بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد ميپردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها داراييهاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركتهاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله ميشوند. تفاوت داراييهاي مالي با داراييهاي واقعي در اين است كه داراييهاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.
معاملات بازار سرمایه
- صفحه اصلی /
- فروشگاه /
- بررسی دستورالعمل معاملات اوراق اختیار معامله در بازار سرمایه ایران
بررسی دستورالعمل معاملات اوراق اختیار معامله در بازار سرمایه ایران
توضیحات
مرکز مالی ایران در راستای توسعه دانش بازار سرمایه از آبانماه 1395 اقدام به برگزاری سلسله نشستهای تخصصی مشتقات کرده است. این سلسله نشستها جهت بحث و بررسی در رابطه با بازارهای مشتقه، ابزارهای مورد استفاده در این بازارها و با تمرکز بیشتر بر روی قراردادهای اختیارمعامله بوده است. قراردادهای اختیارمعامله از آذرماه 1395 بر روی دارایی پایه سکه طلا در بورس کالای ایران و دارایی پایه سهام در شرکت بورس اوراق بهادار تهران راهاندازی شد. این اوراق اختیارمعامله خرید و فروش از نوع اروپایی بوده که با انواع تسویه صرفا نقدی، صرفا فیزیکی و اول نقدی بعدا فیزیکی در بازار مورد معامله قرار میگیرد.
باتوجه به ورود قراردادهای مشتقه به فضای بازار سرمایه ایران، نیاز به آموزش کلیه افراد در تمامی سطوح بازار احساس میشود. این امر ما را بر آن داشت تا در جهت توسعه و بهبود دانش علمی و عملی بازار اقدام کنیم. مرکز مالی ایران تاکنون پنج نشست از سلسله نشستهای تخصصی مشتقه را در زمینههای مختلف برگزار کرده است. این نشستها به صورت موردی و در صورت نیاز در آینده نیز اجرا خواهد داشت تا فرصت بحث و بررسی برای کلیه مدیران و کارشناسان ارکان بازار سرمایه، کلیه نهادهای مالی، فعالان بازار، اساتید و دانشجویان رشتههای مرتبط فراهم آید.
لازم به ذکر است محتوای ارائه شده در این فایل پیادهسازی مباحث مطروحه در چهارمین نشست تخصصی مشتقات به سخنرانی دکتر مسلم پیمانی، هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مشاور سازمان بورس و اوراق بهادار است.
حال بورس خوب میماند اگر.
در حالی که افزایش معاملات خرد و روند صعودی شاخص های بازار سرمایه نشانه های بازگشت اعتماد به این بازار را پررنگ کرده بود، یک بخشنامه ترمز صعود بورس را کشید و باعث شد بورس در یک روز بیش از ۳۳ هزار واحد کاهش یابد.
به گزارش ایسنا، بازار سرمایه سال را سبزپوش آغاز کرد و ادامه روند این سبزپوشی درکنار افزایش حجم معاملات خرد باعث شد تا شاخص کل بورس حتی از یک میلیون و ۴۷۰ هزار واحد نیز فراتر رود. در هفته جاری نیز این روند ادامه داشت تا اینکه در روز سه شنبه، عوارض صادراتی بر محصولات معدنی باعث شد ترمز این صعود کشیده شده و شاخص کل بیش از ۳۳ هزار واحد کاهش یابد. البته روند کاهشی ادامه دار نبود و بورس دوباره در روز چهارشنبه سبزپوش شد. هرچند مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در اعتراض به بخشنامه مذکور خطاب به وزیر صمت نامه ای نوشت اما هنوز تکلیف این بخشنامه مشخص نیست و ابهاماتی دارد.
در هر حال بررسی آمار بازار سهام در هفته جاری حاکی از آن است که ارزش کل معاملات با کاهشی ۷.۲۸ درصدی از ۲۹۸ هزار و ۷۳۳ میلیارد ریال در هفته گذشته به ۲۷۶ هزار و ۹۷۱ میلیارد ریال در هفته جاری رسید. این درحالی است که حجم کل معاملات رشدی ۴.۱۲ درصدی را تجربه کرد و از ۵۱ هزار و ۴۲۲ میلیون سهم در هفته گذشته تا ۵۳ میلیون و ۵۴۰ سهم در هفته جاری صعود کرد.
