تاریخچه تشکیل بورس

تاریخچه تشکیل بورس

واژه «بورس» مثل هر کلمه ای که وجود دارد، .دارای یک عقبه‌ تاریخی است. جهت اطلاع شما کلمه بانک از آنجا به وجود آمد آمد که در اروپا افراد برای انجام تبادلات پولی و مالی خود روی نیمکت‌های میدان‌های قدیمی شهر می‌نشستند و پول‌های خود را با هم مبادله می‌کردند. لغت «بَنک» در زبان ایتالیایی به معنی نیمکت است، با گذشت زمان مراکزی که امور تبادل پولی را بر عهده گرفتند به بانک معروف شدند.

تاریخچه

کارشناسان بر این باور هستند که، تاریخچه به وجود آمدن کلمه بورس به قرن پانزدهم میلادی برمی‌گردد. در زمان یاد شده، بازرگانان و کاسبان کسب وکار شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک،. در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند .و به خریدوفروش کالاهای خود بر اساس انجام حراج اقدام می کردنند. از آن زمان به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا.،سهام یا ارز اقدام می‌کردند. و به‌مرور زمان شکل توسعه‌یافته‌تر و سازمانی تری توانستند. به خود بگیرند، واژه بورس اطلاق گردید.

بورس به چه معناست؟

کلمه «بورس» از نام خانوادگی فردی بنام «واندر بورس» ‌گرفته شده است رشد بورس سهام و جاافتادن آن در عملیات تجاری و اقتصادی،‌ با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن قاره از کشاورزی به صنعتی همراه بوده است.

نکته که شاید جالب باشه درست در هنگام افزایش چشمگیر معاملات بورس و قدرت گرفتن آن، دولت های اروپایی مثل انگلستان، آلمان و سوئیس ، قوانین و مقررات نظارت بر نحوه عملکرد این نهاد را وضع کردند. و پیش از اینکه امنیت سرمایه گذاری به خطر افتد. و اسبابی فراهم شود .که صاحبان پس اندازهای خرد وکوچک، صنایع تازه به وجود آمده .اروپایی را از پول ایجاد شده از مشارکت خود محروم نمایند. قوانین زیادی نوشته شد. تا از هر گونه تقلب و کلاهبرداری تاریخچه تشکیل بورس و از بین رفتن حقوق صاحبان سهام،. جلوگیری گردد.

بانک ها

• در قرن جدید امور بانکی با استفاده از تلفن همراه و یا مراجعه به دستگاه های خودپرداز(ATM) و استفاده کارت های مغناطیسی هوشمند..، می توانند به حساب های خود به صورت کامل دسترسی داشته باشند .و عملیات های انتقال وجه چه بین بانک ها چه بین افراد، برداشت وجه و مشاهده مانده.
• .و صورت حساب حساب های خویش را به صورت الکترونیکی انجام دهند. در این دوره مشتریان فقط عملیات های بانکداری خرد خویش را توسط سیستم های مکانیزه انجام می دادند. و کماکان برای دریافت خدمات بیمه ای.تسهیلات و غیره به بانکها مراجعه می نمودند. سیستم های ماشینی همچنان به صورت جزیره ایو سیستم های ارتباطی مشتریان با حساب های شان مثل خودپرداز، تلفن بانک توسعه یافت.
• در ادامه با ما همراه باشید. تا در مورد خیلی از مسایل تاریخی و پیشینه ای آشنا شوید.، فراموش نکنید که بازارهای مالی اعم از بازار های سرمایه و بازار پول در درون خود گذشته ای دارند تا به خدمات نوین امروزی تبدیل شده است و. به احتمال زیاد آیندگان هم امروز ما را برای تجربه آیندگان خود به رشته تحریر در خواهند آورد پس با ما همراه باشید.

