سبد سهام چیست؟

پرتفو یا سبد سهام شامل چه سهم‌هایی می باشد

پرتفوی (به فرانسوی:Portefeuille) یا سبد سهام چیست؟

کلمه پرتفوی به معنای کیف چرمی بزرگ آمده است که در بورس سهام، منظور سبد سهام می باشد. "پرتفوی" سبدی از اوراق بهادار است که در جهت مدیریت و کم کردن ریسک سرمایه گذاری در بورس استفاده می شود که بسیار کارآمدتر از سرمایه گذاری در یک سهم می باشد.

هدف از تشکیل سبد سهام چیست؟

هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایه گذاری بین چند سهم است. بدین سبد سهام چیست؟ ترتیب، سود یک سهم می تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند.

یک ضرب المثل معروف می گوید: «همه تخم مرغ ها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همه تخم مرغ ها خواهد شد.

مدیریت سبد سهام از یک طرف به منظور کاهش ریسک است و از طرف دیگر به دنبال آن است تا سبد دارایی را طوری تشکیل دهد که در شرایط عادی، احتمال کاهش بازده همه دارایی ها (شامل سهام های خریداری شده) نزدیک به صفر باشد.

به ارزش مالی و نقدی سبد سهام هر شخص حقیقی یا حقوقی، ارزش پرتفوی می گویند. برای قیمت گذاری شرکت های سرمایه گذاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، مهم ترین عامل، ارزش پرتفوی این شرکت ها است.

پرتفوی چیست؟ آشنایی با سبد سهام و پرتفوی به زبان ساده

پرتفوی یا سبد سهام یا پورتفولیو به زبان ساده به مجموعه سهام هایی که خریداری کرده اید گفته می شود که در قسمت پرتفوی کارگزاری ها به شما نمایش داده می شود. در ادامه این مقاله شما را مفهوم پرتفوی بیشتر آشنا خواهیم کرد. همراه داتیس نتورک باشید.

پرتفوی چیست؟

سبد سهام یا Portfolio ترکیبی مناسب از سهام یا سایر دارایی‌ها است، که یک سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری کرده‌است.

هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری سبد سهام چیست؟ بین چند سهم است.

بدین ترتیب، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند.

یک ضرب‌المثل معروف می‌گوید: «همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همه تخم‌مرغ‌ها خواهد شد.

قطعاً همه ما حداقل یک‌بار این جمله معروف را شنیده‌ایم و احتمالاً سعی کرده‌ایم آن را در مدیریت سرمایه خود بکار ببریم.

اما نکته مهم آن است که تشکیل سبد سرمایه‌گذاری یا همان پرتفوی باید دارای یک سری مزایا و ویژگی‌هایی همچون تنوع‌بخشی (diversification) باشد تا بتوانیم بگوییم سبد مناسبی را تشکیل داده‌ایم.

پورتفولیو یا پرتفوی در لغت به معنای کیف دستی بوده که درگذشته یک سرمایه‌گذار، مجموعه‌ای از اسناد و مدارک خود را در آن حمل می‌کرده، درواقع سرمایه‌گذارانی که سهام شرکت‌های بورسی را در اختیار داشتند هر روز به بازار بورس سر می‌زدند تا ببینند سرمایه آن‌ها در چه وضعیتی قرار دارد.

در اصطلاح مالی نیز به کنار هم قرار گرفتن ترکیبی از دارایی‌های مختلف مالی اعم از املاک و مستغلات، سهام شرکت‌ها، اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی باهدف تنوع‌بخشی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را پرتفوی یا سبد سرمایه گذاری می‌گویند.

آشنایی با نکاتی برای ساخت پرتفوی حرفه ای در بورس

موفقیت در بازار بورس مانند هر بازار دیگری نیازمند انتخاب یک رویکرد مناسب و سازمان‌دهی شده می‌باشد. در غیر این صورت سرمایه‌گذاران درگیر خرید و فروش‌های بدون برنامه‌ای خواهند شد که سود یا زیان آن‌ها را بیش‌تر به بخت و اقبال وابسته می‌سازد. تمام کسانی که می‌خواهند وارد دنیای بورس شوند، باید تکنیک‌های سرمایه‌گذاری و خرید سهام شرکت‌های پربازده بورسی را شناسایی کنند و در آن‌ها سرمایه‌گذاری نمایند. اما کاهش ریسک سرمایه‌گذاری با متنوع‌سازی سرمایه‌ها و یا ساخت پرتفوی حرفه ای امکان‌پذیر است. این موضوعی است که تمام سرمایه‌گذاران مطرح دنیا روی آن اتفاق نظر دارند. اما در بازار سرمایه‌ی امروز چطور می‌توان حساب‌شده و دقیق عمل کرد و بهترین سبد سهام و یا پرتفوی را تشکیل داد؟ برای این کار روش‌های علمی و تجربی متعددی وجود دارد. برای آشنایی با این روش‌ها و آگاهی از معنای سبد سهام با ادامه‌ی این مطلب از سایت استخدام و آموزش چراغ همراه باشید.

