورس بیش از ۷۲ میلیارد و ۷۳۳ میلیون برگه انواع دارایی مالی را مورد دادوستد قراردادند، ارزش این معاملات فراتر از ۶.۶ میلیون میلیارد ریال بود و در ۳ میلیون و ۸۷۰ هزار نوبت معاملاتی به ثبت رسید. شاخص کل هم در این مدت با نوسان منفی و عقب‌نشینی ۱۲۰۰ واحدی، کاهشی ۶ درصدی داشت. ارزش بازار فرابورس هم در این مدت به عدد ۱۸.۵ میلیون میلیارد ریال رسید.بر اساس گزارش عملکرد تیرماه، میانگین روزانه معاملات فرابورس در ماهی که گذشت ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ورقه به ارزش بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان بود. در بخش سهام هم میانگین روزانه معاملات ۲.۶ میلیارد برگه سهم باارزش معاملاتی بیش از یک هزار و ۱۲۴ میلیارد تومان بوده است.بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش عمده از معاملات روزانه متعلق به اوراق مالی اسلامی بوده که در این بخش هم سهم عملیات بازار باز بانک مرکزی بیشتر از سایر ابزارها بوده است. به‌این‌ترتیب میانگین روزانه معاملات اوراق مالی اسلامی در ۱۹ روز کاری ماه گذشته ۳۶۳ میلیون ورقه به ارزش ۳۳ هزار میلیارد سهام جذاب میشود؟ تومان به ثبت رسید.ارزش معاملات خرد بازار سهام و اختیار سهام به تفکیک گروههای صنعت در ماه گذشته نشان می‌دهد گروه سرمایه‌گذاری‌ها طی ماه گذشته پراقبال بودند، نمادهای این گروه باارزش معاملات خرد حدود ۱۷ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریالی، ۱۰ درصد از کل ارزش معاملات خرد بازار را در اختیار داشتند.پس‌ازاین گروه، نمادهای محصولات شیمیایی، بانکی‌ها، خودرویی‌ها، فعالیت‌های کمکی به نهادهای مالی واسط و فلزات اساسی بیشترین سهم را از معاملات خرد بازار سهام در اختیار داشتند. به‌این‌ترتیب که این ۶ گروه نزدیک به ۵۰ درصد از ارزش معاملات ۱۸۶ هزار و ۴۳۲ میلیارد ریالی معاملات خرد سهام را به خود اختصاص دادند.در ادامه رصد معاملات تیرماه، ارزش بازارهای فرابورس به تفکیک نوع بازار را داریم. بر اساس آمارهای این بخش بازار دوم باارزش بازاری ۸.۷ میلیون میلیارد ریالی و تعداد سهام نزدیک به ۷۵۰ میلیارد برگه، ۴۷ درصد از سهم کل ارزش بازار را به خود اختصاص داده است.پس از آن بازار پایه را می‌توان دومین بازار بزرگ فرابورس دانست که ۲۰ درصد از سهم ارزش بازار را در اختیار دارد. بازار اوراق مالی اسلامی نیز با سهمی ۱۹ درصدی از کل ارزش بازار و فاصله‌ای اندک از بازار پایه، رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.ارزش کل بازار به تفکیک صنایع نیز نشان می‌دهد ۲۱ درصد ارزش کل بازار فرابورس در اختیار گروه محصولات شیمیایی است و پس از آن گروه اوراق تأمین مالی ۱۹ درصد ارزش کل بازار فرابورس را در اختیاردارند. رتبه سوم نیز با فاصله قابل‌توجه به گروه بیمه و صندوق بازنشستگی با سهم ۱۰ درصدی می‌رسد.بررسی عملکرد فرابورس از ابتدای سال جاری تا پایان تیرماه هم خالی از لطف نیست. نگاهی به آمار و ارقام در این مدت نشان می‌دهد که شاخص آیفکس با رشدی بیش از ۶.۳ درصدی همراه بوده و طی چهارماهه امسال ارزش بازار فرابورس ۷ درصد بیشتر شده است.