هدف موسسه کارآفرین آوای مشاهیر:

پرسش هایی که سعی شده در این قسمت در موسسه کار آفرین آوای مشاهیر در راستای آموزش بورس در شیراز منتشر شده. به طور مختصر پاسخ داده شوند. پس تا پایان با ما همراه باشید.

رسالت ما

رسالت موسسه آوای مشاهیر توسعه دانش سرمایه گذاری و پیشرفت این دانش بین افراد جامعه می باشد و. ما به رسالت خود می بالیم که می توانیم در راستای آموزش بازارهای سرمایه پرچم دار این علم باشیم .و از شما به خاطر همراهی با موسسه آوای مشاهیر در راستای گسترش دانش های مالی سپاسگزاریم. در راستای حفظ حقوق قانونی و انسانی که برای تهیه این آموزش ساعت ها زمان که توسط کارشناسان موسسه آوای مشاهیر گذاشته شده است .خواهشمندیم در زمان به اشتراک گذاری منبع تهیه هم ذکر گردد

تاریخچه تشکیل بورس

کلمه بورس که امروزه در بازار معاملات جایگاه ویژه ای پیدا نموده است در لغت به معنی کیف یا کیسه پول، دانش آموزی به خرج دولت ، بورس ( معامله اوراق بهادار ) و محل و مدت آن به کاربرده شده است.

و در اصطلاح به معنی بازار معامله و مکانی گفته می شود که در آنجا بعضی از کالاها و اوراق بهادار را تحت شرایطی قیمت گذاری نموده و مورد معامله قرار می دهند و به آن بورس کالا می گوبند . مانند بورس نفت در کشورهای صادرکننده نفت ( اوپک ) . بورس چای در سیلان، بورس قهوه در برزیل، و بعضی از بورس های دنیا عبارتند از : بورس لندن ، بورس فرانسه ، بورس زوریخ ، بورس نیویورک ، بورس توکیو و …

تاریخچه بورس به سال 1049 میلادی برمی گردد. زیرا صرافان در شهر بروژ در شمال غربی بلژیک در اطراف خانه بازرگانی به نام ( وان در بورس ) برای گرفتن پول و معاملات برات اجتماع می کردند. و بنا به نظریه دیگری چون این معاملات در ابتدا به وسیله عده ای از بازرگانان در هتلی به نام هتل بورس در بلژیک انجام گرفت همین اسم برای این معاملات باقی ماند.

• سابقه بورس در تاریخچه تشکیل بورس ایران

در ایران از سال 1315 شمسی فکر ایجاد بورس به وسیله یک نفر بلژیکی به وجود آمد ولی به علت وقوع جنگ دوم، به نتیجه نرسید و بعدها در سال 1341 به دعوت وزارت بازرگانی وقت هیئتی از بلژیک وارد ایران گردید و در سال 1343 قانونی تصویب شد که یکی از اقدامات اطاق صنایع و معادن ایران کوشش برای ایجاد بورس سهام اوراق قرضه موسسات صنعتی بود و بالاخره در اردیبهشت ماه 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادار تصویب شد. و به وسیله وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ گردید تا نسبت به آغاز عملیات بورس اقدام کند.

معاملاتی که در بورس ها انجام می گیرد معمولاَ به قرار ذیل است :
1- بورس اوراق بهادار
اوراق بهادار اوراقی هستند که دارای قابلیت نقل و انتقال می باشند مانند سهام شرکت ها، تاریخچه تشکیل بورس کارخانه ها. و موسسات صنعتی که این اسناد وسیله شرکت های سهامی و یا دولت و موسسات وابسته به دولت منتشر می شوند و از ترقی یا تنزل آن استفاده می کنند و از لحاظ علمی ساختمانی که در آن خرید و فروش کالا انجام می شود بورس نامیده می شود.
2- بورس تجاری
که در آن کالاهای بازرگانی بدون عرضه مستقیم آن با قبض انبار که دلالت بر وجود کالا در بندر یا گمرک دارد مبادله می شود.
3- بورس کالا
بورسی که مصرف عمومی داشته و زود فاسد نمی شود مورد معامله واقع می شود مانند مواد اولیه و محصولات کشاورزی .
لازم به توضیح است که در این بازارها اشخاصی حق معامله دارند که صلاحیت آن ها مورد تایید قرار گرفته و هر گونه معامله ای در مورد خرید یا فروش بورس از طریق آن ها که کارگزاران بورس نامیده می شوند انجام می گیرد و چون عملیات بورس و معاملات مربوط به آن دارای اهمیت خاصی است لذا برای تنظیم و تصویب مقررات و آیین نامه ها و نظارت در عملیات بورس شورایی تشکیل می گردد که شورایعالی بورس نامیده می شود.