سبد سهام یا پرتفوی چیست؟

پرتفو یا همان سبد سهام چیست؟

پس از دریافت کد بورسی و ثبت نام در کارگزاری‌ها برای آن‌که بتوانید به انجام معاملات بورسی بپردازید، لازم است تا با ریزه‌کاری‌های متعددی آشنا شوید. شما به‌عنوان یک سرمایه‌گذار فردی، نیازمند دانستن چگونگی تعیین تخصیص دارایی‌های خود هستید. باید تلاش کنید تا دارایی‌هایتان بهترین تطابق را با استراتژی و اهداف سرمایه‌گذاری شخصی شما داشته باشد. برای این کار لازم است تا در ساخت پرتفوی حرفه ای و یا یک سبد سهام خوب دقت زیادی را به کارگیرید. سبد سهام یا پرتفوی بورسی ترکیبی مناسب از انواع سهم‌هایی است که سرمایه‌گذاران آن‌ها را خریداری می‌کند. هدف از تشکیل پرتفوی، تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری بین چند سهم است. در این صورت، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهم‌های دیگر را جبران کند. پرتفوی بورسی متشکل از سهم‌های متنوعی است که می‌توانند به لحاظ بنیادی باهم تفاوت زیادی داشته باشند.

سبد سهام یا پرتفوی شامل چه سهم‌هایی است؟

پرتفو یا سبد سهام شامل چه سهم‌هایی می باشد

دقت داشته باشید که یک سبد سهام و یا پرتفوی مناسب می‌تواند تمام گروه‌های بورسی را شامل شود. بنابراین یک سرمایه‌گذار می‌تواند از هر گروه یک یا دو سهم مناسب در سبد خود داشته باشد. یک پرتفوی بورسی می‌تواند شامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری، گروه خودرویی، پالایشی، پتروشیمی، دارویی، غذایی، و … باشد. اما مسلماً پول شما آنقدری نیست که بتوانید از همه‌ی گروه‌ها سهمی در سبد خود داشته باشید. صندوق‌های سرمایه‌گذاری گزینه‌ی بسیار مناسبی برای شما هستند که می‌توانید سهام آن‌ها را خریداری نمایید. به توصیه‌ی کارشناسان سرمایه‌گذاری، افراد می‌توانند بخشی از سبد سهام خودشان را به شرکت‌ها و هولدینگ‌ها اختصاص دهند. همچنین بهتر است که ترکیبی از سهام‌های بزرگ و کوچک را در سبد خود بگنجانند. خلاصه‌ی کلام این که داشتن سهم‌هایی که مخالف هم حرکت می‌کنند برای ساخت پرتفوی حرفه ای ضروری است. به سبد سهام چیست؟ یاد داشته باشید که تمام این اقدامات برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس هستند.

حال که با مفهوم سبد سهام به خوبی آشنا شدید، در ادامه می‌خواهیم راجع به اصول و نکاتی برای ساخت پرتفوی حرفه ای در بازار بورس صحبت کنیم.

تنوع بخشی، میانبری برای ساخت پرتفوی حرفه ای

میانبری برای ساخت پرتفوی حرفه ای ایجاد تنوع است

احتمالاً این ضرب‌المثل قدیمی که می‌گوید همه تخم مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید، به گوشتان خورده است. فلسفه ساخت پرتفوی حرفه ای در بورس نیز به همین شکل است. توزیع وزن سرمایه بر روی چند سهم به‌جای تک سهم شدن، اولین گام استانداردی است که در تشکیل سبد سهام باید انجام داد. با این کار هم ریسک کاهش پیدا می‌کند، هم تسلط شما بر سهم‌هایتان افزایش می‌یابد. اگر سبد سهام خود را تنها از درون یک صنعت بسازیم، درواقع در حال کوبیدن آب در هاون کوبیدن هستیم! تشکیل پرتفوی از درون یک صنعت خاص، به‌اندازه‌ی عدم تشکیل سبد سهام ریسک به دنبال خواهد داشت. فرض کنیم سبد سهام خود را صرفاً از یک سبد سهام چیست؟ صنعت انتخاب نموده‌اید. اگر زمانی بر اثر رویدادهای اقتصادی کل صنعت موردنظر دچار رکود شود، احتمالاً کلیه‌ی سهم‌ها با افت قیمت مواجه خواهند شد و قسمت زیادی از سرمایه‌ی شما از بین خواهد رفت.

