بخشی از سهم نفت ما را در اوپک، دیگر کشورها صادرات می کنند و باید این مسئله حل شود. شعار دادن این که ما بدون نفت می توانیم اقتصاد را اداره کنیم به نظر من در شرایط فعلی غیرواقعی است و این درآمد باید حتما حاصل شود
تاریخچه کامل پیدایش بورس در ایران و جهان
اولین مکان بورس در جهان کجاست؟ سیر تکاملی بورس در ایران و جهان ؟ معتبرترین بورس‌های حال حاضر ایران و جهان کدامند؟ ما در این مطلب به توضیح کامل تاریخچه بورس پرداخته‌ایم.
بازار سهام را می‌توان یکی از مهم‌ترین اهرم‌های اقتصادی هر کشور دانست که نقش مهمی در رونق چرخه اقتصادی ایفا می‌کند. اما پیدایش این نیروی عظیم به چه شکلی انجام گرفت؟ مطالعه تاریخچه پیدایش بورس در ایران و جهان جنبه‌های جالبی از آن را برای شما روشن خواهد کرد. در ادامه به بررسی این امر خواهیم پرداخت.
تاریخچه بورس در جهان
اگر بخواهیم خیلی عمیق به گذشته تبادلاتی که درنهایت به بورس تبدیل شدند نگاه کنیم به شهر آنتورپ بلژیک می‌رسیم. در اواخر سال‌های 1400 میلادی، آنتورپ به مرکز تجارت بین‌المللی تبدیل شد. در این دوره، بازرگانان با پیش‌بینی افزایش قیمت برخی از کالاها، آنها را خریداری می‌کردند و طی مدت‌زمانی خاص به فروش می‌رساندند و با این کار سود می‌کردند.
همچنین بازرگانان ثروتمند نیز به کسانی که نیاز به سرمایه داشتند مبالغی را با درصد بالاتر قرض می‌دادند. این تجار سپس اوراق قرضه‌ی این وام‌ها را می‌فروختند و از این طریق به افرادی که آنها را خریداری کرده بودند سود می‌دادند. این نوع تبادل کالا و سرمایه در آن زمان هنوز شکل مدرن و امروزی بورس را به خود نگرفته بود اما ایده‌ی اولیه این کار را می‌توان در این دوره یافت.
بااین‌حال، در تاریخچه بورس در جهان به این شهر و دوره نمی‌رسیم بلکه اولین مکانی که در آن بورس به‌طور رسمی و مدرن شکل گرفت را آمستردام می‌دانند.
آمستردام اولین مکان بورس در جهان
اولین معاملات سهام به شکل مدرن در آمستردام انجام گرفت. شرکت هند شرقی هلند (Dutch East India) اولین شرکت سهامی عام در جهان به شمار می‌آید. این شرکت، برای افزایش سرمایه اولیه خود تصمیم گرفت بخشی از سهام خود را فروخته و سود سهام را به سرمایه‌گذاران پرداخت کند. همین موجب شد در سال 1611، بورس اوراق بهادار آمستردام شکل بگیرد. تا سالیان سال، تنها فعالیت‌های دنیای بورس با معاملات سهام این شرکت انجام می‌گرفت.
به‌مرورزمان و با سودی که بسیاری از افراد از این طریق کسب می‌کردند، کشورهای دیگر نیز شروع به کار کردند و شرکت‌هایی مشابه با این شرکت هلندی را راه‌اندازی کرده و سرمایه‌گذارانی را به سمت خود کشاندند. هیجان این کار بسیاری از سرمایه‌گذاران را که کورکورانه و بدون تحقیق درباره این شرکت‌ها به خرید سهام آنها می‌پرداختند زمین زد و موجب شد در سال 1720 اغلب آنها با ترس از دست دادن سرمایه خود باعجله تمامی سهامی که در دست داشتند را بفروشند. هرچند در این برهه زمانی کسی نیز این سهام را خریداری نمی‌کرد و همین موجب شکست بازار شد.
اما این پایان بورس نبود بلکه موجب شد این دنیای پرحاشیه بزرگ‌تر شود.
آشنایی با بورس‌های معتبر جهان
بازار بورس نیویورک (NSYE)
اگرچه بازار بورس از آمستردام آغاز به کار کرد اما تا اواخر سال‌های 1700 خبری از بورس در آمریکا نبود. در سال 1792 بود که یک گروه کوچک از تجار و بازرگانان آمریکایی در خیابان وال استریت شهر نیویورک دور هم جمع شدند و توافقنامه‌ای را تحت عنوان توافق‌نامه باتن وود (Buttonwood Tree Agreement) یا قرارداد درخت نارون امضا کردند.
این گروه از بازرگانان روزانه سهام و اوراقی را خریداری کرده و به فروش می‌رساندند. همین شروعی بود برای آنچه امروزه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین بازارهای بورس جهان شناخته شده است ، بازار بورس نیویورک، که آن را اختصاراً NYSE می‌خوانند.
هرچند از زمان امضای قرارداد درخت نارون تا راه‌اندازی بازار بزرگ بورس نیویورک تقریباً یک قرن گذشت بااین‌حال همچنان این توافق‌نامه و این افراد را به‌عنوان پایه‌گذار بورس آمریکا می‌شناسند. اما در اصل، بورس نیویورک در سال 1817 به شکل آنچه امروز شناخته شده است در آمد. در این سال با تهیه یک پیش‌نویس، مراحل انجام معاملات بورس به شکلی شفاف و واضح برای سایرین تعریف شد و بورس نیویورک به شکل رسمی شروع به کار کرد.
از رونق اوراق و رکود سهام رونق اوراق و رکود سهام آن زمان تا به امروز ساختمان بورس در خیابان وال‌استریت نیویورک قرار دارد و به‌نوعی می‌توان گفت شخصیتی جدی و تجاری به این خیابان بخشیده است. به‌طوری‌که وقتی نام این خیابان بر زبان می‌آید بعید است چیزی به‌جز بازار بورس نیویورک به ذهن کسی برسد.
بازار بورس سهام نزدک (NASDAQ)
ازنظر اعتبار، بورس نزدک دومین بورس بزرگ جهان پس از بازار بورس نیویورک محسوب می‌شود که محل استقرار آن در میدان تایمز نیویورک است. این بازار بورس نیز در سال 1971 پایه‌گذاری شد. تا پیش از سال 1987 تقریباً تمامی معاملات این بورس از طریق تلفن انجام می‌شد اما طی اتفاقاتی که در این دوره رخ داد و موجب آسیب به بازار بورس شد، تا به امروز تمامی معاملات در این شرکت از طریق شبکه‌های کامپیوتری صورت می‌گیرد و هیچ‌گونه معاملات فیزیکی بین خریداران و فروشندگان انجام نمی‌گیرد.