• معاملات بورس موسسات ایرانی

در بورس معاملات فقط اوراق بهاداری که از طرف موسسات ایرانی صادرگردیده و مورد تصویب هیئت پذیرش اوراق بهادار واقع شده باشد معامله می گردد. ضمناَ باید اوراق مزبور در تابلوی نمایش محل رسمی خرید و فروش اوراق بهادار نوشته شود.

• مجوز ثبت شرکت با موضوع فعالیت بورس

موضوع فعالیت نهادهای مالی از جمله کارگزاران، معامله گران ،بازارگردانان،مشاوران سرمایه گذاری موسسه رتبه بندی،صندوق سرمایه گذاری شرکت های سرمایه گذاری، شرکت پردازش اطلاعات مالی، شرکت های تاًمین سرمایه و صندوق بازنشستگی در قالب موضوع فعالیت هایی از قبیل سرمایه گذاری در سهام و سهم الشرکه،واحدهای سرمایه گذاری سایر اوراق بها دار،واسطه گری در خرید و فروش و مشاور و ارزشیابی و تصفیه و پایاپای معامله ی اوراق بهادار،تحلیل اطلاعات و دریافت دستور های خرید و فروش،فراهم آوردن تسهیلات لازم برای معاملات با تعهد پذیره نویسی و فروش سپرده گذاری و توفیق، تنظیم روابط بین اشخاصی که در بازار اوراق بهادار فعالیت دارند، صدور گواهینامه های حرفه ای مرتبط و خرید و فروش سهام و سهم الشرکه و اوراق بهادار،صندوق سرمایه گذاری با استفاده از طرح های پس انداز و سرمایه گذاری و مزایای تکمیلی برای بازنشستگان سرمایه گذاری در اوراق بهادار واسطه در معاملات بورسی و اوراق بهادار ،فعالیت های کارگزاری،مشاوره،سبد گردانی،پذیره نویسی،تعهد پذیره نویسی امور مربوط به تاریخچه تشکیل بورس ثبت نگهداری انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویه ی وجوه ارائه ی خدمات الکترونیکی معاملات اوراق بهادار، تعاونی سهام ،عام نیاز به اخذ مجوز " از سازمان بورس و اوراق بهادار" (حسب مورد معاونت نظارت بر بورس و ناشران و معاونت و نهادهای مالی) دارد.