برای تشکیل یک سبد متنوع جهت ساخت پرتفوی حرفه ای، رویکردهای مختلفی مثل سبد مبتنی بر ارزش بازار و سبد هم وزن وجود دارد:

۱. سبد مبتنی بر ارزش بازار

می‌دانید که سبدهای مبتنی بر ارزش بازار چگونه به شما در ساخت پرتفوی حرفه‌ای کمک می‌کند؟ در این روش، وزن سهام هر شرکت در سبد با توجه به ارزش بازار آن شرکت در مقایسه با سهم‌های دیگر سبد تعیین می‌شود. یعنی اگر ۱۵ سهم با بیشترین ارزش بازار انتخاب کنیم و ارزش بازار سهم اول نسبت به سهم دوم ۲۰ درصد بیشتر باشد، وزن سهم اول در سبد هم باید ۲۰ درصد بیشتر از وزن سهم دوم باشد. وزن هر سهم در سبد با توجه به نسبت ارزش خرید آن سهم به کل ارزش سبد تعیین می‌شود. ارزش بازار شرکت هم برابر تعداد کل سهام شرکت ضرب در قیمت آن سهم خواهد بود.

۲. ساخت پرتفوی حرفه ای با تشکیل سبدهای هم وزن

بر خلاف سبد مبتنی بر ارزش بازار، سبدهای هم وزن به صورت یکنواخت توزیع می‌شوند. این تقسیم‌بندی منطقی تاثیر زیادی در ساخت پرتفوی حرفه ای شما خواهد داشت. ساختار سبد هم وزن بسیار است. چون وزن تمام سهم‌ها در این سبد بدون توجه به اینکه ارزش بازار شرکت‌های مربوطه چقدر است با یکدیگر برابر می‌باشند. فرض کنید یک میلیون تومان برای خرید ده سهم جهت تشکیل یک سبد در نظر گرفته شده است. در این سبد باید ۱۰۰ هزار تومان برای خرید هر یک از ده سهم اختصاص داده شود که مجموع خرید آن‌ها یک میلیون تومان شود. دقت داشته باشید که خود سهم‌ها می‌توانند از میان شرکت‌های بزرگ و پیش‌رو بر اساس ارزش بازار انتخاب شوند.

توجه به قابلیت نقدشوندگی سهام برای ساخت پرتفوی حرفه ای

برای ساخت پرتفوی حرفه ای باید به قابلیت نقدشوندگی سهام توجه کنید

یکی از ویژگی‌های یک سهام خوب در سبد این است که قابلیت نقدشوندگی داشته باشد؛ یعنی بتوان فوراً آن را به وجه نقد تبدیل کرد. فرض کنید که شما سرمایه‌ی خودتان را به یک دستگاه خودرو تبدیل کرده‌اید. اما پس از گذشت مدت زمانی به هر دلیلی نیاز به پول نقد پیدا می‌کنید و مجبور می‌شوید خودرو را بفروشید. روشن است که از زمان تصمیم به فروش تا فروش و دریافت وجه با مشکلات فراوانی نظیر پیدا شدن مشتری، توافق برای معامله، انتقال سند و… مواجه خواهید شد. در بورس هم به همین شکل است. وقتی که با خرید سهام در بورس سرمایه‌گذار می‌کنید، به محض تصمیم به فروش تمایل دارید که سرمایه‌تان در کوتاهترین زمان ممکن به پول نقد تبدیل شود. بنابراین توجه به قابلیت نقدشوندگی برای ساخت پرتفوی حرفه ای در بورس بسیار مهم است.

چگونه می‌توان قابلیت نقدشوندگی سهام را تشخیص داد؟

برای آنکه قابلیت نقدشوندگی سبد سهام چیست؟ یک سهم را بدانید باید به دو آیتم تعداد روزهایی که سهم معامله شده و حجم معاملات توجه نمایید. خب اگر سهمی در طول یک سال ۳ یا ۴ ماه بسته بوده، به درد خرید نمی‌خورد. چرا که وقتی بازار مثبت باشد و بخواهید سرمایه‌تان را نقد کنید حساب شما بلوکه است و نمی‌توانید کاری از پیش ببرید. برای این کار با بررسی تابلوی سهم، سابقه‌ی معاملات سهم را به دست آورید. مورد بعدی که باید به آن توجه داشته باشید، حجم معاملاتی سهام می‌باشد. فرض کنید که قیمت سهمی ۵۰۰ می‌باشد و شما ۱ میلیارد از این سهم را خریداری می‌کنید. اگر این سهم روزی ۱ میلیون معامله شود، یعنی ۵۰۰ میلیون نصیب شما می‌شود و این برایتان مناسب نیست. اما اگر همین سهم روزی ۱۰ میلیون معامله شود، ۵ میلیارد نصیب شما خواهد شد که برایتان سودآور خواهد بود.