همین مسئله نیز موجب شده تا بازار سهام نزدک به بازار بزرگی در دنیای بورس تبدیل شود که بسیاری از شرکت‌های فناوری اطلاعات در آن لیست شده‌اند.
بورس توکیو (Tokyo Stock Exchange)
محال است در لیستی از برترین‌ها به کشور ژاپن نرسیم. بورس توکیو که آن را اختصاراً TSE می‌نامند یکی از غول‌های بازار بورس جهان محسوب می‌شود که آغاز آن به سال 1878 بازمی‌گردد. همانند سایر بازارهای بورس، بورس توکیو نیز با چالش‌هایی مواجه بود به‌طوری‌که در دوران جنگ جهانی دوم، با توجه به مشارکت ژاپن در جنگ، این بورس تعطیل شد و با پایان جنگ، یعنی در سال 1949 مجدد کار خود را شروع کرد. با این تفاوت که این بار این بورس با نام گروه بورس ژاپن معرفی شد ولی با توجه به اینکه این بورس بزرگ در توکیو قرار دارد هنوز نام بورس توکیو برای آن شناخته شده است.
بورس شانگهای (Shanghai Stock Exchange)
بااینکه بورس شانگهای به نسبت سه بورس معرفی شده نسبتاً جدید محسوب می‌شود و در سال 1990 تأسیس شده است همچنان با عملکرد خود و قدرت خود توانسته در میان سایر بورس‌های معتبر جهان خودی نشان دهد و در لیست معتبرترین بورس‌های جهان قرار بگیرد. هرچند قدمت دنیای بورس در چین به سال 1842 بازمی‌گردد اما آنچه امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار بورس آسیا شناخته شده است از سال 1990 شروع به کار کرده است.
پیدایش بورس در ایران
زمزمه‌های ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران از سال 1315 به گوش می‌رسید. در آن زمان تحقیقات درباره تشکیل بورس و ایجاد طرح قانونی تاسیس آن توسط یک شخص بلژیکی به نام «وان لوترفلد» انجام گرفته بود. همه‌چیز برای آغاز این کار آماده بود اما با شروع جنگ جهانی دوم، راه‌اندازی بورس با مشکلات روبرو شده و متوقف شد. تا سال 1345 هنوز هیچ‌چیز در این زمینه رسمیت نگرفته بود اما تا اردیبهشت 1345 تقریباً تمامی کارهای اولیه و بررسی‌های لازم صورت گرفت و درنهایت در بهمن 1346 بورس اوراق بهادار تهران تأسیس شد.
هرچند با تغییرات سیاسی و اقتصادی در ایران، این بورس نیز با نوساناتی همراه بود و دوره‌های مختلفی را تجربه کرد. انقلاب اسلامی ایران و همچنین جنگ ایران و عراق ازجمله رویدادهایی بودند که به روی بازار بورس ایران تأثیر گذاشتند.
بورس اوراق بهادار ایران بعد از انقلاب
بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1358 تا 1367 که دوره پرطنش و پرحادثه انقلاب اسلامی بود با چالش‌های بسیاری مواجه شد و حتی تا مرز تعطیلی رسید. در این دوره بی اعتمادی به دولت و وضعیت نابسامان مالی شرکت‌ها موجب شد اعتماد به بورس بین سرمایه گذاران از بین رفته و بورس با کاهش معاملات مواجه شود.
چالش‌های مربوط به ملی شدن صنایع کشور، بانک‌ها و بیمه‌ها، جنگ ایران و عراق، خروج برخی از بنگاه‌های اقتصادی از بورس و ریوی شاخته شدن این نوع دادوستد، موجب شد تا در سال 1361 بازار بورس در ایران تقریباً متوقف شود. اگرچه بورس همچنان پابرجا بود اما عدم وجود عرضه‌کنندگان و پایین بودن قیمت پیشنهادی خریداران موجب شده بود تا این بورس با رکود بسیاری مواجه شود.
بااین‌وجود بازار بورس از سال 1367 رنگ جدیدی به خود گرفت و شاهد رشد حجم معاملات شد که این را مدیون قانونی که در این سال با عنوان «قانون برنامه پنج ساله اول» تصویب شد است. هرچند سیر فعالیت بورس تا سال 1375 تقریباً ثابت بود و هیچ تحول خاصی در این دوره مشاهده نشد.
بازار بورس در تمام دوران، نوسانات خاصی را مشاهده کرده است و تا به امروز تغییرات و قوانین مختلفی در آن ثبت شده است. بااین‌حال چیزی که ثابت است این است که این بازار هیچ‌وقت خاموش نشده و با رکود و رونق خود همچنان یک بازار پرطرفدار در بین افراد مختلف کشور محسوب شده است.
بازار بورس اوراق بهادار تهران در چند سال اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده و افراد مختلف با دانش نسبی که درباره بورس دارند وارد آن می‌شوند و در تلاش‌اند تا از این راه سودی کسب کنند. اما در دنیای پرهیاهوی بورس امروزه نیاز به راهنما و متخصص احساس می‌شود. با چشم‌بسته سودی کسب نمی‌شود بلکه داشتن اطلاعات کافی درباره اصطلاحات بورس نظیر شاخص بورس و زمان مناسب خریدوفروش سهام مختلف در آن به شما کمک خواهد کرد بتوانید با چشمی بازتر و آگاهی بیشتر وارد این دنیای پرسود شوید. همین موجب شده تا نیاز به وجود کارگزار بورس احساس شود تا در بسیاری از مواقع با علم و آگاهی کافی که دارد بتواند شما را به سوددهی برساند.
تاریخچه کامل پیدایش بورس در ایران و جهان
اولین مکان بورس در جهان کجاست؟ سیر تکاملی بورس در ایران و جهان ؟ معتبرترین بورس‌های حال حاضر ایران و جهان کدامند؟ ما در این مطلب به توضیح کامل تاریخچه بورس پرداخته‌ایم.
بازار سهام را می‌توان یکی از مهم‌ترین اهرم‌های اقتصادی هر کشور دانست که نقش مهمی در رونق چرخه اقتصادی ایفا می‌کند. اما پیدایش این نیروی عظیم به چه شکلی انجام گرفت؟ مطالعه تاریخچه پیدایش بورس در ایران و جهان جنبه‌های جالبی از آن را برای شما روشن خواهد کرد. در ادامه به بررسی این امر خواهیم پرداخت.