• قالب های ثبتی شرکت با موضوع فعالیت بورس

این شرکت را می توان در قالب شرکت سهامی خاص و یا با مسئولیت محدود به ثبت رساند. در ذیل، جهت آشنایی شما عزیزان با این شرکت ها به توضیح راجع به آن ها می پردازیم.
تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص:
شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن منحصراَ به وسیله موسسین تامین می شود.(برخلاف شرکت سهامی عام که قسمتی از سرمایه آن به وسیله موسسین و قسمتی دیگر از طریق فروش سهام به مردم تامین می گرددد).تعداد سهامداران شرکت سهامی خاص نباید کمتر از سه نفر باشد.سرمایه شرکت سهامی خاص،در موقع تاسیس یا بعداَ هیچ وقت نباید از یک میلیون ریال کمتر باشد.در موقع تاسیس،موسسین باید لااقل سی و پنج درصد آن را نقداَ در حسابی یکه به نام شرکت در شرف تاسیس و در نزد بانک،افتتاح می کنند واریز نمایند و پرداخت بقیه را تعهد کنند.تمام یا قسمتی از سرمایه می تواند غیر نقد باشد که در این صورت باید کلیه سرمایه غیرنقدی تادیه گردد.از بند دو ماده 20 لایحه اصلاح قانون تجارت چنین مستفاد می شود که هر گاه سرمایه گذاری یکی از موسسین،تماماَ غیرنقد نباشد،قسمت نقدی آن باید حداقل بالغ بر سی و پنج درصد از سرمایه وی باشد.
در شرکت سهامی خاص،تشکیل مجمع موسس،برخلاف شرکت سهامی عام الزامی نیست.ولی مانند شرکت مزبور،آورده های غیر نقد باید طبق نظر کارشناس رسمی وزارت دادگستری ارزیابی شود و نمی توان آن ها را به مبلغی بیش از ارزیابی کارشناس مذکور قبول کرد.
برای تشکیل شرکت سهامی خاص؛موسسین باید امور ذیل را انجام دهند.
_تامین سرمایه شرکت به ترتیبی که فوقاَ بیان شد.
_تهیه اساسنامه که باید به امضای کلیه سهامداران برسد.
_تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه آگهی و اطلاعیه راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی،در آن منتشر خواهد شد.
_انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت(اصلی و علی البدل)،که باید در صورتجلسه ای قید و به امضای کلیه سهامداران برسد.توضیح این که مدیران و بازرس یا بازرسان بعدی به وسیله مجمع عمومی عادی شرکت انتخاب خواهند شد.مدیران بازرس یا بازرسان انتخاب شده،باید کتباَ قبول سمت نمایند.قبول سمت به خودی خود،دلیل بر این است که اشخاص مزبور با علم به تکالیف و مسوولیت های سمت خود،عهده دار آن گردیده اند.از این تاریخ شرکت سهامی خاص تشکیل شده محسوب می شود.
مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی خاص :
مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی خاص که باید به مرجع ثبت شرکت تسلیم شود،عبارتند از:
_گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قسمت نقدی سهام،که نباید کمتر از سی و پنج درصد کل قسمت نقدی آن باشد.
_اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام،که باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
_هر گاه تمام یا قسمتی از سرمایه به صورت غیرنقد باشد،باید تمام آن تادیه گردیده و صورت قیمت گذاری آن به تفکیک در اظهارنامه منعکس شود و در صورتی که سهام ممتاز وجود داشته باشد باید شرح امتیازات و موجبات آن،در اظهارنامه نوشته شود.
_صورتجلسه حاکی از انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت اعم از اصلی و علی البدل و نام روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی ها و اطلاعیه های شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی سالانه،در آن منتشر خواهد تاریخچه تشکیل بورس شد.این صورتجلسه باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