سخن آخر

در این مقاله از چراغ به بررسی نکاتی پرداختیم که به شما برای ساخت پرتفوی حرفه ای در بورس کمک می‌کنند. تحقیق، قدرت تحلیل، توانایی تصمیم‌گیری، صبر و شکیبایی برای رسیدن به موفقیت در این زمینه ضروری است. دقت داشته باشید که در صورت نداشتن تخصص بهتر است به معامله و خرید و فروش دست نزنید و از یک تیم کارشناسی برای چیدمان سبد بورسی خود کمک بگیرید. چراغ به عنوان یک سامانه آموزش و کاریابی هوشمند در ایران همواره در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی شما را در مسیر کار و سرمایه‌گذاری صحیح همراهی نماید. برای این منظور می‌توانید از آموزشهای آنلاین بورس چراغ نیز بهره‌مند شوید.

خطرات تنوع بیش از حد در سبد سهام

همه ما می‌دانیم که کارشناسان مالی مزایای تنوع در سبد سهام را بارها بیان کرده‌اند. یک سبد سهام شخصی باید متنوع باشد تا از ریسک داشتن تنها یک سهام یا فقط سهامی که از یک صنعت خاص هستند، بکاهد. با این حال ممکن است برخی از سرمایه‌گذاران بیش از حد این متنوع‌سازی را انجام دهند. زیاده‌روی در تنوع می‌تواند منجر به افزایش ریسک و بازده کمتر شود. در این مقاله به چگونگی حفظ تعادل مناسب جهت متنوع‌سازی سبد سهام پرداختیم.

سبد سهام با تنوع بیش از حد به چه معناست؟

بسیاری از مشاوران مالی به مشتریان خود توصیه می‌کنند که فقط در یک نوع دارایی سرمایه‌گذاری نکنند. به زبان ساده، "همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید". به عنوان مثال شما حتماً از مشاوران مالی شنیده‌اید که از شما می‌خواهند که فقط در املاک و مستغلات سرمایه‌گذاری نکنید و در بخش یا نوع دیگری از شرکت‌ها مانند داروسازی یا فناوری نیز سرمایه‌گذاری نمایید. ممکن است مشاور مالی شما درست گفته باشد زیرا تنوع در سرمایه‌گذاری باعث کاهش خطر زیان می‌شود، اما تا زمانی که منجر به تنوع بیش از حد نشود.

سبد سهام‎های بسیار متنوع، همان‌طور که توسط "پیتر لینچ" توضیح داده شده است، زمانی اتفاق می‌افتد که شما در دارایی‌های زیادی سرمایه‌گذاری کرده‌اید و ریسک بالاتری را در سبد سهام خود بوجود آورده‌اید. این بدان معناست که با افزودن دارایی‌های زیاد به سبد سهام خود، نکات مثبت و سود برخی از سرمایه‌گذاری‌ها را با نکات منفی و زیان شرکت‌های دیگر از بین برده‌اید. بسیاری از مشکلات با تنوع بیش از حد در سبد سهام ایجاد می‌شود.

منظور از تنوع در سبد سهام چیست؟

وقتی در مورد تنوع در سبد سهام صحبت می‌کنیم، به تلاش سرمایه‌گذار برای کاهش مواجهه با ریسک در یک سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مختلف یا حتی کشورها اشاره داریم. اکثر متخصصان سرمایه‌گذاری معتقدند که اگرچه تنوع تضمینی در برابر زیان نکردن نیست، اما می‌تواند اتخاذ یک استراتژی محتاطانه در جهت اهداف مالی بلند مدت باشد. به عبارت ساده‌تر، با گسترش سرمایه‌گذاری‌های خود در بخش‌های مختلف با همبستگی کم با یکدیگر، نوسان قیمت را در سبد سهام خود کاهش می‌دهید. این امر به این دلیل است که شرکت‌های مختلف همزمان و یا با سرعت یکسان دچار افت و خیز در قیمت نمی‌شوند. زیرا برخی از سهام با شرایط سختی روبرو می‌شوند و برخی دیگر ممکن است در حال پیشرفت باشند. این کار سبب خواهد شد، عملکرد کلی سبد سهام ثابت باشد.