همچنین در ۷۷ روز کاری از ابتدای سال جاری بیش از ۳۱۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون انواع دارایی مالی به ارزش بالغ‌بر ۲۹ میلیون میلیارد ریال طی ۲۴ میلیون نوبت معاملاتی در بازارهای فرابورس دادوستد شده که حجم معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۵۶ درصد و ارزش معاملات هم ۲۹۰ درصد رشد سهام جذاب میشود؟ داشتند.رصد معاملات بازارهای سهامی فرابورس در این مدت نشان می‌دهد طی ۴ ماهه امسال ارزش معاملات بازار اول فرابورس با عددی نزدیک به ۴۵۲ هزار میلیارد ریال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹۳ درصد رشد داشته، همچنین ارزش معاملات بازار دوم هم ۳۵۰ سهام جذاب میشود؟ هزار میلیارد ریال بوده و رشدی ۶ درصدی را به ثبت رسانده است. در بازار پایه فرابورس هم با رشد ۱۳۰ درصدی ارزش معاملات نسبت به ۴ ماهه ابتدایی سال گذشته مواجه هستیم.بررسی‌ها از معاملات ۴ ماهه امسال نشان می‌دهد در این مدت بیش سهام جذاب میشود؟ از ۱۶ هزار و ۸۳۶ میلیارد ریال اوراق گواهی تسهیلات مسکن دادوستد شده که نسبت به مدت مشابه پارسال رشدی ۲۲۶ درصدی داشته است. همچنین ارزش معاملات صندوق‌های سرمایهگذاری قابل معامله هم با رشد قابل‌توجه ۱۱۵ درصدی نسبت به ۴ ماه سال ۱۴۰۰ در عددی فراتر از ۶۲۰ هزار میلیارد ریال قرار دارد.
بازار سهام چه زمانی برای سرمایهگذاران خرد جذاب میشود؟
با وجود فراز و فرودهای اخیر بازار سرمایه، اما شاخص کل در ۴ماه گذشته حدود ۳۰درصد افزایش ارتفاع داده است. با این حال خبری از سرمایهگذاران خرد در زمین خرید نیست و حتی در این مدت، خالص فروش مثبت حقیقیها را شاهد بودیم. آماری که سبب نگرانی از تداوم رشد نماگرها شده است. اما چه رابطهای میان ورود پول و رشد سهام برقرار است؟ بازار چه زمانی برای حقیقیها جذاب میشود؟
بورس تهران در شرایطی طی روزهای گذشته سمت و سویی کاهشی به خود گرفته است که در برش زمانی بهمن ۱۴۰۰ تا ۷ خرداد، به رغم افزایش ارتفاع ۳۰درصدی شاهد خروج ۱۰هزار میلیارد‌تومان سرمایه خرد از گردونه معاملات سهام بوده است؛ این در حالی است که به اعتقاد بسیاری از فعالان بازار رشد قیمت‌ها باید همسو با ورود سرمایهگذاران خرد باشد، اما آیا مشارکت حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌هاست که باعث رشد شاخص‌های بورسی میشود یا بالعکس پس از صعود قیمت‌هاست که سهامداران خرد جذب این بازار میشوند؟
رابطهای دوطرفه که نقطه آغازی متفاوت دارند. تجربیات سال‌های گذشته نیز نشان می‌دهد پس از رشد قیمت‌ها است که شاهد افزایش جذابیت بازار برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌های خرد هستیم اما در ادامه همین معامله‌‌‌‌‌‌‌‌گران هستند که شتاب بیشتری به بازار و شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌ها در مسیر صعود می‌دهند. در این میان برخی به اشتباه گمان می‌کنند که پول هوشمند در بازار سهام همان پول سرمایهگذاران خرد است؛ این در حالی است که بررسی‌ها حکایت از آن دارد که منشأ پول چه نهادی باشد و چه حقیقی، زمانی می‌توان آن را هوشمند نامید که توسط سرمایهگذاری با تجربه، آگاه، متخصص و در حجم بالا و زمان مناسب وارد بازار سهام شود و با اثرگذاری بر قیمت‌ها اذهان عمومی را با خود همراه کند. اینطور که به‌نظر می‌آید بازار سهام پس از رسیدن شاخص‌کل به سطح روانی ۶/ ۱هزار واحدی دیگر به مانند قبل فشار چندانی را در جهت تقاضا شاهد نیست و از همین‌رو در روزهای گذشته مغلوب عرضه سهام شده است، اما کار بازارهای سرمایهگذاری چگونه به اینجا کشیده میشود؟ آیا میتواند زمان مناسب برای ورود و خروج در بازارهای مالی را از قبل فهمید؟ اگر اینطور است اولین نشانه‌های رونق و رکود را چگونه می‌توان تشخیص داد؟ سهام جذاب میشود؟ ارزش معاملات یا ورود و خروج سهامداران خرد؟
جذابیت و پول هوشمند
فعالان کهنه‌کار بازارهای مالی در ایران و کشورهای دیگر تاکنون توانسته‌اند به سوالاتی از این دست، جواب‌هایی درخور ارائه دهند، با این‌حال به‌نظر می‌آید که شاید نتوان این جواب‌ها را به همه بازارها و در همه شرایط نسبت داد اما می‌توان برای آن الگوی کلی ترسیم کرد که تقریبا در همه شرایط همه زمان‌ها کم و بیش مثمرثمر باشد. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که بازارهای مالی به‌خصوص بازارهای سهام عمدتا بر اساس یک عامل مهم که به‌عنوان جرقه اولیه در این بازارها کار می‌کند، روندهای صعودی را پذیرا میشوند. همین امر سبب میشود تا پس از این اتفاق رفته‌رفته رونق نوپای بازار در ارزش معاملات نمایان شود و رشد این متغیر مهم که به‌معنای افزایش پول در بازار است به تقویت طرف تقاضا بینجامد، اما مساله همیشه اینجاست که کدام دسته از فعالان بازار هستند که این روند صعودی را به‌وجود می‌آورند. آیا در ابتدا حقیقیها هستند که با افزایش خوش‌بینی خود به بازار تقاضا در آن را افزایش می‌دهند و یا اینکه حقوقی‌ها با خرید خود حقیقیها سهام جذاب میشود؟ را هم با ظرفیت رشد قیمت‌ها در بازار سهام آشنا می‌کنند؟
پاسخ به این سوال را می‌توان با اندکی پیچیدگی داد؛ به این معنا که باید در ابتدا به این نکته توجه کنیم که معیار حقیقی یا حقوقی در بازار به خودی خود معیار مناسبی برای سنجش تحرکات عرضه و تقاضا در بازار نیست، چراکه اگر برای تحلیل شرایط صرفا به کدهای حقوقی و حقوقی خریدار و فروشنده اکتفا کنیم از ماهیت پول و اثری که میتواند بر روند معاملات بگذارد غافل می‌شویم. حقیقت امر این است که کلید رشد بازار نه در دست سرمایهگذاران نهادی است و نه سمت و سوی آن را سرمایهگذاران خرد تعیین می‌کنند. البته لازم به یادآوری نیست که هر دوی آنها بر روند جاری بازار و قدرت این روند اثر مستقیم دارند.
با این حال کلید رشد قیمت‌ها به‌خصوص در بازارهای یک‌طرفه‌ای نظیر بازار سهام ایران در دست کسانی است که می‌توانند تحلیلی سریع و البته درست از شرایط داشته باشند. این افراد در شرایطی که تحلیل آنها از مقبولیت کافی برخوردار باشد می‌توانند با جریانی از پول در بازار سهام همراه و یا در صورت سهام جذاب میشود؟ داشتن حجم عظیمی از پول آن را به‌وجود آورند که در نهایت منجر به ایجاد روندهای پر قدرت در بازار مذکور میشوند. به این پول‌ها در اصطلاح بازارهای مالی «پول هوشمند» یا SMART MONEY می‌گویند.