_نام و مشخصات مدیران و بازرس یا بازرسان منتخب اعم از اصلی و علی البدل،و دارندگان حق امضاء و نیز نام و مشخصات مدیر عامل که به وسیله مدیران شرکت انتخاب شده است و حدود اختیارات وی
اعلامات کتبی قبول سمت از طرف مدیران و بازرس یا بازرسان منتخب.قانون متذکر می گردد که سایر قیود و شرایطی که برای تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص مقرر است،در مورد شرکت سهامی خاص لازم الرعایه نخواهد بود.این قیود و شرایط عمدتاَ راجع است به تامین قسمتی از سرمایه شرکت سهامی عام به وسیله مردم که مستلزم انتشار اعلامیه پذیره نویسی و اقدامات دیگر مربوط به آن می باشد،ولی در شرکت سهامی خاص چون همه سرمایه توسط موسسین تامین می شود،در واقع نیازی به انجام امور مزبور نیست.
تشکیل و ثبت شرکت با مسئولیت محدود:
طبق ماده 96 قانون تجارت،شرکت با مسئولیت محدود،وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.همان طور که معلوم است،از این ماده مستفاد می شود که آورده های شرکاء به شرکت با مسئولیت محدود می تواند نقد یا غیرنقد باشد.
در شرکت نامه باید صراحتاَ قید شده باشد که سهم الشرکه های غیرنقدی هر کدام به چه میزان تقویم شده است.شرکاء نسبت به قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم الشرکه های غیرنقدی معین شده،در مقابل اشخاص ثالث مسوولیت تضامنی دارند.مرور زمان دعاوی ناشی از مقررات فوق،ده سال از تاریخ تشکیل شرکت است.
مسوولیت تضامنی داشتن شرکاء دارای این اثر است که هر گاه شرکت منحل شود و دارایی آن کافی برای پرداخت بدهی های خود نباشد،هر کدام از شرکاء به تنهایی به نسبت قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم الشرکه های نقدی معین گردیده،مسوول پرداخت بدهی های پرداخت نشده شرکت،خواهد بود.بنابراین اگر،مثلاَ قیمتی که برای سهم الشرکه های غیرنقدی تعیین شده،معادل ثلث کل سرمایه شرکت باشد،مسوولیت تضامنی شرکاء،نسبت به یک سوم بدهی های باقی مانده شرکت خواهد بود.در این حالت طلبکاران شرکت می توانند فقط برای وصول یک سوم طلب باقی مانده،به شرکاء مراجعه و آن را از دارایی شخصی آن ها وصول کنند.
از آن جا که در شرکت با مسوولیت محدود،شرکاء هیچگونه مسوولیتی در برابر بدهی های شرکت ندارند،باید گفت که قانون برای حفظ اشخاص ثالث،در مورد سهم الشرکه های غیرنقدی،از قاعده کلی عدم میوولیت شرکاء عدول کرده و به شرح فوق برای آن ها مسئولیت؛نه مسوولیت عادی بلکه مسوولیت تضامنی مقرر داشته است.
مدارک ثبت شرکت بامسئولیت محدود :
1- دو برگ شرکت نامه و تکمیل آن و امضا ذیل شرکت نامه توسط کلیه سهامداران
2- دو برگ تقاضانامه ثبت شرکت با مسئولیت محدود و تکمیل آن و امضا ذیل تقاضانامه توسط کلیه سهامداران
3- دو جلد اساسنامه ی تکمیل شده و امضا ذیل تمام صفحات آن توسط کلیه سهامداران
4- دو نسخه صورتجلسه ی مجمع عمومی موسس که به امضا سهامداران و بازرسین رسیده باشد.
5- دو نسخه صورتجلسه ی هیات مدیره که به امضا سهامداران و بازرسین رسیده باشد.
6- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه ی شرکا،مدیران و هیات نظار(در مواردی که تعداد شرکا بیش از دوازده نفر باشد)
7- اصل گواهی عدم سوپیشینه جهت اعضا ی هیات مدیره،مدیر عامل
8- تاییدیه هیئت مدیره اشخاص حقوقی سهامدار،مبنی بر غیر دولتی بودن آن
9- معرفی نامه نمایندگان، در صورتیکه سهامداران و اعضا هیئت مدیره از بین اشخاص حقوقی باشند و ارائه تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس یا آخرین تغییرات آن
10- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
11- اصل وکالتنامه ی وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
سوالات خود را از ما بپرسید.
مشاورین ثبت نیک ، پاسخگوی شما خواهند بود.