با این اوصاف، مهم است که به خاطر داشته باشید که هر چقدر هم که سبد سهام شما متنوع باشد، ریسک شما هرگز قابل حذف نیست. شما می‌توانید ریسک مربوط به یک سهام را کاهش دهید (چیزی که تحلیل‌گران آن را ریسک غیرسیستماتیک می‌نامند)، اما خطرات ذاتی بازار (ریسک سیستماتیک) وجود دارد که تقریباً بر هر سهم تاثیرگذار است و هیچ تنوع‌بخشی نمی‌تواند مانع از آن شود.

تنوع واقعی

با توجه به مطالب گفته شده می‌توان گفت که بطور مثال داشتن 20 سهم در سبد سهام معادل تنوع مطلوب نیست. توجه کنید که باید سهام متفاوتی را بخرید چه از نظر اندازه شرکت، صنعت، بخش، کشور و غیره. بطور مثال سرمایه‌گذاری در صنایع و بخش‌های مختلف صندوق‌های متوازن نسبت به صندوق‌های متقابل خاص برای هر حوزه، حفاظت از ریسک بهتر را ارائه می دهند. اکثر سرمایه گذاران نتایج ضعیف تنوع بیش از حد را تجربه کرده‌اند. به عنوان مثال صندوق‌های متقابل متنوع، صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های شاخص حقوق صاحبان سهام،ETF ها و غیره بیش از حد متنوع هستند، بنابراین توانایی تمرکز بر کیفیت به جای کمیت را ندارند.

5 خطر تنوع بیش از حد در سبد سهام

1) تنوع بیش از حد در سبد سهام شما را گیج می‌کند
برای اینکه بتوانید از سرمایه‌گذاری‌های خود بیشترین بهره را ببرید، لازم است گزارش‌های سه ماهه و سالانه سهام خود را دنبال کنید. همچنین شرکت‌ها اغلب اعلان‌های شرکتی ارائه می‌دهند که می‌تواند در رابطه با سرمایه‌گذاری باشد. با توجه به شغل، خانواده و بسیاری از کارهایی که در طول روز باید انجام دهید، نظارت بر به عنوان مثال50 سهام مختلف بسیار دشوار است.

2) انتخاب نامناسب سرمایه‌گذاری
اکثر سرمایه‌گذاران که بیش از حد به سبد سهام خود تنوع می‌دهند از سرمایه‌گذاری‌هایی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک استفاده می‌کنند. وجوه متقابل معامله شده عموماً تمایل دارند به جای افزودن ارزش به سرمایه‌گذاری، بر معاملات کوتاه مدت تمرکز کنند. این وجوه معمولاً در بلندمدت ضعیف عمل خواهند کرد.

3) تنوع بیش از حد در سبد کارها را پیچیده می‌کند
این مهم است که بدانید در چه چیزی سرمایه‌گذاری و کجا سرمایه‌گذاری می‌کنید. افزودن دارایی‌های بیش از حد به مجموعه خود و ندانستن آنچه در آنها وجود دارد می‌تواند فاجعه‌بار باشد. مهم این است که مسئول سهام خود باشید و چرخ را در دستان خود بگیرید.

4) بازده کم سرمایه‌گذاری
یکی از آشکارترین خطرات ناشی از تنوع بیش از حد در سبد، دریافت بازده اندک سرمایه‎گذاری است. این سناریو را تصور کنید؛ اگر صاحب 5 سهم هستید، سبد سهام شما دارای ریسک‌های بالایی است، اما احتمال بازدهی خوبی نیز دارد. اما اگر 100 سهام دارید، ریسک سبد سهام شما به طور قطعی پایین است، اما نرخ بازده مورد انتظار شما نیز پایین خواهد بود.

5) تنوع بیش از حد سبد سهام به دلیل همبستگی اشتباه
در حالی که تنوع وجود دارد، اکثر سرمایه‌گذاران فقط به ارقام ثابت همبستگی نگاه می‌کنند. این سبد سهام چیست؟ امکان وجود دارد که دو اوراق بهادار در یک دوره معین به شدت با هم ارتباط داشته باشند و در زمان‌های دیگر کاملاً بی‌ارتباط باشند.

سخن آخر

به گفته وارن بافت "تنوع گسترده تنها زمانی اتفاق می‌افتد که سرمایه‌گذاران متوجه نیستند، چه کار می‌کنند!"