پول هوشمند زمانی به‌وجود می‌آید که ایجاد یک روند صعودی در پیش چشم فعالان بازار عیان نشده باشد. به این ترتیب خریدهای پرحجم عموما در شرایطی اتفاق می‌افتد که فروشندگان با قرارگرفتن در معرض تقاضا سعی می‌کنند تا سهامی را که عموما مدت‌ها است در پرتفوی خود دارند بفروشند. از اینجا به بعد افزایش ارزش معاملات کم‌کم سرمایهگذاران دیگر را نسبت به وضعیت حساس می‌کند و سبب میشود تا آنها نیز با کنجکاوشدن بر روی وضعیت معاملات سهام رفته‌رفته با ورود سرمایه به تقویت این موقعیت معاملاتی اقدام کنند. در این شرایط است که رشد قیمت در دارایی یا کلیت بازار تسریع‌شده و روند صعودی با اطمینان شکل می‌گیرد.
این اتفاق اما نقطه مقابلی نیز دارد. در پایان روند صعودی بازار رفته‌رفته شاهد دست به‌دست شدن سهام از میان خریداران قبلی به خریداران جدید است. در این حالت حجم معاملات کم‌کم نسبت به افزایش قیمت کم میشود و واگرایی رخ داده شرایط را برای افت قیمت‌ها فراهم می‌کند. بر این مبنا می‌توان فهمید که پول هوشمند قطعا پول سهامداران خرد نیست، چراکه اگر این‌گونه بود دیگر نمی‌شد شاهد گیرافتادن سهامداران خرد در روندهای نزولی باشیم. همین توضیح ساده نشان می‌دهد که پول هوشمند ارتباطی با موقعیت فردی سرمایهگذاران از حیث حقوقی ندارد و تفاوت ایجادشده از سوی آنها در بازار صرفا ناشی از اطلاعات متفاوت آنها در فرآیند خرید و فروش سهام و البته حجم سرمایه است. یک نمونه این مساله را می‌توان در رشد قیمت سهام و روند صعودی بازار در سال‌های ۹۸ و ۹۹ جست‌وجو کرد که در ابتدا پول واردشده توانست خود را برای کسب سود آماده کند و پس از آن در فاصله اواخر تیرماه و سراسر خردادماه سهام خود را در روند صعودی قیمت و همزمان با افت حجم معاملات به فعالان خرد بازار بفروشد.
در واقع پول هوشمند سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌ای است که عموما توسط سرمایهگذاران نهادی، سهامداران‌درصدی (که ممکن است در زمره حقیقیها نیز قرار گیرد)، بانک‌های مرکزی، صندوق‌ها و سایر متخصصان مالی کنترل و در موعد مقرر وارد بازار میشود؛ یعنی سرمایهگذاران باتجربه، آگاه، متخصص و دارای سرمایه زیاد. این تصور هم وجود دارد که پول هوشمند توسط کسانی سرمایهگذاری میشود که درک کامل‌‌‌‌‌‌‌‌تری از بازار داشته یا با اطلاعات پنهانی یا همان رانت اطلاعاتی که یک سرمایهگذار عادی نمی‌تواند به آنها دسترسی پیدا کند، وارد بازار میشود، به‌همین‌دلیل ورود پول هوشمند سیگنالی برای جذابیت بازار بوده و در آن زمان است که سهامدار خرد عزم خود را برای ورود به گردونه معاملات سهام جزم می‌کند تا سیر صعودی قیمت‌ها شتاب بیشتری بگیرد. همانند اتفاقی که در اواخر بهار ۹۹ و به‌صورت جدی‌‌‌‌‌‌‌‌تر در ابتدای تابستان آن سال‌رقم خورد و حتی وضعیتی حبابی در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌ای ایجاد کرد. به این ترتیب از آنجا که پول هوشمند با دریافت سیگنال‌های مساعد از کانال مسائل بنیادی مربوط به خود شرکت‌ها یا خبرها و تحولات اثرگذاری بنیادی، وارد گردونه معاملات سهام میشود، میتواند پالس مثبتی برای سهامداران خرد و در نتیجه تسریع و تضمین روند صعودی بازار باشد.