سایت حقوقی هادی کاویان مهر

به روز بودن دانشجویان حقوق و پاسخگویی به سوالات هموطنانم.

با تاریخچه بورس آشنا شوید

طبق تحقیقات کارشناسان اقتصادی تاریخچه بورس در کل جهان به قرن سیزدهم میلادی بر می‌گردد.‌ در آن سال‌ها بازرگان‌ها و تاجران بلژیکی در میدان تربورس terberuze جلوی منزل واندر بورس یکی از اشراف زادگان آن دوران جمع می‌شدند و دارایی‌های خود را خرید و فروش می‌کردند.

البته در آن سال‌ها نظم و قاعده خاصی برای این کار وجود نداشت و هر فردی کالاهای مختلف را معامله می‌کرد. به مرور زمان تجمعات مردم در این میدان سامان گرفت و فقط دلال‌ها، صراف‌ها تجار اجازه معامله داشتند. سپس بورس‌ها قانونمند شدند و شرکت‌های سهامی به وجود آمد.

با پیدایش این شرکت‌ها میزان ضررهای مالی احتمالی تجار تا حدود زیادی کاهش می‌یافت. کشور‌های روسیه و هلند جزء اولین کشورهای موفق در تشکیل بازار بورس بودند. ایران نیز در سال 1315 کارشناسان بلژیکی و هلندی را برای فراهم آوردن مقدمات اولیه بورس به کشور دعوت کرد.

پس از چند سال وقفه بالاخره در سال 1345 قانون تشکیل بازار بورس ایران تصویب شد شد و بورس اوراق بهادار تهران به صورت قانونی تشکیل گردید. سرانجام در 15 بهمن سال 1346 بورس اوراق بهادار فعالیت خود را به طور رسمی آغاز نمود‌.

مناقصه

روزنامه آسیا - تهیه و تنظیم، شرکت نواندیشان بازار سرمایه: کلمه بورس هم مثل هر کلمه ای دارای یک پیشینه تاریخی است. برای مثال واژه بانک از آنجا پدید آمد که در اروپا افراد برای انجام مبادلات پولی خود روی نیمت های میدان های قدیمی می نشستند و پول های خود را مبادله می کردند. از آنجا که لغت «بنک» در زبان ایتالیایی به معنی نیمکت است، بعدها مراکزی که وظیفه انجام مبادلات پولی را برعهده گرفتند به «بانک» معروف شدند.

به گفته اغلب کارشناسان، تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری به نام «بورُوز» (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام «تِربورس» (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگ زاده ای به نام «واندِر بورس» جمع می شدند و خرید و فروش می کردند. از آن تاریخ به بعد مکان هایی که مردم در تاریخچه تشکیل بورس آنجا خرید و فروش می کردند، به بورس معروف شدند.

در آن زمان، این مکان ها از نظم و انضباط خاصی برخوردار نبود و هر کس می توانست در آنجا به فعالیت بپردازد اما به مرور زمان و رفته رفته، نظم و انضباط خاصی در این مکان ها حاکم شد؛ به نحوی که پس از مدتی، فقط بازرگانان، صرافان و دلالان بودند که اجازه داشتند در این مکان ها خرید و فروش کنند.

در گذر زمان، تالارهای مسقف بورس شکل گرفت و بازرگانان که تا پیش از آن، تاریخچه تشکیل بورس تاریخچه تشکیل بورس در هوای آزاد خرید و فروش می کردند، برای این امر به این تالارها می رفتند. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند، اگرچه همانطور که گفتیم، پیشینه آن به پیش از آن تاریخ و به قرن پانزدهم میلادی برمی گردد.

اما بازرگانان در این تالارهای مسقف (که به بورس معروف شدند) چه چیزی داد و ستد می کردند؟ برای توضیح در این باره ابتدا باید مفهوم دیگری را تاریخچه تشکیل بورس توضیح دهیم؛ مفهومی به نام «شرکت سهامی».

در زمان های گذشته، بازرگانان همواره به دنبال آن بودند تا ضرر و زیان های احتمالی ناشی از تجارت خود را کاهش دهند. شراکت راهی بود که می توانست ریسک کسب و کار آنها را کاهش دهد؛ چون با شریک شدن چندین فرد در یک کسب و کار، سود و زیان های احتمالی آن کسب و کار میان شرکا تقسیم می شد.