پیشتازی بازار اول سهام
از میان بازارها فقط ارزش معاملات در بازار اول سهام صعودی بود و توانست با ۸.۸۳ درصد افزایش از ۱۱۰ هزار و ۸۱۲ میلیارد ریال در هفته قبل به ۱۲۰ هزار و ۵۹۲ میلیارد ریال در هفته جاری برسد. این درحالی است که ارزش معاملات در بازار دوم سهام با کاهشی ۱۰.۳۰ درصدی، از ۱۰۱ هزار و ۸۶۵ میلیارد ریال تا ۹۱ هزار و ۲۸۵ میلیارد ریال در هفته جاری کاهش یافت.
ارزش معاملات در بازار بدهی با ۷۰.۶۸ درصد کاهش از ۱۴ هزار و ۴۷۵ میلیارد ریال تا ۴۲۴۵ میلیارد ریال کاهش یافت. این روند در بازار مشتقه نیز نزولی بود و ارزش معاملات در این بازار با ۵.۴۳ درصد کاهش، از ۵۵۰ میلیارد ریال تا ۵۲۰ میلیارد ریال کاهش یافت. ارزش معاملات در صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله هم با کاهشی ۱۵.۰۷ درصدی از ۷۱ هزار و ۳۱ میلیارد ریال در هفته گذشته به ۶۰ هزار و ۳۲۹ میلیارد ریال در هفته جاری رسید.
شاخص کل نزولی شد، شاخص هم وزن صعودی
شاخص کل بورس در هفته جاری با ۰.۶۶ درصد کاهش نسبت به هفته گذشته، از یک میلیون و ۴۶۳ هزار واحد در هفته قبل به یک میلیون و ۴۵۴ هزار واحد در هفته جاری رسید. این درحالی است که شاخص کل با معیار هم وزن توانست روند صعودی خود را حفظ کند و با ۱.۴۹ درصد افزایش، از ۳۷۷ هزار و ۳۴۸ واحد در هفته قبل به ۳۸۲ هزار و ۹۷۰ واحد در هفته جاری برسد.
وضعیت معاملات بازار سرمایه در آخرین هفته تیرماه
میزان خروج پول حقیقی بازار سرمایه در هفته آخر تیرماه نسبت به هفت روز قبلش 35 درصد کمتر بود و میانگین روزانه آن به 286 میلیارد تومان میرسید.
برای دسترسی سریعتر به اخبار داغ بورس، اینستاگرام کاماپرس را دنبال کنید. از اینجا وارد شوید.
به گزارش کاماپرس، بورس به طور کامل سه هفته از تیرماه را با خروج پول حقیقی مواجه شد، اما رقم آن در هفته آخر به مراتب کمتر از بقیه روزها بود. خروج پول حقیقی از بازار سرمایه در روز شنبه هفته گذشته 297 میلیارد تومان بود. روز یک شنبه این مقدار بیشتر شد و به 496 میلیارد تومان رسید. روز دوشنبه به علت تعطیلی خروج پولی از بورس ثبت نشد، اما روز سه شنبه این روند کاهش پول حقیقی تداوم پیدا کرد و 317 میلیارد تومان دیگر هم از بازار سرمایه بیرون رفت. میزان خروج سرمایه در روز چهارشنبه کمترین میزان بود و به 35 میلیارد تومان رسید.
اخبار مرتبط را بخوانید:
در مجموع میزان خروج پول در یک هفته اخیر به هزار و 145 میلیارد تومان رسید و بورس هفته پایانی تیرماه را نیز اینگونه به پایان رساند.
شستا طی یک هفته اخیر چند مرتبه در لیست صدرنشینهای خروج پول حقیقی قرار گرفت. سهام آریان، نوری، شپنا، شتران و دی از دیگر صدرنشینهای لیست خروج پول حقیقی بورس در هفته گذشته بودند.
سه آمار مهم دیگر درباره بازار بورس هفته گذشته
وضعیت معاملات بازار سرمایه در هفته روز گذشته نیز تعریفی نداشت. بنا بر گزارش تسنیم، طی پنج روز معاملاتی، 20 میلیارد و 18 میلیون نوع اوراق بهادار معامله شد. شاخص بورسی در پایان معاملات یک هفته اخیر 18 هزار و 154 واحد کم شد و در رقم 1 میلیون و 471 هزار و 898 واحدی توقف کرد. افت شاخص کل هم وزن نیز 3 هزار و 230 واحد گزارش شد و به مرز 403 هزار و 782 واحدی رسید.