تاریخچه بورس در جهان
اگر بخواهیم خیلی عمیق به گذشته تبادلاتی که درنهایت به بورس تبدیل شدند نگاه کنیم به شهر آنتورپ بلژیک می‌رسیم. در اواخر سال‌های 1400 میلادی، آنتورپ به مرکز تجارت بین‌المللی تبدیل شد. در این دوره، بازرگانان با پیش‌بینی افزایش قیمت برخی از کالاها، آنها را خریداری می‌کردند و طی مدت‌زمانی خاص به فروش می‌رساندند و با این کار سود می‌کردند.
همچنین بازرگانان ثروتمند نیز به کسانی که نیاز به سرمایه داشتند مبالغی را با درصد بالاتر قرض می‌دادند. این تجار سپس اوراق قرضه‌ی این وام‌ها را می‌فروختند و از این طریق به افرادی که آنها را خریداری کرده بودند سود می‌دادند. این نوع تبادل کالا و سرمایه در آن زمان هنوز شکل مدرن و امروزی بورس را به خود نگرفته بود اما ایده‌ی اولیه این کار را می‌توان در این دوره یافت.
بااین‌حال، در تاریخچه بورس در جهان به این شهر و دوره نمی‌رسیم بلکه اولین مکانی که در آن بورس به‌طور رسمی و مدرن شکل گرفت را آمستردام می‌دانند.
آمستردام اولین مکان بورس در جهان
اولین معاملات سهام به شکل مدرن در آمستردام انجام گرفت. شرکت هند شرقی هلند (Dutch East India) اولین شرکت سهامی عام در جهان به شمار می‌آید. این شرکت، برای افزایش سرمایه اولیه خود تصمیم گرفت بخشی از سهام خود را فروخته و سود سهام را به سرمایه‌گذاران پرداخت کند. همین رونق اوراق و رکود سهام موجب شد در سال 1611، بورس اوراق بهادار آمستردام شکل بگیرد. تا سالیان سال، تنها فعالیت‌های دنیای بورس با معاملات سهام این شرکت انجام می‌گرفت.
به‌مرورزمان و با سودی که بسیاری از افراد از این طریق کسب می‌کردند، کشورهای دیگر نیز شروع به کار کردند و شرکت‌هایی مشابه با این شرکت هلندی را راه‌اندازی کرده و سرمایه‌گذارانی را به سمت خود کشاندند. هیجان این کار بسیاری از سرمایه‌گذاران را که کورکورانه و بدون تحقیق درباره این شرکت‌ها به خرید سهام آنها می‌پرداختند زمین زد و موجب شد در سال 1720 اغلب آنها با ترس از دست دادن سرمایه خود باعجله تمامی سهامی که در دست داشتند را بفروشند. هرچند در این برهه زمانی کسی نیز این سهام را خریداری نمی‌کرد و همین موجب شکست بازار شد.
اما این پایان بورس نبود بلکه موجب شد این دنیای پرحاشیه بزرگ‌تر شود.
آشنایی با بورس‌های معتبر جهان
بازار بورس نیویورک (NSYE)
اگرچه بازار بورس از آمستردام آغاز به کار کرد اما تا اواخر سال‌های 1700 خبری از بورس در آمریکا نبود. در سال 1792 بود که یک گروه کوچک از تجار و بازرگانان آمریکایی در خیابان وال استریت شهر نیویورک دور هم جمع شدند و توافقنامه‌ای را تحت عنوان توافق‌نامه باتن وود (Buttonwood Tree Agreement) یا قرارداد درخت نارون امضا کردند.
این گروه از بازرگانان روزانه سهام و اوراقی را خریداری کرده و به فروش می‌رساندند. همین شروعی بود برای آنچه امروزه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین بازارهای بورس جهان شناخته شده است ، بازار بورس نیویورک، که آن را اختصاراً NYSE می‌خوانند.
هرچند از زمان امضای قرارداد درخت نارون تا راه‌اندازی بازار بزرگ بورس نیویورک تقریباً یک قرن گذشت بااین‌حال همچنان این توافق‌نامه و این افراد را به‌عنوان پایه‌گذار بورس آمریکا می‌شناسند. اما در اصل، بورس نیویورک در سال 1817 به شکل آنچه امروز شناخته شده است در آمد. در این سال با تهیه یک پیش‌نویس، مراحل انجام معاملات بورس به شکلی شفاف و واضح برای سایرین تعریف شد و بورس نیویورک به شکل رسمی شروع به کار کرد.
از آن زمان تا به امروز ساختمان بورس در خیابان وال‌استریت نیویورک قرار دارد و به‌نوعی می‌توان رونق اوراق و رکود سهام گفت شخصیتی جدی و تجاری به این خیابان بخشیده است. به‌طوری‌که وقتی نام این خیابان بر زبان می‌آید بعید است چیزی به‌جز بازار بورس نیویورک به ذهن کسی برسد.
بازار بورس سهام نزدک (NASDAQ)
ازنظر اعتبار، بورس نزدک دومین بورس بزرگ جهان پس از بازار بورس نیویورک محسوب می‌شود که محل استقرار آن در میدان تایمز نیویورک است. این بازار بورس نیز در سال 1971 پایه‌گذاری شد. تا پیش از سال 1987 تقریباً تمامی معاملات این بورس از طریق تلفن انجام می‌شد اما طی اتفاقاتی که در این دوره رخ داد و موجب آسیب به بازار بورس شد، تا به امروز تمامی معاملات در این شرکت از طریق شبکه‌های کامپیوتری صورت می‌گیرد و هیچ‌گونه معاملات فیزیکی بین خریداران و فروشندگان انجام نمی‌گیرد.
همین مسئله نیز موجب شده تا بازار سهام نزدک به بازار بزرگی در دنیای بورس تبدیل شود که بسیاری از شرکت‌های فناوری اطلاعات در آن لیست شده‌اند.
بورس توکیو (Tokyo Stock Exchange)
محال است در لیستی از برترین‌ها به کشور ژاپن نرسیم. بورس توکیو که آن را اختصاراً TSE می‌نامند یکی از غول‌های بازار بورس جهان محسوب می‌شود که آغاز آن به سال 1878 بازمی‌گردد. همانند سایر بازارهای بورس، بورس توکیو نیز با چالش‌هایی مواجه بود به‌طوری‌که در دوران جنگ جهانی دوم، با توجه به مشارکت ژاپن در جنگ، این بورس تعطیل شد و با پایان جنگ، یعنی در سال 1949 مجدد کار خود را شروع کرد. با این تفاوت که این بار این بورس با نام گروه بورس ژاپن معرفی شد ولی با توجه به اینکه این بورس بزرگ در توکیو قرار دارد هنوز نام بورس توکیو برای آن شناخته شده است.