سهم های جذاب بعد از توافق برجام ؟
به گزارش پاداش سرمایه، بخش مهمی از فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند که توافق صورت خواهد گرفت اما در زمان انجام و اجرای آن اتفاق نظر وجود ندارد. بسیاری بازگشت به برجام را در زمستان و برخی دیگر در نیمه نخست سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی می‌کنند با این حال درصد بالایی از فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند که توافق صورت خواهد گرفت. فضای بازار کامودیتی به گونه‌ای است که انتظاری برای حرکت‌های صعودی وجود ندارد بلکه عموم تحلیلگران در انتظار یافتن یک نقطه تعادل میان‌مدت برای قیمت کوموها هستند. به عبارتی رصد قیمت‌ها و اخبار اقتصاد جهانی را برای یافتن کف قیمتی کوموها انجام می‌دهند. هم‌اکنون به نظر می‌رسد که سهام شرکت‌ها را به چهار دسته کلی می‌توان تقسیم کرد
دلاری، برجامی، حمایتی و رقابتی/ دلاری‌ها دچار رکود نمیشوند
طرفداران خرید از سهام شرکت‌های دلاری که عموما کامودیتی‌محور هستند، اعتقاد دارند که محصولات این گروه صنایع دچار رکود نمی‌شود و امکان صادرات مهیا است ضمن اینکه در فضای ثبات نرخ ارز که رکود ایجاد میشود، این صنایع با کمترین رشد هزینه مواجه میشوند، چون هزینه‌های تورمی بخش اندکی از بهای تمام شده این شرکت‌ها را تشکیل می‌دهد. در طرف دیگر قیمت کوموها به طور کلی امکان کاهش بااهمیتی ندارد و باتوجه به نرخ تورم فعلی و عبور از کرونا، بسیاری از کامودیتی‌ها در قیمت‌های فعلی حمایت میشوند. لذا بخشی از سرمایهگذاران با این رویکرد اعتقاد دارند که حتی با توافق برجام اما نرخ دلار نیما بالاتر از ۲۴هزار تومان باقی می‌ماند و باتوجه به در پیش بودن مجمع تقسیم سود، شرکت‌های دلاری همچنان مناسب سرمایهگذاری هستند، هرچند که ممکن است ماه‌ها در محدوده فعلی مانده و بازدهی ندهند.
برجامی‌ها بدترین بازدهی در ۵سال اخیر
طرفداران خرید از صنایع برجامی اعتقاد دارند که بازار در پنج سال اخیر به سبب افزایش نرخ دلار و قیمت کامودیتی‌ها منابع خود را به سمت صنایع ذینفع سوق داده و لذا این صنایع ازاین پس با خروج پول مواجه خواهند بود، ضمن اینکه محرک لازم برای رشد را ندارند اما برجامی‌ها در پنج سال اخیر، بدترین بازدهی را در میان صنایع داشتهاند؛ به شکلی که سهام جذاب میشود؟ سنگ‌آهنی‌ها با اهرم قیمت جهانی و دلار، ۱۰برابر لیزینگی‌ها بازده داده‌اند. ازاین زاویه اعتقاد دارند که گروه مالی به طور کلی و صنایعی از که تحریم آسیب دیده، با خبر گشایش‌های سیاسی محرک‌های لازم جهت ورود پول را خواهد داشت طبعا این افراد متمایل به خودرویی، بانک، لیزینگ، بیمه، خدمات کشتیرانی و بندری و نظایر آن هستند. البته میل به خودرویی‌ها نسبت به بانکی‌ها بیشتر است چون در زمان توافق برجام، گروه خودرویی بازده داده اما بانکی‌ها کم بازده بودند. این مساله به خبر تجدید ارزیابی در گروه خودرو و ذخیره‌گیری در بانک‌ها با حضور سیف مرتبط است و لزوما نمی‌توان گفت در صورت احیای برجام، باز هم خودرویی‌ها بازده بهتری از بانک‌ها می‌دهند.