چرا ارزش معاملات بورس کم است؟ / بازار سرمایه روی مدار تعادل!
به گزارش تجارتنیوز، مدتی میشود که ارزش معاملات بورس تهران در محدوده دو هزار میلیارد تومان است. برای مثال هفته اخیر مجموع ارزش معاملات بازار به حدود ۱۰ هزار میلیارد معاملات بازار سرمایه تومان رسید و این رقم در مقایسه با کلیت بازار بسیار کم است.
در هفته اخیر ارزش معاملات خرد با عدد ۲۲۰۰ میلیارد تومان آغاز شد و با رقم ۲۰۰۰ میلیارد تومان به پایان رسید. اما در این میان یک سقف ۲۶۰۰ میلیارد تومانی و یک کف ۱۷۰۰ میلیارد تومانی هم ثبت شد.
اگر بخواهیم نگاهی دقیقتر به ارزش معاملات هفته اخیر بندازیم به ارزش دو هزار و ۲۰۲ میلیاردی روز شنبه، یکشنبه دو هزار و ۶۷۹ میلیارد تومان، دوشنبه یک هزار و ۷۱۰ میلیارد تومان، سهشنبه یک هزار و ۹۰۲ میلیارد تومان و چهارشنبه ۲ هزار و ۸۶ میلیارد تومان میرسیم. در مجموع ارزش معاملات هفته اخیر به ۱۰ هزار و ۵۷۹ میلیارد تومان رسید.
ابعداد بورس و معاملات آن در مقایسه با چهار سال گذشته بسیار افزایش یافته و این ارزش معاملات بسیار کم است. برخی از کارشناسان عقیده دارند که اگر اعتمادسازی در این بازار انجام شود، نقدینگی جدید به بورس میرسد و در نهایت شاخص کل و ارزش معاملات افزایشی میشوند.
از سوی دیگر برخی از تحلیلگران و کارشناسان بازار سهام عقیده دارند که اگر سایه دولت و ریسکهای سیستماتیک از بورس برداشته باشد ارزش و حجم معاملات این بازار افزایش پیدا میکند.
علت کاهش ارزش معاملات بورس چیست؟
فردین آقابزرگی، کارشناس بازارهای مالی به تجارتنیوز گفت: در شرایط حال حاضر به دلیل افت پیاپی(حداقل یک ماه گذشته) قیمت سهام، ارزندگی سطح پایین سهام عام در بازار، این افت ناشی از دو دلیل است. نخست عدم ترقیب فروشندگان به فروش و دوم آگاهی از فرصت سرمایهگذاری. یعنی سهامداران به دلایل مختلف از بازار سهام خارج میشوند؛ چراکه امیدی به بهبود وضعیت بازار ندارد.
آقابزرگی ناکید کرد: این افت جحم معاملات در حال حاضر نشانهای از حصول تعادل در سطح عموم قیمتها در بازار سرمایه است.
آشنایی با انواع بازارهای مالی در ایران
در این مقاله آموزش بورس با انواع بازارهای مالی در ایران آشنا میشویم و پس از طبقه بندی این بازارها، ویژگیهای هریک را با هم بررسی خواهیم کرد.
جایگاه بخش مالی در اقتصاد یک کشور
نظام مبتني بر اقتصاد بازار در سطح كلان به وجود بازارهاي 4 گانه اعتقاد دارد. اين بازارها عبارتند از: بازار كالا، بازار كار، بازار پول و بازار سرمايه. تجزيه و تحليل بازارهاي 4 گانه تعادل عمومي را به اثبات ميرساند. دو بازار از بازارهاي ياد شده در ارتباط با بخش مالي ميباشد. بخش مالي روي دوم سكه اقتصاد است كه در واقع مكمل بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين تعادل بلند مدت و با ثبات هر نظام اقتصادي هنگامي به دست ميآيد كه دو بخش مالی و اقتصادی با ارتباطات دروني خود در شرايط تعادلي عمل كنند. بر اين اساس ميتوان گفت كه بخش مالي تزريق كننده حيات به بخش حقيقي اقتصاد است و منظور از توسعه مالي، توسعه سيستم يا بخش مالي يعني بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي ميباشد.