بورس شانگهای (Shanghai Stock Exchange)
بااینکه بورس شانگهای به نسبت سه بورس معرفی شده نسبتاً جدید محسوب می‌شود و در سال 1990 تأسیس شده است همچنان با عملکرد خود و قدرت خود توانسته در میان سایر بورس‌های معتبر جهان خودی نشان دهد و در لیست معتبرترین بورس‌های جهان قرار بگیرد. هرچند قدمت دنیای بورس در چین به سال 1842 بازمی‌گردد اما آنچه امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار بورس آسیا شناخته شده است از سال 1990 شروع به کار کرده است.
پیدایش بورس در ایران
زمزمه‌های ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران از سال 1315 به گوش می‌رسید. در آن زمان تحقیقات درباره تشکیل بورس و ایجاد طرح قانونی تاسیس آن توسط یک شخص بلژیکی به نام «وان لوترفلد» انجام گرفته بود. همه‌چیز برای آغاز این کار آماده بود اما با شروع جنگ جهانی دوم، راه‌اندازی بورس با مشکلات روبرو شده و متوقف شد. تا سال 1345 هنوز هیچ‌چیز در این زمینه رسمیت نگرفته بود اما تا اردیبهشت 1345 تقریباً تمامی کارهای اولیه و بررسی‌های لازم صورت گرفت و درنهایت در بهمن 1346 بورس اوراق بهادار تهران تأسیس شد.
هرچند با تغییرات سیاسی و اقتصادی در ایران، این بورس نیز با نوساناتی همراه بود و دوره‌های مختلفی را تجربه کرد. انقلاب اسلامی ایران و همچنین جنگ ایران و عراق ازجمله رویدادهایی بودند که به روی بازار بورس ایران تأثیر گذاشتند.
بورس اوراق بهادار ایران بعد از انقلاب
بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1358 تا 1367 که دوره پرطنش و پرحادثه انقلاب اسلامی بود با چالش‌های بسیاری مواجه شد و حتی تا مرز تعطیلی رسید. در این دوره بی اعتمادی به دولت و وضعیت نابسامان مالی شرکت‌ها موجب شد اعتماد به بورس بین سرمایه گذاران از بین رفته و بورس با کاهش معاملات مواجه شود.
چالش‌های مربوط به ملی شدن صنایع کشور، بانک‌ها و بیمه‌ها، جنگ ایران و عراق، خروج برخی از بنگاه‌های اقتصادی از بورس و ریوی شاخته شدن این نوع دادوستد، موجب شد تا در سال 1361 بازار بورس در ایران تقریباً متوقف شود. اگرچه بورس همچنان پابرجا بود اما عدم وجود عرضه‌کنندگان و پایین بودن قیمت پیشنهادی خریداران موجب شده بود تا این بورس با رکود بسیاری مواجه شود.
بااین‌وجود بازار بورس از سال 1367 رنگ جدیدی به خود گرفت و شاهد رشد حجم معاملات شد که این را مدیون قانونی که در این سال با عنوان «قانون برنامه پنج ساله اول» تصویب شد است. هرچند سیر فعالیت بورس تا سال 1375 تقریباً ثابت بود و هیچ تحول خاصی در این دوره مشاهده نشد.
بازار بورس در تمام دوران، نوسانات خاصی را مشاهده کرده است و تا به امروز تغییرات و قوانین مختلفی در آن ثبت شده است. بااین‌حال چیزی که ثابت است این است که این بازار هیچ‌وقت خاموش نشده و با رکود و رونق خود همچنان یک بازار پرطرفدار در بین افراد مختلف کشور محسوب شده است.
بازار بورس اوراق بهادار تهران در چند سال اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده و افراد مختلف با دانش نسبی که درباره بورس دارند وارد آن می‌شوند و در تلاش‌اند تا از این راه سودی کسب کنند. اما در دنیای پرهیاهوی بورس امروزه نیاز به راهنما و متخصص احساس می‌شود. با چشم‌بسته سودی کسب نمی‌شود بلکه داشتن اطلاعات کافی درباره اصطلاحات بورس نظیر شاخص بورس و زمان مناسب خریدوفروش سهام مختلف در آن به شما کمک خواهد کرد بتوانید با چشمی بازتر و آگاهی بیشتر وارد این دنیای پرسود شوید. همین موجب شده تا نیاز به وجود کارگزار بورس احساس شود تا در بسیاری از مواقع با علم و آگاهی کافی که دارد بتواند شما را به سوددهی برساند.
نخستین مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران تصریح کرد: با کم شدن ریسک سیاسی، هزینه های اعتباری و تورم، بازار سرمایه رونق پیدا می کند
بازار سرمایه از نگرانی های زیادی از جمله نوسانات نرخ ارز، قیمت گذاری دستوری، آینده مذاکرات برجامی، کسری بودجه و احتمال افزایش نرخ بهره روزگذرانی می کند. به دنبال تغییرات مدیریتی در سازمان بورس هم دادوستدهای بورسی روزهای پرنوسانی را تجربه می‌کنند. در شرایط فعلی که بازار درگیر نوسانات جدی است بیشتر سرمایه‌گذاران هم با دید کوتاه‌مدت وارد بورس می شوند که معمولان با رفتارهای هیجانی خود وضعیت را سخت‌تر می‌کنند. از طرف دیگر هم مسئولان دست از تصمیمات یک شبه برنداشتند که به خروج سرمایه گذاران دامن می زنند. خلاصه این که تا زمانی که در سیاست گذاری‌های اقتصادی و سیاسی نکات ابهام‌آمیزی وجود داشته باشد، قطعا نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای بازار سرمایه متصور بود و باز هم سرخی چهره بورس تهران سرخ تر خواهد شد که در این میان گاهی سبزی حقه بازانه ی نماد بورس جلوه ای از خود نشان می دهد. در خصوص مشکلات بورس با علی رحمانی، استاد دانشگاه و نخستین مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران گفتگویی انجام شد که می خوانیم:
به نظر شما ریزش بورس در دوسال اخیر به چه دلایلی بوده است؟
یک عامل اساسی آن، افزایش هایی بود که در نیمه اول سال 1399 منجر به نوعی ایجاد حباب شده بود و نسبت های PE بالا دقیقا نشان دهنده این منظور است، زیرا PE زمانی بالا می رود که نرخ سود، بدون ریسک کاهش پیدا کند که البته نرخ بهره بانک ها کم شده بود و نرخ سود بازار بین بانکی کاهش پیدا کرده بود و از طرف دیگر انتظارات رشد سود شرکت ها شکل گرفته بود، نه به دلیل شرایط واقعی اقتصاد، بلکه به دلیل انتظارات رشد نرخ ارز و این امر موجب افزایش و فشار نقدینگی وارده به بازار شد و افزایش بالای قیمت های در بورس را شاهد بودیم. این از سمت تقاضا.