افزایش درآمد با حذف ارز ترجیحی
گروه سوم، سرمایهگذاران با رویکرد حذف ارز ترجیحی هستند. آنها اعتقاد دارند که صنعت غذایی، دارویی، زراعی و دامپروری تحت تاثیر حذف دلار ۴۲۰۰تومانی با رشد درآمد همراه میشود و در سطح درآمد بالاتر، سود رشد خواهد کرد ضمن اینکه سطح p.e ttm این صنایع هم‌اکنون به زیر p.e نسبی رسیده و ازین حیث، افراد ریسک‌گریز هم حاضر به سرمایهگذاری شدهاند. نگرانی برخی فعالان بازار در این صنایع، عدم افزایش نرخ فروش به تناسب افزایش هزینه است. حذف ارز ترجیحی ابتدا در صنایع غذایی و دامپروری اجرا و پس ازآن در صنعت دارو و گندم لحاظ میشود. دولت برای سه ماه جهت جبران افزایش نرخ، یارانه نقدی می‌دهد و پس ازآن سیستم به روز شده و مدرن "کوپن" را اجرایی می‌کند. کالا برگ الکترونیک، ایده‌ای است که دولت در حال تهیه زیرساخت آن است، بنابراین پس از سه ماه و یا از اواسط سال ۱۴۰۱، پرداخت نقدی جای خود را به یارانه کالایی می‌دهد. این مساله باعث میشود تا بگوییم که شرکت‌هایی که محصول خود را مستقیما به مردم می‌فروشند با ریسک بیشتری نسبت به شرکت‌های بالادست صنعت مواجه خواهند بود. به عبارت دیگر اگر قرار باشد دولت پرداخت کننده بخشی از قیمت کالا به شرکت‌های پایین دست زنجیره شود ممکن است که در پرداخت بدهی خود مشکلاتی برای صنایع ایجاد کند و صنایع بالادست هم ممکن است با افزایش دوره وصول مطالبات ناشی از کمبود نقدینگی صنایع پایین دست مواجه شوند البته این مشکلات پس از یک سال نمایان میشود.
شرکت‌هایی بدون قیمت‌گذاری دولتی
گروه چهارم، سرمایه‌گذارانی هستند که اعتقاد دارند که اگر توافق صورت نگیرد و نرخ ارز رشد کند، شرکت‌هایی که محصول خود را بدون قیمت‌گذاری دولتی عرضه می‌کنند، با افزایش قیمت محصول همراه میشوند و به همان میزان نفع می‌برند و از طرف دیگر اگر توافق حاصل شده و نرخ ارز کاهش یابد، این صنایع کمتر دچار کاهش نرخ میشوند و قیمت محصولات آنها نیز با قیمت کامودیتی‌ها همبستگی بالایی ندارد همچنین ریزش سنگین قیمت‌ها در ماه‌های اخیر باعث شده که قیمت سهام به سال ۹۸ بازگردد ضمن اینکه P.e fw این نمادها کمتر از p.e نسبی آنها است، ازاین زاویه به جای درگیر شدن در خبرهای مثبت و منفی سیاسی و جهانی، یا دنبال کردن اخبار حذف ارز ترجیحی، به دنبال نمادهای P.e محوری هستند که ارتباط مستقیمی با برجام، ارز ترجیحی، قیمت جهانی و نرخ ارز بازار آزاد نداشته باشد ضمن اینکه DPS مطلوبی هم در فصل مجامع بدهد.
و اما پرتفوی پیشنهادی ما.
طبعا باید گفت گروه چهارم، منتظر هیچ خبری نیست! آنها کار خودشان را خواهند کرد. این مساله باعث میشود که نمادهای گروه چهارم درگیر خبرهای مثبت و منفی و طبعا نوسانات با اهمیت نشود. سه گروه دیگر باید خبرها را دنبال کرده و طبق آن واکنش نشان دهند. با این وجود ما گروه پنجمی هستیم که اعتقاد داریم باید با هر چهار گروه بالا همراه بود اما تخصیص منابع به واحدهای سرمایه گذاری را به شکل مطلوب انجام داد.
پرتفوی پیشنهادی ما شامل بهترین p.e از گروه دلاری، بهترین شرکت‌های p.e محور از میان برجامی‌ها، صنعت بالادست مشمول ارز ترجیحی و نهایتا سهامی که ریزش سنگینی کرده، بازده آن نسبت به سال ۹۸ نزدیک به صفر است اما p.e مطلوب دارد، خواهد بود.
برای خواندن مصاحبه با کارشناسان روی گفتگو و مصاحبه کلیلک کنید.
گزارشات روزانه‌ی بازار سرمایه در گزارش روز بخوانید.
بایدها و نبایدهای سرمایهگذاری چیست؟ آموزش بورس را در مقالات آموزشی بخوانید
دیدگاه شما