بازارهای مالی در ایران
بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد ميپردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها داراييهاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركتهاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله ميشوند. تفاوت داراييهاي مالي با داراييهاي واقعي در اين است كه داراييهاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.
یكي از راههاي سرمايه گذاري خريد داراييهاي مالي است. مزيت خريد داراييهاي مالي نسبت به خريد داراييهاي واقعي از ديدگاه اقتصادي اين است كه اولا دارايي واقعي كالاي مصرفي است نه وسيله پس انداز و سرمايه گذاري. دوم اينكه خريد داراييهاي واقعي و بلااستفاده نگه داشتن آنها به اميد گرانتر شدن در آينده به معناي بلااستفاده نگه داشتن منابع كشور است و ارزش افزوده اي ايجاد نميكند. مگر آنگه از آن استفاده شود.
چند نوع از داراييهاي مالي عبارتند از: سپردههاي سرمايهگذاري در بانكها، طرحهاي بازنشستگي كه توسط صندوقهاي بازنشستگي ارايه ميشود، انواع بيمه نامههاي شركتهاي بيمه و در نهايت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار كه توسط كارگزاران خريد و فروش ميشود.
وظایف بازارهای مالی
بازارهای مالی به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشور، وظایفی بر عهده دارند که عبارتند از :
- تخصیص بهینه منابع
- اداره و کنترل بنگاهها و مدیران به کمک واسطههای مالی
- ایجاد سهولت در نظام مالی تجارت و مبادلات
- قیمتگذاری ریسک و فراهم کردن مکانیسم ادغام
- انتشار اطلاعات در بین تامینکنندگان وجوه مالی
طبقهبندی انواع بازارهای مالی در ایران
بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي قابل طبقهبندي هستند:
1- طبقهبندي بر اساس نوع دارايي
2- طبقهبندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
3- طبقهبندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي
4- طبقهبندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی
5- طبقهبندی براساس ساختار سازمانی
انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارايي
الف) بازار سهام
در اين بازار، سهام شركتها كه نشانگر مالكيت دارنده آن در شركت است، دادوستد ميشود.
ب) معاملات بازار سرمایه بازار اوراق بدهی
بازاري است كه در آن ابزارهاي با درآمد ثابت (اوراق قرضه) دادوستد ميشوند.
ج) بازار ابزارهای مشتق
بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر داراييهاي مالي يا فيزيكي از كه آن جمله ميتوان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.
انواع بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
الف) بازار اولیه (Primary Market)
بازار اوليه جايي است كه بنگاه اقتصادي مي تواند در آن دارايي هاي مالي خود را با منابع مالي بلند مدت مبادله كند. در اين بازار منتشر كننده اوراق بهادار اقدام به فروش اين اوراق مي كند تا وجوه مورد نياز خود را تامين كند. دليل اصلي قابليت فروش اين اوراق وجود بازار ثانويه است.
ب) بازار ثانویه (Secondary Market)
در اين بازار اوراق بهاداري كه قبلا منتشر شده مورد خريد و فروش قرار ميگيرند. وجود اين بازار مشاركتكنندگان را مطمئن ميسازد كه ميتوانند اوراق بهادار خود را به راحتي به فروش برسانند و مشكلي از نظر تبديل به نقد كردن داراييهاي ماليشان نداشته باشند. در مورد اوراق قرضه كه داراي سررسيد مشخصي ميباشند، وجود اين بازارها اين امكان را فراهم ميآورد تا دارندگان اين اوراق مجبور به نگهداري آنها تا تاريخ سررسيد نباشند. علاوه بر آن بازار ثانويه قيمت سهام جديدي كه قرار است در بازار اوليه عرضه شود را تعيين ميكند.
بازار ثانویه خود به دو زیر بازار تقسیم میشود:
- بازار سازمان یافته بورس اوراق بهادار (Stock Market)
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام میشود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز بهطور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام میشود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است.
2. بازار فرابورس (Over the Center Market) بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن سادهتر است تا اهرمی کمککننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.
بازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله میشوند و شرکتهایی که این شرایط را نداشته باشند میتوانند در بازار پایه معامله شوند.
این بازار مربوط به معامله اوراق بهاداری است که در بازارهای فرابورس یا خارج از بورس معامله میشوند. از آنجایی که این بازار محلی مطمئن برای انجام معاملات است، بنابراین بسیاری از موسسات برای کاهش هزینههای کارمزد از این بازار استفاده میکنند.