این تجربه به تدریج به تشکیل شرکت های سهامی منجر شد. در این شرکت ها، هر یک از شرکا به نسبت سهمی که در شرکت داشت، در منافع یا ضررهای احتمالی شرکت سهیم می شد.

اولین شرت سهامی با نام «ماسکُوِی» (Muscovy) در سال 1553 میلادی با مشارکت عده ای از تجار در روسیه ایجاد شد. گسترش مبادلات تجاری در جهان، نیاز به سرمایه های بیشتر و شرکای بیشتری را آشکار کرد. پیدا کردن شرکای بسیار برای سرمایه گذاری در یک کسب و کار، به مراکزی نیاز داشت که بتواند در واقع بین دارندگان سرمایه و متقاضیان سرمایه، ارتباط برقرار کند. این مراکز، به نام «بورس» معروف تاریخچه تشکیل بورس شدند.

شرکت ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمایه گذاران و شرکای بیشتری برای مشارکت در کسب و کار خود پیدا می کردند. اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر «آمستردام» هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد.

فعالیت های مرتبط با بورس در شهر لندن از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه خانه ها شروع شد. این فعالیت ها در سال 1773 میلادی و با خرید تاریخچه تشکیل بورس ساختمان مستقل توسط معامله گرنه وارد فصل جدیدی شد. در نهایت در سوم مارس سال 1801 میلادی، بورس لندن فعالیت رسمی خود را آغاز کرد اما بورس نیویورک به عنوان سومین بورس بزرگ در گستره تاریخ، فعالیت خود را چگونه آغاز کرد؟

در 17 می 1792، 24 کارگزار بازار سهام در خیابان وال استریت نیویورک و زیر درخت چناری دور هم جمع شدند و توافقنامه ای را امضا کردند که به توافقنامه «درخت چنار» مشهور شد. آنها در 8 مارس 1817 با تنظیم اساسنامه شروع به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشیدند. با شروع فعالیت بورس های بزرگ جهان، به تدریج سایر کشورها نیز دارای بورس شدند تا آنجا که امروز کمتر کشوری را می توان یافت که بورس نداشته باشد.

تاریخچه پیدایش بورس در ایران

معاملات اولیه درباره تاسیس بورس در ایران، به سال 1315هجری شمسی برمی گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره تاسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملا موضوع بررسی و تاسیس بورس در ایران بیش از 25 سال به تاخیر افتاد.

بالاخره در سال 1341، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی تاریخچه تشکیل بورس ایران تشکیل و موافقتنامه اولیه تاسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.

در اواخر همان سال یعنی سال 41، هیأتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد. حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن ماه سال 1346، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.

بورس ایران در تاریخ 45 ساله فعالیت خود، همواره فراز و فرودهای بسیار زیادی را تجربه کرده است اما شاید بتوان گفت یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس ایران، تاسیس قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال 1384 بوده است که ضمن رفع برخی نارسایی ها و نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در ایران را فراهم کرد.

بر اساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بورس تشکیل شد. سازمان بورس که خود تحت نظارت شورایی به اسم شورای عالی بورس فعالیت می کند، وظایف بسیاری دارد که یکی از مهمترین وظایف آن، تاسیس و نظارت بر عملکرد بورس های مختلف است.
امروز چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند:

1- بورس اوراق بهادار تهران که در آن، سهام شرکت ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خرید و فروش می شود.

2- فرابورس ایران که در آنجا هم سهام شرکت هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی شوند، مورد داد و ستد قرار می گیرد.

3- بورس کالای ایران که در آن، انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و . خرید و فروش می شود.

4- بورس انرژی که به تازگی تاسیس شده و قرار است در آن، حامل های انرژی با محوریت برق، به عنوان یکی از مهمترین حامل های انرژی، خرید و فروش شود.