دلیل بعدی این است که بازار واکنش مناسبی به ورود جریان نقدینگی جدید نداشت و بسیاری از شرکت ها می توانستند با افزایش سرمایه از طریق سلب حق تقدم، منابع را جذب خود کنند و پروژه های خود را تکمیل و اصلاح ساختار بدهند. مثلا در رابطه با بانک ها، نسبت های کفایت سرمایه بسیار پایین است و در برخی از بانک ها زیان انباشته بسیار قابل توجه است، اما از این فرصت تاریخی استفاده نشد. به عبارت دیگر سمت عرضه واکنش به موقع و مناسب نداشت. این البته به ضعف بازار اولیه و انفعال ناشران ( شرکت ها) و فرهنگ خاص سهامداری هم بر می گردد.
یک اشتباه بزرگ این بود که فکر می کردند ما با عرضه های اولیه سهام جدید می توانیم این مشکل کمبود عرضه سهام را مهار کنیم، در صورتی که سهام شرکت هایی که در مواردی همه الزامات پذیرش را نداشتند و حتی سابقه دو دفتری و عدم شفافیت و عدم پرداخت مالیات داشتند و نه اندازه و بازارپذیری خوبی داشتند و نه استراتژی مشخصی برای ورود به بازار سرمایه اعلام کردند، در یک بازار داغ با قیمت بالایی فروخته شدند
شرکت های هلدینگ هم می توانستند، سهام شرکت های زیرمجموعه خود را بفروشند و منابع جمع کنند تا بتوانند پروژه های خود را به سرانجام برسانند. اگرچه به دلیل رونق اوراق و رکود سهام تحریم ها چشم انداز دقیقی وجود نداشت که بتوانند ماشین آلات و تکنولوژی لازم را از خارج تامین کنند، اما از این فرصت هم به نحو مناسب جز در محدودی از هلدینگ ها استفاده نشد. دولت هم که سهام زیادی در اختیار داشت و می توانست با عرضه به موقع منابع را جمع آوری و رشد قیمت سهام را مناسب و متناسب نماید، اما نقش یک شکارچی را بازی کرد و زیان های مردم در صندوق پالایش و دیگر عرضه ها شواهدی در این خصوص است. هر چند برخی دولتی ها معتقدند به دلیل رویکرد دستگاه های نظارتی هر گونه عرضه ای به قیمت جاری بازار که بعدها با رشد قیمت مواجه شود می تواند منجر به یک پرونده و اتهام ارزان فروشی شود. یک اشتباه بزرگ این بود که فکر می کردند ما با عرضه های اولیه سهام جدید می توانیم این مشکل کمبود عرضه سهام را مهار کنیم، در صورتی که سهام شرکت هایی که در مواردی همه الزامات پذیرش را نداشتند و حتی سابقه دو دفتری و عدم شفافیت و عدم پرداخت مالیات داشتند و نه اندازه و بازارپذیری خوبی داشتند و نه استراتژی مشخصی برای ورود به بازار سرمایه اعلام کردند، در یک بازار داغ با قیمت بالایی فروخته شدند. یکسری مسائل باعث شد تا رشدها در طبق آنچه بازار و افزایش نرخ ارز هم مشابه پیش بینی ها تحقق پیدا نکرد که در نتیجه بازار شروع به اصلاح کرد و در حد زیادی این ریزش، برگشت و اصلاح قیمت های حبابی قبلی بود.
دولت ها همواره برای افزایش شاخص بورس یا جلوگیری از سقوط آن بانک ها را موظف کرده اند که علی الرغم میلشان خرید کنند آیا این سیاست تاکنون جواب داده است؟
یک بازاری که کارایی عملیاتی دارد باید حداقل نهادها و ابزارهای لازم را داشته باشد. بازار گردانی یکی از الزامات کارایی عملیاتی برای کاهش ریسک نقدشوندگی و نیز منصفانه شدن قیمت ها می باشد و نقشی که خود بانک ها دارند یک نکته مهمی است که هم می تواند از حبابی شدن بازار جلوگیری کند و هم از خشکیدن نقدینگی و کاهش قیمت سهام. بانک ها هم جز نهادهایی هستند که پول دارند و از طریق شرکت های تامین سرمایه و کارگزاری های خود، صندوق های بازارگردانی اختصاصی تشکیل دادند و بیشتر از سهام زیرمجموعه خودشان حمایت کردند و باید این را تاکید کرد که این ها می توانستند در مواقعی که بازار رو به رونق بود سهام در اختیار خود را عرضه کنند. ولی این فعالیت اقتصادی تحت تاثیر سیاست و نفع طلبی های شخصی کارآمد نبوده است. مداخله نهاد ناظر را هم نباید نادیده گرفت. واکنش و مداخله در شرایط ریزش بازار و قیمت سهام بسیار بیشتر شدیدتر نسبت به شرایط افزایش قیمت ها و حبابی شدن بازار است. دو صندوق تثبیت بازار سرمایه و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه با نظر نهاد ناظر و در راستای کارآیی عملیاتی بازار سرمایه تشکیل شده اند ولی معیارهای ارزیابی عملکرد صندوق و مدیران آن به درستی تعریف نشده است و آن ها هم خیلی شبیه صندوق های سرمایه گذاری که کارکرد دیگری دارند، عمل کردند.
یک بازاری که کارایی عملیاتی دارد باید حداقل نهادها و ابزارهای لازم را داشته باشد. بازار گردانی یکی از الزامات کارایی عملیاتی برای کاهش ریسک نقدشوندگی و نیز منصفانه شدن قیمت ها می باشد و نقشی که خود بانک ها دارند یک نکته مهمی است که هم می رونق اوراق و رکود سهام تواند از حبابی شدن بازار و هم از خشکیدن نقدینگی و کاهش قیمت سهام جلوگیری کند
یک مثال می زنم، بانک تجارت بیش از 10% از سهامش در اختیار صندوق بازارگردانیش است و با رشدی که اتفاق افتاد، این بانک می توانست کل سهامش را بفروشد اما عملا این اتفاق رخ نداد. البته اگر اقدام به فروش هم بنمایند بقیه سهامداران معترض می شوند که چرا اجازه رشد قیمت سهام را نمی دهند. این مثال برای بسیاری از شرکت ها هم صادق است. اما این که مقطعی و موردی بخواهد عمل شود خیلی جوابگو نیست.
به نظر می رسد ظرف چند هفته گذشته مجددا سیاست گذاران اصلی اقتصادی رو به بانک ها، موسسات بزرگ مالی و بازنشستگی کرده اند تا از بورس خرید کنند تا شاخص بورس را بالا ببرند این سیاست شکست خورده را چرا مجدد امتحان می کنند؟
ببینید، فشارهای مردم برای این که جلوی ریزش بورس گرفته شود و همچنین یک عده که ذیعنفع و ذیعنفوذ هستند مطمئنا در این بازار تعیین کننده هستند و البته ریزش بورس بازتاب سیاست های اقتصادی است. در حوزه سیاست خارجی گشایشی ایجاد نشده که شرکت ها بتوانند راحت تر و با هزینه مبادلاتی کمتر صادرات کنند و به جریان پولی ناشی از آن دست پیدا کنند، حتی برای آن هایی که بخواهند واردات کنند هم بهای تمام شده بالا می باشد. از طرفی تاکید بروی کنترل قیمت ها است مثل صنعت سیمان یا فولاد که تحت تاثیر طرح جهش مسکن قرار خواهند گرفت. اگرچه بدون تردید حاشیه های سود آن ها بسیار بالا است و مفهومش این است که از سیاست های تعرفه ای به نحو دیگری به نفع این صنایع استفاده می شود. اقداماتی که دولت انجام می دهد برای تثبیت قیمت ها و مداخله در قیمت ها تاثیر خود را در بورس و سهام شرکت ها خواهد گذاشت، ولی به هر حال دولت وظیفه کنترل تورم را هم دارد.
انتشار اوراق خزانه صرف نظر از این که در بورس، فرابورس و یا خارج از بورس فروخته شود، بی تردید روی نقدینگی و روی افزایش نرخ بهره فشار وارد خواهد کرد. افزایش نرخ بهره و مضیقه نقدینگی حتما روی بازار سرمایه تاثیرگذار است
آیا فکر نمی کنید که اجبار بانک ها و صندوق های بازنشستگی به خرید از بورس هم باعث حباب و هم باعث ورشکستگی بانک ها می شود؟
این درست است که خرید بانک ها و صندوق های بازنشستگی، که البته این صندوق ها پولی ندارند که بخواهند خرید انجام دهند و هر ماه وام دریافت می کنند برای پرداخت حقوق بازنشستگان، ولی شرکت های زیرمجموعه ایشان و بانک ها هم اگر بخواهند قیمت را افزایش دهند بدون این که قیمت ذاتی محاسبه شود این می تواند منجر به مشکل برای بانک ها شود. اما این ها به عنوان سرمایه گذاران نهادی سیاست و مدیریت فعالی در بازار نداشتند و همیشه منفعل عمل کردند. اگر غیر از این بود اتفاق های افتاده به این شکل نباید در بازار رخ می داد. مشکل این است که سیاست زدگی و تغییرات مدیریتی بیشتر بر سلامت مالی بانک ها و صندوق ها تاثیر دارد.
افزایش انتشار اوراق خزانه برای تامین کسری بودجه چه اثری در رکود بورس داشته است؟ آیا می توان گفت کسری بودجه و شیوه تامین آن باعث رکود بورس شده است؟
انتشار اوراق خزانه صرف نظر از این که در بورس، فرابورس و یا خارج از بورس فروخته شود، بی تردید روی نقدینگی و روی افزایش نرخ بهره فشار وارد خواهد کرد. افزایش نرخ بهره و مضیقه نقدینگی حتما روی بازار سرمایه تاثیرگذار است، چون افزایش نرخ بهره بدون ریسک خود به خود باعث کاهش PE بازار می شود، بنابراین یکی از عواملی است که می تواند تاثیرگذار باشد.
اثر نرخ سود انواع اوراق بدهی که بعضا نرخ موثر آن ها تا 25% هم افزایش داشته است در رکود بحران بورس چگونه بوده است؟
اتفاقا به تازگی نرخ بهره را در سایت فرابورس نگاه کردم، تقریبا همه بالای 24% نرخ بازدهی تا سررسید است. این مفهومش این است که نرخ بهره در حال افزایش است و افزایش نرخ بهره حتما به نحو منفی قیمت سهام را تحت تاثیر قرار می دهد.
با توجه به تورم بالای 45% که در خلال 2 ساله گذشته وجود داشته و ارزش دارایی ها را بالا برده، رونق اوراق و رکود سهام چرا شاخص بورس بالا نمی رود؟
تورم بالای 45% شاخص عمومی قیمت است و در بورس هم ارزش دارایی ها، فقط تعیین کننده قیمت سهام نیست، بلکه سودآوری تعیین کننده و مبنا است. اگرچه متاسفانه در مقطعی براساس همین ارزیابی های نادرست از ارزش دارایی ها قیمت سهام افزایش پیدا کرده است.
بخشی از سهم نفت ما را در اوپک، دیگر کشورها صادرات می کنند و باید این مسئله حل شود. شعار دادن این که ما بدون نفت می توانیم اقتصاد را اداره کنیم به نظر من در شرایط فعلی غیرواقعی است و این درآمد باید حتما حاصل شود
ضمن این که تورم بالای 45% به گونه منفی می تواند روی هزینه های شرکت ها هم تاثیر گذار باشد و در برخی مواقع روی تقاضا برای محصولات هم تاثیر بگذارد و خود این به نحو منفی قیمت سهام را تحت تاثیر قرار می دهد.
راه حل جنابعالی برای احیای بورس در حال حاضر چیست؟
به هرحال بورس منعکس کننده شرایط اقتصادی است. در شرایطی که کسری بودجه بالا است و البته کسری بودجه با دلار 25 هزارتومان یعنی فقط 20 میلیارد دلار کسری بودجه داریم، در حالی که در زمان آقای احمدی نژاد فقط 50 میلیارد دلار یارانه پرداخت می کردیم. اما در آن زمان توانستیم سالی 100 میلیارد دلار درآمد از صادرات نفت داشته باشیم که 50 میلیارد یارانه پرداخت شد و 50 میلیارد دیگر هم با پرداخت های مختلف افزایشی در هزینه های دولت به وجود آورد. بنابراین اگر دولت نتواند مشکل صادرات نفت را حل کند و 20 میلیارد دلار کسری بودجه را با فروش نفت به دست آورد، این مشکل حل نخواهد شد.
کارکرد بورس فقط نقدشوندگی اوراق بهادار نیست و تشکیل سرمایه هم هست. هم اکنون کشف قیمت درست و منصفانه بودن قیمت هم موضوع درخور تاملی است
باید توجه شود که عراق روزی چند میلیون بشکه نفت تولید می کند و درآمد آن رقمی قابل توجه است. الان شرایط اقتصادی عراق عوض شده به گونه ای که بسیاری از ایرانی ها به دنبال این هستند تا با واسطه در کشور عراق پروژه بگیرند. بخشی از سهم نفت ما را در اوپک، دیگر کشورها صادرات می کنند و باید این مسئله حل شود. شعار دادن این که ما بدون نفت می توانیم اقتصاد را اداره کنیم به نظر من در شرایط فعلی غیرواقعی است و این درآمد باید حتما حاصل شود.
از طرف دیگر تحریم ها هزینه های شرکت ها را به شدت افزایش داده است. وقتی صورت های مالی شرکت ها دیده می شود هزینه های توزیع و فروششان رشدهای خیلی قابل توجه ای داشته است که بخشی از این ها هزینه هایی است که به دلالان بابت فروش، نقل و انتقال پول و تخفیف ها پرداخت می شود.
موضوع دیگر تورم است که باعث می شود صرف ریسک بالاتری مطالبه شود و این افزایش هزینه و کاهش قیمت سهام را به همراه دارد. هزینه سرمایه بالا در ایران بر می گردد به تفاوت نرخ تورم ما با دنیا. یعنی یک عامل به صرف ریسک کشوری بر می گردد، به عبارتی برای ریسک کشوری حدودا 4% هزینه پرداخت می شود. دیگری به ریسک اعتباری کشور برمی گردد، که در بنگاه ها هم انعکاس می یابد. اگر بخواهیم کاری انجام شود در ابتدا این اعداد باید کم شوند که اگر این اتفاق رخ دهد PE افزایش پیدا می کند و قیمت سهام هم بالا می رود. PE معکوسش بازتابی از بازده مورد انتظار است. بنابراین نرخ تورم، ریسک سیاسی و هزینه های اعتباری باید در کشور کاهش یابد تا بازار سرمایه رونق پیدا کند و به ثبات برسد. کارکرد بورس فقط نقدشوندگی اوراق بهادار نیست و تشکیل سرمایه هم هست. هم اکنون کشف قیمت درست و منصفانه بودن قیمت هم موضوع درخور تأملی است.
ورود پول حقیقی به بورس پس از 15 روز
67 درصد نمادهای بورسی در حالی امروز رشد قیمت را تجربه کردند که سهم‌های ریالی بیشترین میزان ورود پول را به خود اختصاص دادند.
بازار سرمایه در حالی که سایر بازارهای مالی در رکود به سر می‌برند، این روزها در حال تلاش برای ایجاد رونق است. شکل‌گیری دوگانه سهم‌های ریالی و دلاری در بازار سهام تایید کننده همین موضوع بوده و رشد نمادهای ریالی در روزهای اخیر هم می‌تواند نشانه دیگری بر این رقابت است.
به گزارش فارس، سهم دلاری در بازار سرمایه در حالی که قیمت دلار در بازار در حال کاهش است، با افت ارزش مواجه شده‌اند، اما نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، افزایش قیمت نفت و کالایی ها و فلزات اساسی در بازارهای جهانی به دلیل مناقشه روسیه و اوکراین است که سهم‌های نفتی و پالایشی را آماده رشد کرده است.
در صورتی که بورس بتواند مشکل خروج پول را حل کند و ارزش کل معاملات و معاملات خرد به بالای 5 هزار میلیارد تومان برسد، می‌توان امیدوار بود که بازار سرمایه در حال خروج از رکود و وارد شدن به یک حالت تعادلی است. طی روزهای گذشته سهام پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها با افت زیادی روبرو شده‌اند. امروز پس از پانزده روز کاری، بورس شاهد ورود پول حقیقی‌ها به بورس بوده است که این می‌تواند نشانه خوبی برای بازار رونق اوراق و رکود سهام سهام باشد.
* افزایش قیمت نفت می‌تواند بورس را مثبت کند
کامران رحیمی، کارشناس اقتصاد ایران، در مورد تاثیرپذیری بازار سهام از سایر مولفه‌های اقتصاد کلان می‌گوید: در شرایطی که قیمت نفت اوپک هر روز در حال ثبت رکورد جدید است، باید منتظر ماند تا سهم‌های پتروشیمی و پالایشگاهی نیز در بورس تهران رشد خود را شروع کنند.
میانگین خرید هر کد حقیقی در بازار امروز مبلغ 15.4 میلیون تومان بوده و در میانگین فروش هر کد حقیقی نیز عدد 13.3 میلیون تومان بوده است.
در دومین روز کاری اسفند ماه، قیمت سهام اغلب نمادهای گروههای «بانک‌ها و مؤسسات اعتباری»، «خودرو و ساخت قطعات»، «سیمان، گچ و آهک»، «محصولات غذایی و آشامیدنی» و «بیمه و صندوق بازنشستگی» افزایش یافت و سبزترین گروههای بازار بودند.
* رشد یکپارجه شاخص‌های بورس
شاخص کل بورس در پایان معاملات امروز با رشد هفت هزار 232 واحدی روبرو شد و به عدد یک میلیون و 281 هزار و 537 واحدی رسید. بازدهی این شاخص در معاملات روز دوشنبه مثبت 0.57 درصد بوده است.
شاخص کل هموزن بورس نیز در جریان معاملات امروز رشد سه هزار و 455 واحد رشد و بازدهی مثبت 1.07 درصد را تجربه کرده است. شاخص کل هموزن در حال حاضر عدد 327 هزار و 882 واحدی را در اختیار دارد. شاخص فرابورس نیز با رشد 38 واحدی به عدد 17 هزار و 513 واحد رسیده است.
* رشد 21 درصدی ارزش معاملات خرد بورس
ارزش کل معاملات در بازار سرمایه به دلیل انجام معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. ارزش کل معاملات در جریان معاملات امروز 168 هزار میلیارد تومان بوده است. حدود 96 درصد ارزش معاملات در اختیار اوراق بدهی بوده است.
ارزش معاملات خرد نیز نسبت به روز گذشته رشد 21 درصدی داشته است و به رقم سه هزار و 14میلیارد تومان رسیده است. معاملات خرد حدود 2 درصد از کل معاملات بورس را تشکیل می‌دهد.
* توقف روند خروج پول از بورس
پس از پانزده روز پی در پی که بازار سهام شاهد خروج پول از بورس بود، امروز این روند متوقف شده و 47 میلیارد تومان پول حقیقی وارد بازار سرمایه شده است. این عدد در مقایسه با روز گذشته رشد 121 درصدی داشته است.
نمادهای فملی (ملی صنایع مس ایران)، خساپا (سایپا) و اتکای (بیمه اتکایی ایرانیان) بیشترین میزان خروج پول حقیقی را داشته و سهم‌های وبملت (بانک ملت)، فرابورس (فرابورس) و خگستر (گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو) بیشترین میزان تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی را تجربه کرده‌اند.
* مازاد تقاضای 280 میلیاردی در بازار سهام
در پایان معاملات روز دوشنبه، 331 نماد رشد قیمت داشتند که 234 نماد بورسی و 97 نماد فرابورسی بودند. به عبارت دیگر، 67 درصد بازار رشد قیمت داشتند. در جریان معاملات امروز، 89 سهم در صف خرید قرار داشتند.
در پایان معاملات امروز ارزش صف‌های خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته 312 درصد رشد کرد و در رقم 305 میلیارد تومان ایستاد.
امروز نمادهای حکشتی (شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران)، خودرو (شرکت ایران خودرو) و غنوش (شرکت نوش مازندران) بیشترین صف خرید را داشتند.
در پایان معاملات روز دوشنبه، 140 نماد کاهش قیمت داشتند که 96 نماد بورسی و 44 نماد فرابورسی بودند. به عبارت دیگر، 28 درصد بازار افت قیمت داشتند. در جریان معاملات امروز، 11 سهم در صف فروش قرار داشتند.
در پایان معاملات امروز ارزش صف‌های فروش پایانی بازار نسبت به روز یکشنبه 68 درصد کاهش یافت و 25 میلیارد تومان شد. بدین ترتیب معاملات روز دوشنبه با مازاد تقاضای 280 میلیارد تومانی بسته شد.
بیشترین صف فروش نیز به نمادهای غدشت (شرکت دشت مرغاب)، غپآذر (شرکت شیر پاستوریزه پگاه آذربایجان شرقی) و فجام (شرکت جام دارو) تعلق داشت.
سقوط بازارهای مالی جهان به دليل روند رو به افزایش تورم
ارزش بازار سهام آمریکا تحت تاثیر نگرانی‌های ناشی از احتمال رکود اقتصادی که پیامد تورم است، روز دوشنبه ۲۳ خرداد باز هم سقوط کرد به‌طوری که ارزش شاخص «اس اند پی ۵۰۰» به ۲۰ درصد کمتر از رکورد خود رسیده است.
گزارش‌ها و پژوهش‌های اقتصادی که در روزهای اخیر منتشر شده است نشان می‌دهد که برخلاف امیدواری برخی از دولت‌ها و نهادهای اقتصادی، نرخ تورم رو به افزایش است و مدت طولانی‌تری ادامه خواهد داشت.
صبح روز دوشنبه به وقت شرقی آمریکا و هنگام گشایش بازار سهام، شاخص ارزش شرکت‌های صنعتی (میانگین صنعتی داو جونز) حدود ۲ درصد و شاخص ارزش شرکت‌های مالی و تجاری (میانگین نزدک) حدود ۳ درصد کاهش را نشان می‌داد.
برای بازار مالی عامل اصلی در واکنش به وضعیت نگران‌کننده فعلی، تصمیم‌ها و اقدامات بانک مرکزی برای کاهش تورم است. مهم‌ترین ابزار بانک مرکزی برای مهار تورم افزایش نرخ متوسط بهره با هدف کند کردن فعالیت‌های اقتصادی است. ولی افزایش سریع و شدید نرخ بهره می‌تواند به فعالیت‌های اقتصادی ضربه بزند و باعث رکود شود.
بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که بانک مرکزی آمریکا در هفته جاری نرخ بهره وام‌های کوتاه مدت را به یک درصد افزایش دهد. چنین تصمیمی به معنای افزایش هفتاد و پنج صدم درصد و سه برابر نرخ معمول افزایش بهره توسط بانک مرکزی آمریکاست که از سال ۱۹۹۴ تاکنون بی‌سابقه بوده است.
حدود یک هفته پیش کارشناسان فقط سه درصد احتمال می‌دادند که بانک مرکزی آمریکا چنین تصمیمی بگیرد ولی در روزهای اخیر این احتمال به ۴۲ درصد افزایش یافته است. اکثر کارشناسان معتقدند که افزایش نرخ بهره در ماه‌های آینده نیز ادامه خواهد یافت.
عامل دیگری که باعث نگرانی بازار سهام شده بی‌اطمینانی مصرف‌کنندگان به آینده به خاطر افزایش قیمت کالاهای اساسی به خصوص سوخت خودرو است.
تحت تاثیر این وضعیت ارزش اوراق بهادار آمریکا نیز افزایش یافته و به بالاترین قیمت از سال ۲۰۰۸ تاکنون رسیده است. ارزش اوراق بهادار دو ساله و ده ساله به یکدیگر نزدیک شده که یک نشانه مهم از ناامیدی به آینده کوتاه مدت بازار مالی تلقی می‌شود. اگر ارزش اوراق بهادار دوساله از ارزش اوراق بهادار ده ساله بیشتر بشود نشانه قطعی از راه رسیدن رکود اقتصادی خواهد بود.
نشانه‌های افت در بازارهای مالی خارج از آمریکا نیز کاملا مشهود است. روز دوشنبه شاخص بازارهای سهام توکیو، سئول و هنگ کنگ نیز حداقل سه درصد افت کرد. افت شاخص بازار مالی آلمان ۲.۲ درصد، بازار مالی فرانسه ۲.۳ درصد و بازار مالی لندن ۱.۳ درصد بود.
بالاترین افت در بهای رمزارزها اتفاق افتاده که در دوران قرنطینه و بحران کرونا ارزش آنها بسیار افزایش یافته بود. ارزش بیت کوین حدود ۱۴ درصد ديگر کاهش یافته و به حدود ۲۳ هزار دلار رسیده است که معادل بهای آن در اواخر سال ۲۰۲۰ است. ارزش بیت کوین اواخر سال ۲۰۲۱ در اوج خود به مرز ۶۹ هزار دلار رسیده بود.
کاهش ۲۰ درصدی شاخص بازار مالی آمریکا یک هشدار جدی تلقی می‌شود. آخرین موردی که شاهد چنین کاهشی بودیم اوایل سال ۲۰۲۰ و آغاز بحران کرونا بود. ولی در آن مورد این وضعیت فقط یک ماه ادامه پیدا کرد و با وعده دولت به تصویب مشوق‌های اقتصادی برای مقابله با پیامدهای بحران کرونا برطرف شد.
طی دو سال گذشته بازارهای مالی آمریکا و بسیاری از کشورهای ديگر وضعیت با ثباتی داشتند و شاخص سهام بسیاری از شرکت‌ها در حال افزایش بود. ولی به نظر می‌رسد که با تداوم تورم و نگرانی‌های مربوط به واکنش مصرف کنندگان به این وضعیت، دوران دو ساله رونق بازار سهام رو به پایان است.
با استفاده از گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس؛ ش.ر/س.ن
رادیو فردا
رادیو فردا یکی از بخش‌های رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی است که در تلاش است اخبار و گزارش‌های دقيق و عينی و بی‌طرفانه را با هدف گردش آزاد اطلاعات در چارچوب اصول روزنامه‌نگاری حرفه‌ای به مخاطبان فارسی‌زبان ارائه کند.
دیدگاه شما