یا اوراق مشارکت که در آن معاملات خصوصی بدون دخالت کارگزار، بین افراد عادی و یا سازمانهای بزرگ انجام میگیرد. مزیت این بازار نپرداختن هزینههای بالای کارگزاری است.
انواع بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی
بازار پول
بازار پول بازاري براي دادوستد پول و ديگر داراييهاي مالي جانشين نزديك پول است كه سررسيد كمتر از يكسال دارند. همچنين ميتوان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهاي مالي كوتاه مدت با ويژگي اندك بودن ريسك عدم پرداخت، نقدشوندگي و ارزش اسمي زياد نام برد.
سهام عادي
سهام عادي نوعي ابزار سرمايهگذاري است كه نشانگر مالكيت دارنده آن در يك شركت سهامي است و به دو دسته سهام با نام و سهام بينام تقسيم مي شود.
سهام ممتاز
سهام ممتاز نوعي اوراق بهادار است كه دارنده آن نسبت به درآمدها و داراييهاي شركت، حق يا ادعاي محدود و معيني دارد. اين سهام زماني منتشر ميشود كه هزينة سهام عادي بالاتر باشد.
اوراق قرضه
اوراق قرضه اسنادي هستند كه به موجب آنها ناشر متعهد ميشود مبالغ معيني (بهره سالانه) را در فاصلههاي زماني مشخص به دارنده پرداخت كند و در سررسيد، اصل مبلغ را بازپرداخت كند.
اوراق مشاركت
اوراقي است كه سود علي الحساب دارد و صادركننده اوراق متعهد مي شود اصل پول و سود قطعي را در تاريخ معين پرداخت كند.
طبقهبندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی
1- بازار نقدی یا آنی
معاملات فوری خرید و فروش اوراق بهادار و تحویل کالا در این دسته قرار میگیرند. بازار نقدی در مقابل بازار آتی قرار میگیرد و برخلاف بازار آتی که در زمان مشخصی در آینده صورت میگیرد، بازار نقدی در زمان حال انجام میشود.
2- بازار مشتقه
این بازار که از ابزارهایی مثل قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله برای معامله اوراق استفاده میکند، بیشتر، سرمایهگذاران خرد را به سمت خود جذب کرده است.
بورس کالا
یکی دیگر از بازارهایی که در ایران وجود دارد بورس کالا است که با توجه به نامش مشخص است که در آن کالاهای خامی نظیر زعفران، گندم، برنج، قیر معاملات بازار سرمایه و غیره، معامله میشود. این بازار که به دلیل وجود مشکلات مختلفی من جمله قیمت در بازارهای سنتی، شکل گرفته، بر مبنای خرید و فروش کالاهای فیزیکی بوده و براساس اوراق بهادار معاملهای شکل نمیگیرد.
ساختار بازار سرمایه کشور
نهادهاي مهم بازار سرمايه كشور عبارتند از:
1- شوراي عالي بورس
2- سازمان بورس و اوراق بهادار
3- شركت بورس اوراق بهادار
4- شركت بورس كالاي ايران
5- شركت سپرده گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه
6- نهادهاي مالي شركت مديريت فناوري بورس تهران
ارزش اسمی سهم
ارزش اسمي سهام همان است كه در روز تشكيل شركت پرداخت و يا تعهد شده و سرمايه شركت در مجموع قيمت اسمي سهام را تشكيل ميدهد به عنوان مثال: شركتي در را نظر بگيريد كه سرمايه دو آن ميليون ريال و به هزار سهم دو هزار ريالي تقسيم شده است. پس ارزش اسمي هر سهم اين شركت دو هزار ريال است.
ارزش بازاری سهم (Market Capitalization)
به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته میشود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهمهای منتشر شده توسط شرکت بدست میآید. برای مشاهده ارزش بازار شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کافی است نام یا نماد شرکت را در سایت tsetmc.com جستجو کنید. بنابرین دو عامل قیمت روز سهام یک شرکت و تعداد سهام منتشر شده توسط آن میتواند بر میزان ارزش بازار سهام آن شرکت اثر گذار باشد. هرچقدر شرکت، سهام بیشتری منتشر کند و به عبارتی سرمایه بیشتری داشته باشد جزو شرکتهای با ارزش بازار بالا در نظر گرفته خواهد شد.
برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.
دیدگاه شما