بهترین سبد سهام چیست؟ روش تشکیل سبد سهام کدام است؟ آموزش صفر تا صدی

ریشه کلمه‌ی پورتفولیو در کلمه‌ی لاتین portafoglio نهفته و معنی آن “پوشه‌ای برای حمل کاغذهای جدا از هم” یا همان پرونده است. این کلمه مرکب از دو کلمه‌‌ی دیگر است: porta به معنای “حمل کردن” و foglio به معنای “ورق، برگه”. معادل این کلمه در انگلیسی (portable folio)، به معنی برگه‌ها و مدارک قابل‌حمل در یک پرونده است.

معنای کلمه‌ی پورتفو یا پورتفولیو (portfolio)

تشکیل سبد سهامی یا پورتفولیو مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، وجه نقد و معادل‌های نقدی از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرمایه ثابت و صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)ها است. عموم مردم بر این باورند که سهام، اوراق قرضه و پول نقد هسته‌ی مرکزی یک سبد سرمایه را تشکیل می‌دهند. فلسفه‌ی تشکیل پورتفولیو همان ایده‌ی قدیمی “نچیدن همه‌ی تخم‌مرغ‌ها در یک سبد” بوده است، بدین معنا که برای پوشش ریسک یک سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاری‌های دیگر باید سرمایه را در موضوعات و مکان‌های گوناگون توزیع نمود پس تنوع دارایی در پورتفو مفهوم پایه‌ای است.

از مهم‌ترین مباحث مرتبط با موضوع پورتفو، اقلام تشکیل‌دهنده و انواع آن، نحوه‌ی چیدمان پورتفو و عوامل تأثیرگذار بر تخصیص سرمایه به هر یک از اقلام آن، بحث ریسک و تحمل ریسک مشتری و مدیریت پورتفو است. در این مقاله قصد داریم به انواع رویکردهای موجود در چیدمان پورتفو و ریسک موجود در هر نوع بپردازیم. برای مطالعه‌ی بیشتر در موضوعات دیگر نیز می‌توانید به مقاله‌ی “ مدیریت پورتفو ” و “ انواع ریسک سرمایه‌گذاری ” در سایت آکادمی دانایان مراجعه نمایید.

لزوم تشکیل پورتفو و بهتری روش تشکیل سبد سهامی

وقتی از پورتفولیو برای مقاصد سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنید، انتظار دارید که سهام، اوراق قرضه یا هر دارایی مالی دیگر بازدهی داشته باشد و برای شما کسب سود کند یا ارزش آن در طول زمان افزایش یابد. سرمایه‌گذاری در قالب پرتفوی ممکن است استراتژیک باشد یعنی دارایی‌های مالی را به‌قصد نگهداری آن دارایی‌ها برای مدت طولانی خریداری می‌کنید. یا تاکتیکی باشد یعنی سرمایه‌گذاری فعالانه در جایی که دارایی را به امید دستیابی به سود کوتاه‌مدت خریدوفروش می‌نمایید. اکثر متخصصان موافق‌اند که اگرچه در برابر ضرر تضمینی وجود ندارد، اما تنوع‌بخشی جزء کلیدی برای دستیابی به اهداف بلندمدت مالی و درعین‌حال به‌حداقل‌رساندن ریسک است. حال بسته به اینکه به هر یک از اقلام موجود در پورتفو چه وزنی (درصدی) تخصیص دهیم، انواع مختلفی از پورتفو را سبد سهام چیست؟ خواهیم ساخت.

انواع پورتفولیو در تشکیل بهترین سبد سهامی

به تعداد سرمایه‌گذاران و مدیران پول می‌تواند انواع مختلف سبد و استراتژی پرتفوی یا تشکیل سبد سهامی وجود داشته باشد. همچنین هر شخص ممکن است چندین پورتفولیو داشته باشد که محتوای هر یک از آنها استراتژی یا سناریوی سرمایه‌گذاری متفاوتی را منعکس کند، استراتژی‌هایی که برای نیازهای متفاوتی است.

تخصیص پرتفوی در تصویر نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری محتاطانه (با تحمل ریسک پایین) است. به‌طورکلی، یک استراتژی محافظه‌کارانه (conservative strategy) سعی می‌کند با سرمایه‌گذاری عمده در اوراق بهادار با درآمد ثابت که ریسک پایینی دارد، از ارزش پرتفوی محافظت کند. در این مثال، می‌بینید که 50٪ سرمایه در این پورتفو به اوراق قرضه اختصاص داده شده است که ممکن است شامل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های درجه یک و اوراق قرضه دولتی مثلاً اوراق قرضه‌ی شهرداری‌ها باشد. 20 درصد سهام می‌تواند شامل سهام شرکت‌های بسیار بزرگ، خوشنام و باسابقه‌ی طولانی در عملکرد مالی خوب باشد و 30 درصد باقیمانده، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت مثل وجه نقد، گواهی سپرده و حساب‌های پس‌انداز با بازده بالا باشد.

نمونه ای از یک سبد محافظه‌کارانه

چند نکته در مورد تشکیل سبد سهامی

در تشکیل سبد سهامی حتما برخی از مفاهیم مانند مدیریت ریسک، بازه‌ی زمانی مورد نظر برای سرمایه‌گذاری، توجه به وضعیت بنیادی و صورت‌های مالی شرکت باید در نظر گرفته شود و با توجه به همه‌ی موارد مطرح شده، اقدام به تشکیل سبد سرمایه‌گذاری شود.

تشکیل سبد سهام ترکیبی (Hybrid Portfolio)

رویکرد پورتفولیوی ترکیبی، تنوع سبد را در بین طبقات مختلف دارایی ایجاد می‌کند. به‌طورکلی، یک سبد ترکیبی مستلزم داشتن نسبت‌های نسبتاً ثابتی از سهام، اوراق قرضه و سرمایه‌گذاری‌های جایگزین (کالاها، املاک و مستغلات ، حتی آثار هنری، فرهنگی و تاریخی) است. این مفید‌ترین حالت است، زیرا از نظر تاریخی، سهام، اوراق قرضه و جایگزین‌ها همبستگی کمتری با یکدیگر داشته‌اند، بدین ترتیب اصل تنوع‌بخشی (diversification) و پوشش ریسک صورت می‌گیرد.

تشکیل سبد سهام تهاجمی متمرکز بر سهام (Aggressive, Equities-Focused Portfolio)

دارایی‌های زیربنایی در یک پرتفوی تهاجمی عموماً ریسک‌های بزرگی را در جستجوی کسب سودهای عالی متحمل می‌شوند. طرفداران سرمایه گذاری تهاجمی به دنبال شرکت‌هایی هستند که در مراحل اولیه رشد خود هستند و ارزش پیشنهادی منحصربه‌فردی دارند. بسیاری از آنها هنوز برند معروفی نیستند، اما پتانسیل رشد چشمگیری در آینده دارند همچون استارتاپ‌ها و پروژه‌های جسورانه .

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری دفاعی متمرکز بر سهام (Defensive, Equities-Focused Portfolio)

پورتفولیویی که تدافعی است، تمایل دارد روی سهام شرکت‌هایی تمرکز کند که تولیدکننده‌ی کالاهای مصرفی‌اند، کالاهایی که در برابر رکود نفوذناپذیر هستند و همیشه مورد درخواست جوامع خواهند بود. سهام تدافعی هم در زمان‌های رکود و هم در زمان‌های رونق بازار، خوب عمل می‌کند. مهم نیست که شرایط اقتصادی سبد سهام چیست؟ در یک دوره‌ی معین چقدر بد باشد، شرکت‌هایی که محصولاتی را تولید می‌کنند که برای زندگی روزمره ضروری هستند، همیشه زنده خواهند ماند.

تشکیل سبد سهام متمرکز بر درآمد (Income-Focused, Equities Portfolio)

این نوع پورتفولیو متشکل از انواع سهامی است که از طریق پرداخت سود سهام (سود تقسیمی) یا انواع دیگر توزیع عواید بین سهام‌داران، موجب کسب درآمد برای سهام‌داران می‌شود. برخی از سهام موجود در سبد درآمدی ممکن است از همان نوع سهام موجود در سبد دفاعی باشند، اما تفاوت در رویکرد مدیر پورتفو است که در اینجا آنها را عمدتاً به دلیل بازدهی بالا و درآمدزایی‌شان انتخاب می‌نماید. تشکیل یک سبد سهامی متمرکز بر درآمد باید جریان نقدی مثبت (positive cash flow) ایجاد کند. خرید سهام تراست‌های سرمایه‌گذار در املاک و مستغلات (REIT) نمونه‌هایی از این نوع سرمایه‌گذاری‌های درآمدزا هستند زیرا این تراست‌ها مالک املاک و مستغلات درآمدزا در طیف وسیعی از بخش‌های دارایی هستند.

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری جسورانه و متمرکز بر سهام (Speculative, Equities-Focused Portfolio)

این نوع پورتفو مناسب سرمایه‌گذارانی است که سطح بالایی از تحمل ریسک را دارند. سهم‌های جسورانه می‌تواند شامل عرضه‌های عمومی اولیه (IPO) یا سهامی شرکت‌هایی است که شایع شده پتانسیل رشد بالایی خواهند داشت. سهام شرکت‌های فناوری اطلاعات یا مراقبت‌های پزشکی و بهداشتی که در فرایند توسعه‌ی یک محصول جدید قرار دارند نیز در این دسته قرار می‌گیرند.

بهترین روش تشکیل سبد سهام در بورس ایران

تشکیل سبد سهام ریزه‌ کاری‌های بسیاری دارد و بسیار وابسته به مشخصات فردی و شرایط شما دارد. برای مثال تشکیل سبد سهام برای یک فعال حرفه‌ای بازار بسیار متفاوت از تشکیل سبد سهام یک سرمایه‌گذار تازه کار است. مخاطب این مقاله افرادی هستند که اطلاعات عمیقی پیرامون سرمایه‌گذاری ندارند، بنابراین یک توصیه‌ی فراگیر برای آن‌ها دارید و آن هم تشکیل سبد متنوعی از سهام است.

برای مثال اگر قصد تشکیل سبد سرمایه‌گذاری را دارید تمام دارایی خود را به یک یا چند سهم محدود اختصاص ندهید. سعی کنید از صنایع پیش‌رو و اثرگذار بر بازار سرمایه مانند صنعت فولاد، پتروشیمی، بانکی و پالایشی سهامی را که نسبت قیمت به سود خالص کمتری دارند برای سبد سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنید. هرچند که این پیشنهادها هم صرفاً چارچوب کلی را به شما ارائه می‌دهد و تشکیل سبد سهام امری تخصصی است و باید به متخصصان این امر سپرده شود. از این رو برای افرادی که کار اصلی آن‌ها سرمایه‌گذاری در بورس نیست پیشنهاد می‌شود صندوق‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند.

سخن پایانی آکادمی دانایان در رابطه با تشکیل سبد سهامی

در چینش سبد سرمایه چه در جایگاه یک فرد، چه در جایگاه مدیریت پورتفو لازم است دو نکته‌ی اساسی را مد نظر داشته باشید: 1) میزان تحمل ریسک و 2) مدت‌زمان موردنظر برای هر سرمایه‌گذاری

همان‌طور که گفتیم در چینش و توزیع سهام در یک پورتفو عامل تعیین‌کننده میزان تحمل ریسک (Risk Tolerance) صاحبان سرمایه است، پس تشخیص میزان ریسک سرمایه‌گذاری به طور قابل‌توجهی بر محتوای پرتفوی تأثیرگذار است. بر همین اساس سرمایه‌گذاران با میزان تحمل ریسک بالا لازم است به‌جای سهم‌هایی که در طولانی‌مدت رشد می‌کنند، در پورتفوی خود از موقعیت سهم‌هایی استفاده کنند که رشد سریع و تهاجمی دارند، مثلاً اوراق قرضه با بازده بالا یا فرصت‌های سرمایه‌گذاری در املاک، سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی و … . در رویکردی کلی، یک سرمایه‌گذار باید قرارگرفتن در معرض سهام یا طبقاتی از دارایی را که تحمل نوسانات آنها را ندارد، به حداقل برساند.

نکته‌ی دوم تأثیر افق زمانی (Time Horizon) بر چینش پورتفولیو و تخصیص سرمایه است. مشابه موضوع تحمل ریسک، سرمایه‌گذاران باید در هنگام چینش یک سبد سرمایه‌گذاری، مدت‌زمان سرمایه‌گذاری را نیز در نظر داشته باشند و با نزدیک شدن به تاریخ هدف، به سمت تخصیص دارایی به موارد محافظه‌کارانه و دارایی‌ها یا سهم‌های سریع نقدشونده حرکت کنند تا از سود پرتفوی تا آن نقطه، محافظت کنند.

برای مثال، سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که در حال پس‌انداز برای دوران بازنشستگی است و قصد دارد تا پنج سال دیگر بازار کار را ترک کند. حتی اگر این سرمایه‌گذار از تحمل ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق بهادار پرریسک‌تر برخوردار باشد، لازم است بخش بزرگ‌تر پرتفوی خود را در دارایی‌های محافظه‌کارانه‌تر مانند اوراق قرضه و گواهی‌های سپرده نقدی (مشابه پول نقد) سرمایه‌گذاری کند تا به محافظت از آنچه در طول عمر کاری خود پس‌انداز نموده کمک کند. برعکس، فردی که تازه‌وارد بازار کار شده ممکن است بخواهد کل سبد سرمایه‌ی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کند، زیرا چندین دهه برای سرمایه‌گذاری فرصت دارد و می‌تواند نوسانات کوتاه‌مدت بازار را برای کسب سود در بلندمدت تحمل نماید.