گسترش ابزارهای متنوع مالی و فعالیت های اطلاع رسانی موجب شده تعداد سهامداران در طی سال های اخیر رشد کند. در این مجموعه برنامه ها، ما بیشتر به معرفی بورس اوراق بهادار و نحوه سرمایه گذاری در این بازار، از طریق خرید و فروش سهام شرکت ها و سایر انواع اوراق بهادار می پردازیم تا از این رهگذر علاقمندان به فعالیت در این عرصه بتوانند به اطلاعات مفید و لازم دست پیدا کنند. در مقالات بعدی این بحث را پیگیری خواهیم کرد.

تاريخچه سازمان خصوصی سازی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و شروع جنگ تحمیلی در سال 1359 لزوم تمركز دولت بر مالكیت و مدیریت بخش عمده‌ای از صنایع و فعالیت‌های اقتصادی كشور در شرایط حساس دوران جنگ تحمیلی اجتناب‌ناپذیر شد. ضمناً به‌موجب اصل (44) قانون اساسی نیز مالكیت بسیاری از فعالیت‌ها ازجمله بانكداری، بیمه، تأمین نیرو ، صنایع مادر و بزرگ، هواپیمایی، كشتیرانی و . ، عمومی اعلام شد. با توجه به این امر، مالكیت بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی در اختیار كامل دولت قرار گرفت. این روند تا اواخر دهه 60 كماكان ادامه یافت تا اینكه پس از خاتمه جنگ، دولت اقدام به تدوین و تصویب برنامه‌های بازسازی اقتصادی، اجتماعی در قالب برنامه‌های اول و دوم توسعه جهت بهبود عملكرد شرکت‌های دولتی و حضور فعال‌تر بخش خصوصی در اقتصاد ملی نمود و بستر لازم جهت خصوصی‌سازی را فراهم كرد. در ادامه این مسیر طی قانون برنامه سوم توسعه نیز برنامه خصوصی‌سازی شركت‌های دولتی را تحت عنوان ساماندهی شرکت‌های دولتی و واگذاری سهام آن‌ها دنبال نمود. در طول اجرای برنامه سوم توسعه، سازمان خصوصی‌سازی به‌موجب ماده (15) این برنامه و با تغییر اساسنامه سازمان مالی گسترش مالکیت واحدهای تولیدی تشکیل گردید. سازمان خصوصی‌سازی یک شرکت سهامی دولتی وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است و رئیس‌کل آن معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌باشد. در حال حاضر مرکز این سازمان در تهران است و در سایر استان‌های کشور دفتر و یا نمایندگی ندارد.
اساسنامه اولیه سازمان خصوصی‌سازی در تاریخ 29/01/1380 توسط هیئت محترم وزیران تصویب و پس از تأیید شورای محترم نگهبان، در تاریخ 16/02/1380 ابلاغ گردید.
با ابلاغ بند «ج» سیاست‌های كلی اصل (44) قانون اساسی ابلاغی توسط مقام معظم رهبری در سال 1385، مبنی بر فراهم شدن بستر حضور بخش غیردولتی در فعالیت‌هایی كه به‌موجب اصل مذكور صرفاً در اختیار دولت بوده است؛ و با تصویب «قانون اجرای سیاست‌های كلی اصل (44) قانون اساسی» در تیرماه سال 1387، سازمان خصوصی‌سازی موظف گردید تا در چارچوب اساسنامه جدید (مصوب مورخ 26/12/1388) و با اهدافی ازجمله «گسترش مالکیت در سطح عموم مردم»، «ارتقای کارایی بنگاه‌های اقتصادی»، «افزایش سهم بخش‌های خصوصی و تعاونی در اقتصاد ملی» و «کاستن از بار مالی و مدیریتی دولت در تصدی فعالیت‌های اقتصادی»، نسبت به انجام وظایف قانونی خود به شرح زیر اقدام نماید: